Ülke hakkinda genel biLGİler

2017 Yılında 1.000.000 ABD Doları Üstünde İthalat Gerçekleştirilen Dörtlü GTİPler

GTIP İkili Kodu	GTIP İkili Adı	GTIP Dörtlü Kodu	GTIP Dörtlü Adı	Değer
76	ALÜMİNYUM VE ALÜMİNYUMDAN EŞYA	7601	İŞLENMEMİŞ ALUMİNYUM	33,076,087
39	PLASTİKLER VE MAMULLERİ	3907	POLİASETALLER, DİĞER POLİETERLER, EPOKSİ REÇİNELER, POLİKARBONATLAR, ALKİT REÇİNELER, POLİALİESTERLE	23,416,221
27	MİNERAL YAKITLAR, MİNERAL YAĞLAR VE BUNLARIN DAMITILMASINDAN ELDE EDİLEN ÜRÜNLER, BİTÜMENLİ MADDELER, MİNERAL MUMLAR	2710	PETROL YAĞLARI VE BİTÜMENLİ MİNERALLERDEN ELDE EDİLEN YAĞLAR	10,214,193
28	İNORGANİK KİMYASALLAR, KIYMETLİ METAL, RADYOAKTİF ELEMENT, METAL VE İZOTOPLARIN ORGANİK-ANORGANİK BİLEŞİKLERİ	2814	SAF AMONYAK VEYA AMONYAĞIN SULU ÇÖZELTİLERİ	8,115,282
39	PLASTİKLER VE MAMULLERİ	3902	PROPİLEN VE DİĞER OLEFİNLERİN POLİMERLERİ (İLK ŞEKİLLERDE)	7,088,830
55	SENTETİK VE SUNİ DEVAMSIZ LİFLER	5508	SUNİ VE SENTETİK DEVAMSIZ LİFLERDEN DİKİŞ İPLİĞİ	5,502,299
29	ORGANİK KİMYASAL ÜRÜNLER	2905	ASİKLİK ALKOLLER VE BUNLARIN HALOJENLENMİŞ, SÜLFOLANMIŞ, NİTROLANMIŞ VEYA NİTROZALANMIŞ TÜREVLERİ	4,754,717
Liste Toplamı				92,167,629
Genel Toplam				95,049,000

Kaynak : Türkiye İstatistik Kurumu

1.5 İkili Ticaretin Değerlendirilmesi
2017 yılında ülkemizin Umman’a olan ihracatında bir önceki yıla göre yaklaşık %9.2 oranında azalış gerçekleşmiştir. İthalat da ise aynı dönemde % 93.6 oranında yükselme yaşanmıştır. İki değerda de, 2014 yılı verileriyle karşılaştırıldığında azalma yaşandığı görülmektedir. Ülkeye olan ihracatımızda en önemli kalemler olan petrol yağlarında ham petrol fiyatlarında yaşanan düşme nedeniyle kar marjının azalması neticesinde oluşan ihracat azalışı bu düşüşteki başlıca neden konumundadır. Söz konusu ürün grubunun 2014 yılı ihracatı 245 milyon ABD dolarından 2015 yılında 65 milyon ABD dolarına gerilemiş ve 2017 yılında ise neredeyse sıfırlanmıştır. Son yıllarda, ülkede yeni proje alınmasında yaşanan güçlükler nedeniyle, demir-çelik ürünleri ihracatımızda önemli azalma yaşanmıştır.
Buna karşılık, ihracatımız daha dengeli bir yapıya kavuşmuş temel ihracat kalemlerimiz olan mobilya, halı, savunma sanayi ürünleri, gıda ürünleri, makineler ve hububat gibi ürün gruplarında ise artışlar olmuştur.
Umman’a ihracatın bir kısmı BAE yoluyla da yapılmakta olup bu nedenle ihracat rakamları tam olarak yaşanan hacmi göstermemektedir. ihracatın arttırılmasına yönelik görüş ve önerilerimize aşağıdaki bölümde değinilecektir.

1.6 Görüş ve Değerlendirmeler:
Umman, az bir nüfusa sahip olmasına rağmen, kişi başına düşen yüksek gelir seviyesi ve nihai tüketim mallarına dayalı ithalatı ile ihracatçı firmalarımız için Körfez bölgesinin önemli pazarlarından birini teşkil etmektedir. Körfez Bölgesinde dış ilişkilerinde en tutarlı ve tarafsız politika izleyen ülke konumundadır. Yemen krizinde taraf olmamış ve hatta bu ülkeye insani yardım göndermeye devam etmiştir. Bölge ülkeleri içinde İran’la ilişkileri en iyi olan ülkedir. ABD-İran görüşmelerine evsahipliği ve arabuluculuk yapmıştır. Ülkenin ABD ve batı ülkeleriyle de ilişkileri son derece iyi konumdadır. ABD 5. Filosunun Umman’ın Duqm bölgesinde konumlandırılacağı belirtilmektedir.
Tüm bu hususlar ile ülkenin 2017 yıl bütçesinde, Kalkınma Planlarında ve Ekonomik Faaliyetlerde Çeşitlenmenin Arttırılmasına Yönelik Milli Plan “Tanfeedh”’de yer aldığı üzere bir çok alanda yeni yatırımlar yapılacağının, hatta yatırımlara bütçeden verilecek payın arttırılacağının açıklandığı, yeni bir merkez olarak kurulan Duqm bölgesinin halen yatırımlara muhtaç olduğu ve Yemen krizinin sona ermesi halinde ülkenin Yemen’deki yatırımlar için merkez olarak kullanılması ihtimalinin bulunduğu dikkate alındığında, ülkedeki yatırım projelerinin önümüzdeki yıllarda da devam edeceği ve önemini sürdüreceği değerlendirilmektedir.
Bu kapsamda, müteahhitlik ve teknik müşavirlik firmalarımızın ülke pazarından daha fazla pay almaları için girişimlere devam edilmesinde yarar görülmektedir. Özellikle, petrol krizinin etkilerini devam ettirdiği bu dönemde, kendi finans kaynakları ile ülkeye gelecek firmaların gelecek projelerde daha fazla tercih edilecekleri düşünülmektedir. Ayrıca, müşavirlik firmalarımızın da Umman Sultanlığı’nda değerlendirebilecekleri bir potansiyel olduğu düşünülmektedir.
Yukarıdaki bölümlerde de belirttiğimiz gibi, Umman Sultanlığına yönelik ihracatımızda özellikle inşaat-elektrik malzemeleri, mobilya, oto yedek parça, doğalgaz ve petrol ekipmanları, makine ve gıda, ayakkabı ve tekstil-hazır giyim ürünlerinde ciddi bir potansiyel söz konusudur.
İhracatımızı artırmak için yapılması gerektiği düşünülen diğer bazı hususlara yönelik görüşlerimiz aşağıda belirtilmektedir:
- İhracatçılarımızın ve işadamlarımızın hedef pazarlarda başarılı olabilmesi için pazarın ihtiyaçlarını doğru tespit etmeleri gereği yanısıra, o ülkedeki iş kültürü konusunda da bilgi sahibi olmaları gerekmektedir. Örneğin, Arap dünyası ile Avrupa’nın iş kültürü birbirinden tamamen farklıdır. Arap dünyasında kişisel ilişkiler ve dostluklar bazen malın niteliklerinden daha önemli olabilmektedir. Bu nedenle firmalarımızın bu hususa önem vermeleri gerekmektedir.
- İhracatçı firmalarımızın satış sonrası destek hizmetlerine önem vermeleri ve bu hizmetleri pazarlama çalışmalarında özellikle belirtmeleri yarar getirecektir.
- Firmalarımız Umman’da bir distribütörlük ilişkisi kurmaya önem vermelidirler. Fuarlarda firmalarımıza en sık yöneltilen soru burada distribütörlerinin olup olmadığıdır.
- Umman’a yönelik ihracatımızın geliştirilmesinde diğer Körfez ülkelerinde olduğu gibi ürün ve firma tanıtımı konusu büyük önem taşımaktadır. Bu çerçevede firmalarımızın izleyebileceği iki önemli yol bulunmaktadır: 1. Umman’daki fuarlara ve Umman’a yapılacak ticaret heyetlerine katılmak. 2. Umman Ticaret ve Sanayi Odası’nın ağ adresine girerek ilgili olduğu alandaki firmalara ve irtibat bilgilerine ulaşmak ve sözkonusu firmalara ürünlerini ve firmalarını tanıtıcı mahiyette broşürler göndermektir. Ancak, firmalarımızın bizzat veya bir ticaret heyeti programı kapsamında Umman’ı ziyaret ederek, yahut potansiyel alıcıları Türkiye’ye davet ederek kendilerini ve ürünlerini tanıtmaları daha yararlı olacaktır.
- Umman’da ve Muskat özelinde firmaların çoğu yabancı ve özellikle Hintli personel çalıştırmaktadır. Dolayısıyla, tanıtıcı materyal gönderilmesi ve iletişimde Arapça’nın yanısıra İngilizce’nin de kullanılması gerekmektedir.
- Ülke tatil günlerinde ve özellikle Cuma günleri cep telefonuyla bile olsa muhatapların cevabını almak zor olabileceğinden, görüşmelerin Pazar-Perşembe günlerinde yapılması kolaylık sağlayacaktır.
- İhracatçılarımızın dikkat etmesi gereken bir konu da ürünlerinin yeni pazarlarda tescil edilmesi gerekliliğidir. Özellikle kamu projelerinde veya büyük şirketlerce yapılan ihalelerde belirli standartlar aranmakta ve hatta proje kapsamında alınacak ürünlerin daha önce firma veya ihale kurulunca tescil edilmiş ürünlerden ve firmalardan alınması şartı koşulmaktadır. Bu sebeple büyük ihalelere ilgi duyan firmalarımızın bu tür ürünlerini tescil ettirmeleri gerekmektedir.
- Umman Apostil Konvansiyonu’na taraf ülkedir. Yukarıda belirtildiği gibi gümrüklerde bazen sorunlar yaşansa da, belge onaylarında bu hususa dikkat edilmesi zaman tasarrufunu beraberinde getirecektir.
- Umman pek çok alanda olduğu gibi gıdada da ithalata bağımlıdır. Bazı firmalarımız tarafından gündeme getirilen ülkenin uzaklığı, doğrudan deniz ulaşımının zorluğu vb. nedenlerin, ABD, Güney Amerika ülkeleri ve Avrupa ülkeleri mahreçli ürünlerin ülke pazarında rahatça satılabildiği düşünüldüğünde geçerliliğini korumadığı düşünülmektedir. Kalite, rekabetçi fiyat ve helal sertifikası gibi avantajların kullanılması için öncelikle ülkede dağıtım ağı kurabilecek büyük firmalarla anlaşma yoluna gidilmesi ve istenen ürünlerin belirlenen şartlarla tedarikinin temini bu alanda pazarda payın artmasını beraberinde getirecektir. Ayrıca, katma değeri yüksek ürün gruplarında THY’nin ülkeye hergün sefer yaptığı düşünülerek, hava kargonun kullanılması imkanı da mevcuttur.
- Duqm Özel Ekonomik Bölgesi de yine entegre bir proje olup, Limanı ile birlikte yeni bir şehir inşa edilmiştir. Orta ve uzun vadeli olarak Afrika ve Uzak Asya pazarlarına yönelik ihracatımız ile ABD ile Umman arasındaki STA kapsamında bu ülkeye yapılacak kotaya tabi ihracatımıza yönelik üretim açısından bölgede ülkemiz firmalarının yatırım yapmasının düşünülebileceği değerlendirilmektedir.
- Yeni hipermarket zinciri ve özellikle eksik olduğu düşünülen alışveriş merkezi yatırımları Türk markalarının doğrudan pazarlanması imkanına yardımcı olabilecektir.

1.7 Sorunlar:
- Dubai’ye yakın olması, Dubai’nin gerek nüfusu, gerek ticari canlılığı ve gerekse diğer sunduğu avantajlar nedeniyle diğer ülkeler gibi ülkemiz ihracatçıları için de bir merkez gibi kullanılması Umman’a olan ihracatımızda başlıca engellerden biridir. Türk ihracatçıları daha çok Dubai’ye yönelmektedirler. Dubai’den ithalat Ummanlılar için de daha cazip olmaktadır. Çünkü karayoluyla bir gün içerisinde gidip alışveriş yaparak geri dönebilmektedirler. Dolayısıyla Türk ürünlerinin önemli bir bölümü de re-export yoluyla Dubai’den BAE orijiniyle gelmektedir.
- Umman’ın ithalat kompozisyonu da ülkemiz için bir dezevantaj ve yapısal bir sorundur. Zira, Umman’ın ithalatındaki en büyük kalem taşıtlar, özellikle de jeep vb. lüks araçlardır.
- Ülkede bulunan yabancı mevcudunun büyük bir kısmı alt gelir düzeyinden, harcama eğilimi düşük, biriktirme eğilimi yüksek insanlardan müteşekkildir.
- İhracatçılarımız, gümrükte belgelerin İngilizce ya da Arapça olmaması durumunda zorluklarla karşılaşmaktadırlar. Belgelerin ülkeye gönderilmeden önce noter onaylı İngilizce veya tercihan Arapça çevirilerinin yapılması ve bunların ülkemizde Umman dış temsilciliklerine onaylattırılması yerinde olacaktır.
Öte yandan, ülkede iş yapmanın önündeki diğer başlıca zorluklar; kısıtlayıcı işgücü düzenlemeleri, yetersiz kalifiye işgücü, finansmana erişim, mahalli işgücünün çalışma etiği ve geliştirilmesi gereken yetersiz altyapı olarak görülmektedir.
Ülkeye gelecek doğrudan yabancı sermaye yatırımlarına yönelik olarak karşılaşılabilecek başlıca sorunlar, faaliyet gösteren şirketlerin sektörlere göre değişir oranlarda Umman vatandaşı çalıştırma zorunluluğu olarak tanımlanan Ummanlılaştırma kotası kapsamında istihdam edilecek teknik pozisyonlarda çalışacak yerli kalifiye işgücü bulmada yaşanan sıkıntılar, 2013 yılı Temmuz ayından itibaren Umman vatandaşları için uygulanan aylık 325 OR (yaklaşık 845 dolar) asgari ücret, Türk işgücü maliyetinin diğer bazı ülke işgücü maliyetlerine oranla yüksek olması, bürokratik işlemlerin uzaması, teknik müşavirlik firmalarıyla ülkemiz müteahhitlik firmalarının bazı konularda görüş ayrılıkları yaşamaları ve bu hususların üstlenen projelerin zamanında bitirilmesi konusunda olumsuz etki yaratması, doğalgazı girdi olarak kullanan işletmeler için, doğalgaz tahsisinde karşılaşılan güçlük ve kredi imkânlarına erişmede yetersizliktir.
Geçtiğimiz yıl, müteahhitlik alanında faaliyet gösteren tüm firmalarımızca dile getirilen ortak sorun, ülkede üstlenilen işler ile ilgili hakediş ödemelerinde yaşanmaya başlanan normalin çok üzerindeki gecikmelerdir. Sorun ham petrol fiyatlarında yaşanan düşüş nedeniyle 2016 yılında Umman Maliyesinin bütçe gelir-gider dengesini tam olarak sağlayamanasından kaynaklanmaktadır.
Umman müteahhitlik sektöründe yaşanan bir başka önemli sınırlandırıcı gelişmenin müteahhitlik firmalarımızın  aldıkları işlere yönelik  proje bedellerinin genelde % 50’lik oranında ülkede yatırım yapma zorunluğunu içeren yeni uygulama ve düzenlemeler olduğu,  bazen bu uygulamaların Offset taahhüdü ya da başka bir şekilde idareyle yapılan sözleşme hükümlerine  eklendiği, bu durumun  firmalarımızın yüklenecekleri işlerde çeşitli bürokratik sorunların doğmasına yol açtığı belirtilmiştir. 
Gündeme getirilebilecek bir başka sorun petrol ürünleri fiyatlarına gelen zamlar nedeniyle iş yapma bedellerinde yaşanan (inşaat firmalarımın ülkede üstlendikleri projelerle ilgili en önemli gider kalemlerinden birini mazot oluşturmaktadır.) önemli orandaki artışın Ummanlı kurum ve kuruluşlardan tahsil edilememesidir.
2016 yılında başlayan uygulamalar çerçevesinde ülkedeki bir çok projenin durdurulması ve ertelenmesi neticesinde ortaya çıkan belirsizlik ortamı da firmalarımızca sıklıkla vurgulanan sorunlar arasında yer almaktadır.