Tillar va adabiyot kafedrasi

va
uyushgan 
bo‘laklar tarkibida kelgan. Uchinchi va to‘rtinchi misollarda esa ikkitadan predikativ 
markaz ishtirok etib, ular 
va
bog‘lovchisi orqali bog‘langan. 
Mashq.
Berilgan misollar orasidan biriktiruv bog‘lovchisi yoki 
–u, -yu, -da
yuklamalari ishtirokida bog‘langan qo‘shma gaplarni ajrating. 
1. Ko‘p demak so‘zda mag‘rurlik, Va ko‘p emak nafsga mamurlik (A.Navoiy). 
2. O‘zbek oyim gapirib turgan so‘zini yarim yo‘lda qoldirib, o‘rnidan turdi va 
mehmonlar ham unga ergashdilar (A.Qodiriy). 3. Sakson etti yil olov oldida mehnat 
qildim, to‘pponcha yasamadim, qilich yasamadim, pichoq yasamadim (S.Ahmad). 4. 
Bu she’r ulkan shoirning falsafiy qudratini, so‘z san’atkorligini va hayot hodisalarini 
nihoyatda chuqur bilishini namoyish qilgan edi (S.Ahmad). 5. Qutidor Otabekdek bir 
yigitni kuyov qilishi bilan tabrikladi va shu takallufsiz sovchilik ila umr savdosi 
bitkan hisoblandi (A.Qodiriy). 6. Eshik ochildi-yu, Qalandarovning ozg‘in yuzi 
ko‘rindi (A.Qahhor). 7. Jinoyatchi sudga keldi va o‘z aybiga iqror bo‘ldi. 8. Shu payt 
Qosim aka pastida xurmo, anor va olma olib chiqdi (S.Ahmad) 9. Oyim dadamning 
kayfiyatini buzmaslik uchun ko‘chada bo‘layotgan har xil gaplarni va mish-mishlarni 
etkazmaslikka harakat qilardi (S.Ahmad). 
Mashq.
Misollarda tushirib qoldirilgan bog‘lovchi, yuklamalarni aniqlab, o‘z 
o‘rniga qo‘ying va qanday gap ekanligini ayting. 
1. Xurshida eshikdan kirib keldi ... Anvar unga nimadir demoqchi bo‘ldi. 2. 
Dimog‘imga quruq beda, yalpiz va allaqanday gullarning taxir hidi urildi ... ajoyib 
yoz oqshomlari esimga tushdi (O.Yoqubov). 3. Eshikning bir tavaqasi ochildi... 
kimdir Olimjonni yoqasidan changallab uloqtirib yubordi. 4. Ubaydulla tushgan hovli 
madrasaning qarshisida bo‘lgan ... u erda uning bobosi mudarrislik qilgan. 5. 
Ubaydulla Chor hukumatining dushmani deb qaraldi ... bu gumon butun hukumatni 
vahimaga solib qo‘ydi. 6. Odamlar G‘ayrat qildi... bu erlar obod bo‘ldi.