TüRKÇE Özne (İşi yapan, üstlenen)
Yüklə 1,32 Mb.
|
1950 Ham petrol, makine, motor ve yedek parçaları, motorlu taşıtlar, demir-çelik ürünleri, ilâç, boya, kimyasal maddeler ve yapay gübreler en çok satın aldığımız mallardır. Mal aldığımız ülkeler arasında OECD (Ekonomik İş Birliği ve Kalkınma Örgütü) ülkeleri başta gelir. Bunlar arasında da Avrupa Birliği (AB) ülkeleri öndedir. Almanya %15'lik payla bu ülkelerin başında gelir. Diğer ülkeler arasında ise ABD ön sırada bulunmaktadır. Onu Japonya izler. Ortadoğu ülkeleri de dış ticaretimizde önemlidir. İhraç ettiklerimizin arasında sanayi ürünlerinin oranı giderek artmaktadır. Sanayi ürünlerinin payı tarım ürünlerinden fazladır. Ancak yine de tarım ürünlerinin önemli bir yeri vardır. Pamuk, tütün, üzüm, incir, zeytin ve turunçgiller en çok satılan tarım ürünleridir. Ayrıca çeşitli turfanda sebze ve meyve ile çiçek ihracatımız vardır. Hayvan ürünleri, su ürünleri ve orman ürünleri de ihracatımızda önemli yer tutar. Madenlerden en fazla sattığımız; krom cevheri, bor bileşikleri, civa, manganez ve tuzdur. Sattığımız sanayi ürünleri arasında tarıma dayalı sanayi ürünleri ağırlaktadır. Çeşitli dokuma ürünleri, şeker, alkollü içkiler, un ve unlu besin maddeleri bunların başlıcalarıdır. Ayrıca çimento, kimyasal maddeler, lâstik, plâstik ürünler, deri ve kösele ürünleri, demir çelik ürünleri, madenî eşyalar, cam ve seramik eşyalar fazla ihraç ettiğimiz ürünlerdedir. Buzdolabı, çamaşır makinesi, bulaşık makinesi, fırın, televizyon gibi elektirikli ev eşyalarının ihracattaki payı hızla artmaktadır. Son yıllarda ihraç ettiğimiz mallar arasında, giderek artan miktarda otomobil de bulunmaktadır.
Maden cevherı
%7 Maden cevheri % 2,1 1999 1970 İhracat (Sattıklarımız) ürünlerimizin oranlarındaki değişimler Türkiye'nin ticaretinde bir de transit ticaret vardır. Transit ticaret, komşu ülkelerin limanlarımız, hava alanlarımız ve yollarımız üzerinden geçerek birbirleriyle yapmış oldukları ticarettir. Türkiye, ürettikleri ve ihtiyaçları birbirinden çok farklı olan Avrupa ve Orta Doğu ülkeleri arasında bulunduğu için, transit ticaretin yoğun olarak yapıldığı bir ülkedir. İthalat (Aldığımız) ürünlerimizinoranlarındaki değişimler 90- -GENEL YETENEK GENEL KÜLTÜR DERGİSİ- 
ÇOZUMLU KAVRAMA TESTİ önemli ticaret Transit ticarette önemli olan başlıca limanlarımız İstanbul, İzmir, Mersin ve Trabzon limanlarıdır. Bu ticaretin büyük bir bölümü TEM otoyolu üzerinden gerçekleştirilmektedir. Türkiye ticareti, sürekli olarak büyüyen dış ticaret açığı gösteren bir yapıya sahiptir. Bu dış ticaret açığı, son yıllarda hızla büyümeye başlamıştır. Çünkü ithalât, ihracattan daha hızlı artmaktadır. Bunun dengelenebilmesi için ithalâtın azaltılıp, ihracatın artırılması gerekir. 1. Aşağıdakilerden hangisi limanlarımızdan biri degildir? A) Mersin B) İzmir C) İstanbul D) Sinop E) Trabzon
•z. o ço
E) Bandırma 
3. Yatırım malları Tüketim Tarım ürünleri Maden Hammadde İTHALAT Sanayi ürünleri İHRACAT Yukarıdaki grafikte, bir ülkenin ithalat ve ihracatında yer alan maların oranları görülmektedir. Grafikteki bilgiler göz önüne alındığında, bu ülkeyle ilgili olarak aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılabilir?
E) Gelişmiş bir ülkedir. -COĞRAFYA- 91 A) B) C) D) E) 4. Türkiye'nin en önemli ticaret merkezlerinin batıda bulunan bölgelerde toplanmasının temel sebebi aşağıdakilerden hangisidir? İklim koşulları Nüfus yoğunluğu Yeraltı zenginlikleri Matematik konumu 8. Aşağıdakilerden hangisi ülkemizin ihraç ettiği ürünler arasında değildir?
E) Elektrik enerjisi 9. Aşağıdaki limanlardan hangisinin yükleme ve boşaltma kapasitesi diğerlerine göre daha azdır?  A) İzmir C) Bandırma E) istanbul
B) Samsun D) Trabzon 5. Türkiye'de yol yapım maliyetinin aşağıdakilerden hangisinde daha yüksek olması beklenir?
E) Hakkari Bölümü Q "o cc Ui o 10. Yerşekilleri göz önüne alındığında aşağıdaki bölgelerden hangisinde demiryolu yapımında kilometre maliyetinin miktarı diğerlerine göre daha azdır?
E) İç Anadolu Bölgesi 'S  6. Aşağıda verilen limanlardan hangisinin hinterlandı diğerlerine oranla daha geniştir?
B) Trabzon D) Antalya A) Mersin C) İzmir E) Samsun 11. Türkiye Fiziki haritasına baktığımızda hangi bölgemizde kara yolu yapımı daha kolaydır?
E) Ege Bölgesi 7. Aşağıdakilerden hangisi, Türkiye'de ulaşımı etkileyen doğal etkenlerden biri degildir? A) B) C) D) E) Derin vadiler Akarsular İklim koşulları iş gücü Dağlar 12. Aşağıdakilerden hangisi ülkemizde karayolu ulaşımını etkileyen doğal faktörler arasında y_er almaz?
E) Yüksek dağ sıralarını enine kesen yarma vadiler 92- -GENEL YETENEK GENEL KÜLTÜR DERGİSİ- 13. Aşağtdaki hangi seçenekte verilen merkezler arasında yol yapım masrafı daha az olur?
A) B) C) D) E) Kars-Trabzon İzmir-Denizli Düzce-Ankara Antalya-lsparta Elazığ-Şanlıurfa
E) Bulgaristan 14. Aşağıdaki limanlarımızdan hangi diğerlerine göre daha az önemlidir?
E) İskenderun Limanı 18. Ülkemizin en çok ticaret yaptığı Avrupa ülkesi aşağıdakilerden hangisidir?
E) Hollanda ç o j 15. Ülkemizin dış ticaretiyle ilgili yükleme ve j» boşaltma kapasitesi bakımından aşağıdaki limanlardan hangisi ilk sırayı ahr? 
Trabzon Sinop B) D) A) İskenderun C) Antalya E) Mersin 16. Ülkemizde her türlü ulaşım olanağı vardır. Buna göre;
gibi ulaşım faaliyetlerinin ulaşım maliyetinin en düşükten en yükseğe doğru sıralanışı nasıldır? 19. Ulkemizin en büyük ticaret limanlarından olan İzmir, İstanbul ve Mersin limanlarımızın gelişme sebebi nedir?
A) l-ll B) I C) II D) III E) ll-lll A) B) C) D) E) ı.-ıı.-ııı.-ıv. li.-lll.-IV.-l ıv.-ı.-ıı.-ııı. ııı.-ıv.-ı.-ıı. ııı.-ı.-ıı.-ıv 20. En büyük ithalat limanımız aşağıdakilerden hangisidir? İstanbul
A) İzmir B) C) Mersin D) İskenderun E) Trabzon
-COGRAFYA- 93  ÇÖZUMLER
1. Sinop doğal liman olduğu halde kıyı ardının dağlık olmasından dolayı gelişmemiştir. Ticaretimizde önemli bir yere sahip değildir. (Cevap D) 2. Hinterlandı (Artülke) en geniş olan limanımız İstanbul
(Cevap A) 3. Grafikleri incelediğimizde hammadde ithalatının ve
(Cevap E) 4. En önemli ticaret merkezlerinin batıda bulunmasının
(Cevap B) 5. Türkiye'de en dağlık yer Hakkari Bölümü'dür. Bu
(Cevap E) 6. İzmir limarıı IstanbuPdan sonra en büyük ithalat ve
(Cevap C) 7. Türkiye'de ulaşımı etkileyen faktörier;
- Derin ve geçit vermeyen akarsular ve vadiler -Sert ve karlı geçen kış mevsimi (Cevap D) 8. Elektrik enerjisine ihtiyacımız vardır ve hatta
(Cevap E) 9. Verilen limanlara ve işlevlerine baktığımızda,
(Cevap C) 10. Yeryüzü şekillerinin sade ve düz olduğu yerlerde
(Cevap A) 11. İç Anadolu bölgemizde geniş düzlüklerin bulunması
(Cevap D) 12. Ülkemizin ekonomik düzeyi gelişmişlikle ilgilidir.
(Cevap C) 13. İzmir-Denizli arasında B.Menderes Grabeni olması
(Cevap B) 14. Sinop limanının hinterlandı (art bölge) dar
(Cevap A) 15. Mersin Limanı, İzmir ve İstanbul Limanlarından sonra
(Cevap E) 16. En ucuzdan en pahalıya; denizyolu, demiryolu,
(Cevap D) 17. Azerbaycan diğerlerinden sonra bağımsızlığını
(Cevap C) 18. Ülkemizin en çok ticaret yaptığı Avrupa ülkesi
(Cevap B) 19. Limanların gelişmesinde en büyük etki ulaşım ve endüstridir. (Cevap A) 20. İthal edilen malların büyük bir bölümü istanbul'a boşalmakta, oradan yurdumuzun diğer bölgelerine taşınmaktadır. (Cevap B) 94- -GENEL YETENEK GENEL KÜLTÜR DERGİSİ-
ÇIKMIŞ SORULAR ve ÇÖZÜMLERİ 1. Yerşekilleri göz önüne alındığında:
bölgelerinin hangi ikisinde, demiryolu yapımında kilometre maliyetinin diğerlerine göre daha az olması beklenir? (99 DMS OÖ) 3. Türkiye'nin aşağıdaki ülkelerden hangisiyle olan dış ticareti daha fazladır? (99 DMS ÖL) A) B) C) D) E) Cezayir Hindistan Avustralya Almanya
Bulgaristan Ülkemizle dış ticaretin fazla olduğu ülkeler başta Almanya olmak üz^re İngütere, Fransa, Italya, ABD, İsviçre ve Japonya'dır. Son yıllarda Suudi Arabistan, Irak, iran ve Bağımsız Türk Devletleri ile de dış ticaretimiz artmıştır. (Cevap D)
A) I ve III C) llvelV E) III veV B) D)
IvelV llveV Yeryüzü şekillerinin sade ve düz olduğu yerlerde demiryolu yapım maliyeti azdır. Verilen bölgeler içerisinde düz olan Marmara ve Güneydoğu Anadolu Bölgelerinde d^miryolu yapım maliyeti düşüktür. (C^vap B) 2. Türkiye'nin ihracatında aşağıdaki tarım ürünlerinden hangisinin payı en azdır? (99 DMS OÖ)
4. Aşağıdakilerden hangisi Türkiye'deki demiryolu ağının özelliklerinden biri degildir? (99 DMS ÖL) Tütün Pamuk B) D) A) B) C) D) E)
Türkiye'nin ihraç ettiği tarım ürünleri pamuk, tütün, fındık, üzüm, incir, turunçgiller, antep fıstığıdır. Mısır Karadeniz Bölgesin'de üretiminin fazla olmasına rağmen halkın temel besin kaynağı olduğu için Türkiye'nin ihracatındaki payı verilen ürünler içerisinde en azdır. (Cevap C) Önemli kent merkezlerini birbirlerine bağlama
Yolcu taşıma açısından, ulaşımda en büyük paya sahip olma Komşu ülkelerden birçoğuyla bağlantı sağlama Engebeli alanlarda, daha çok akarsu vadilerini izleme
Türkiye'de yük ve yolcu taşımada en büyük görev karayollarına düşer. Demir yolu taşımacılığı karayollundan sonra ikinci sırada gelir. (Cevap C) -COGRAFYA- 95 5. Türkiye'nin aşağıdaki ülkelerden hangisiyle ticari ilişkileri diğerlerinden daha sonra başlamıştır? (2000 DMS)
E) İran 7. Türkiye'nin aşağıdaki Avrupa ülkelerinden hangisiyle olan dış ticareti diğerlerinden daha fazladır? (2002 KPSS)
E) Hollanda Türkiye'nin ticari ilişkisi içerisinde olduğu ülkelerin başında Almanya, ABD, İngiltere, Italya, Irak, İran, Japonya, Fransa daha sonra ise Bağımsız Türk Cumhuriyetleri gelmektedir. Türkmenistan da Bağımsız Türk Cumhuriyetlerindendir. (Cevap C) Dış ticaret: Başka ülkelerle o ülke arasında yapılan ticarete dış ticaret denir. Bu alanda ülke dışından mal ve hizmet alma işine ithâlat (Dış alım); Mal ve hizmet satma işlerine de ihracat (Dış satım) denir. Türkiye'nin ticaret yaptığı ülkeler arasında ilk sırayı Almanya İkinci sırayı İtalya alır. Daha sonra ABD, ingiltere, Fransa, İsviçre ve Japonya gelir. Son zamanlarda Suudi Arabistan - Irak - İran ve Bağımsız Türk Cumhuriyetleri ile de ticaret artmıştır. (Cevap B) "o tc UJ Q CO co a. H 6. Türkiye aşağıdakilerden hangisini daha az ihraç etmektedir? (2001 KMS)
E) Şekerpancarı Çayın yetişme koşullarının ülkemizde çok dar bir alanda bulunması nedeniyle ekim alanı en dar olan endüstri bitkisidir. Çay sadece Türkiye'nin ihtiyacını karşılamaktadır. İhraç ettiğimiz başlıca tarım ürünleri pamuk, tütün, fındık, üzüm, çeşitli kuru ve yaş meyveler. (Cevap A) tu
İstanbul ve İzmir limanlarının Türkiye'nin diğer limanlarından daha fazla gelişmesinde yukarıdakilerden hangileri doğrudan etkilidir? (2003 KPSS)
Her iki liman da Türkiye'nin endüstrisi en gelişmiş ve ulaşım yönünden çeşitliliği en fazla olan illerinde bulunmaktadır. (Cevap D) 96- -GENEL YETENEK GENEL KULTUR DERGISI- 
A) B) C) D) E) 9. Karadeniz'in demiryoluyia iç bölgelere bağlandığı iki liman aşağıdakilerin hangisinde birlikte verilmiştir? (2003 KPSS) Sinop ve Ordu Zonguldak ve Samsun Giresun ve Trabzon İnebolu ve Rize Ereğli ve Hopa Karadeniz bölgesinde sadece bu iki liman iç kesimlere demiryoluyla bağlanmaktadır.
(Cevap B) Yukarıda Türkiye demir yolları ağı haritası verilmiştir. Bu haritadan çıkarılamayacak sonuç hangisidir? (2004 KPSS)
E) Menteşe-Tekke yörelerine demiryolu ulaşımı yoktur. I. Dış pazara sunulması 10. Aşağıdaki limanlardan hangisinin yükleme ve § boşaltma kapasitesi diğerlerinden daha azdır? » (2003/2 KPSS) "S
Yüklə 1,32 Mb. Dostları ilə paylaş:
|