Ünden bugüN

İSKELELER

204

205

İSKELELER

şa edilen betonarme üzerine ahşap kaplı iskele binası, klasik plandan biraz farklıdır. Ancak işlev bakımından değişiklik yoktur. Karadan bakılınca, sağda personel odaları ve gişe ile genişçe bir sundurma görülmektedir. Bu sundurma hem personel odalarının arkasındaki bekleme salonu girişine, hem de yolcu çıkış mahalline açılmaktadır, iskelenin çatısı topuz çatı biçimindedir ve kiremitle kaplıdır. Kandilli İskelesi'nin betonarme yanaşma yeri, uzun kenarı binaya paralel olmak üzere, 21 m'ye 8 m'dir.

Kandilli'de Boğaz akınüsı çok güçlüdür. Eskiden, vapur işletmeleri, Kandilli Akıntı Burnu'nda, gelip geçen vapurların çarpışmaması için bayraklı işaretçiler bulundururdu. Gündüz yeşil ve kırmızı bayrak, gece ise aynı renklerde fener kullanırlardı. Bu durum, karşı kıyıdaki Arnavut-köy'de de aynıydı.

Kandilli'deki güçlü akıntı, Vaniköy'de görece azalırken, Kuleli Askeri Lisesi ö-nünde Boğaz'ın genişlemesiyle durulur.

Çengelköy iskele binası, Boğaziçi iskeleleri arasında, farklı yapısıyla dikkati çekmektedir. Kara tarafından dar bir sokakla ulaşılan iskele binası, 1990'da betonarme üzerine ahşap kaplama olarak yenilenmiştir. Kara yönünde bulunan iki köşesindeki bodur kuleler arasından bekleme salonuna girilen binada personel odaları sağ tarafta kalmaktadır. Yolcu çıkış mahalli sundurmasızdır ve binanın en sağındadır. Uzun kenarı binaya paralel olan beton yanaşma yeri 17 m'ye 12 m'dir.

Beylerbeyi iskelesi, kıyıdaki iskele meydanından ulaşılan neoklasik tarzda bir binadır. 1980'li yıllarda bakım görmüştür ve eski ahşap yapısını korumaktadır. Karadan bakıldığında, beyaz fon üzerinde lacivert kemerli penceresiyle dikkati çekmektedir. Yolcu salonu sağda, gişe ve memur odası ortada, sundurmalı yolcu çıkış yeri ise solda kalmaktadır. Beylerbeyi İskelesi'nin ahşap yanaşma yeri, uzun kenarı binaya paralel olmak üzere 15 m'ye 9,5 m ölçülerindedir.

Kuzguncuk iskelesi, 20. yy'ın başlarında kagir ve iki katlı olarak Şirket-i Hayriye tarafından mimar Ali Talat Bey'e yaptırılmıştır. Zamanının gereksinimi nedeniyle iki katlı inşa edilen binasının üst katı sosyal tesis olarak Şehir Hatları tarafından kullanılmaktadır. İskele binasının alt katı ise, girişin sağ ve solundaki iki dükkân ve koridorla başlamaktadır. Bina içini ikiye ayıran koridorun solunda gişe memur odası ve karşılıklı iki bekleme salonu bulunmaktadır, iskelenin yanaşma yeri ahşaptır ve uzun kenarı binaya paralel olan 14,5 m'ye 9 m ölçülerindedir.

Üsküdar İskelesi, İstanbul'daki en geniş alana sahip iskelelerden biridir. Tamamı 2.663 rtf'yi bulmaktadır. Üsküdar İskelesi, Şirket-i Hayriye zamanından beri birkaç kez inşa edilmiştir, ilk iskeleler ahşaptı. Son yapılan iki iskele ise betondu. Halen kullanılan iskelenin projesi, Mimar Orhan Şahinler tarafından çizilmiştir. Dört ayrı binadan oluşan Üsküdar iskele yapıları, karadan bakılınca, sağda Beşiktaş

Üsküdar

iskeleleri

(üstte) ve

Yeni Kadıköy

iskelesi.

Nazım Timuroğlu

(üst), Tahsin

Aydoğmus, 1994

bölümü, yanında gişeler bölümü, Eminönü bölümü ve en solda Haliç bölümü diye ayrılabilir. Burada, ana bina, ortadaki Eminönü bölümünün yolcu bekleme salonudur. Tavanda birleşen dört taşıma kirişine oturtulan köşeleri içeri doğru kesik bir çatıyla örtülü olan bina büyük pencerelerle çevrilidir. Haliç bölümüyle içeriden bağlantılıdır. Halic'e sefer yapan Şehir Hatları motorbotları, Üsküdar İskelesi' nin Marmara'ya dönük kenarına yanaşmaktadır. Bunun dışında, betonarme iskele üç vapur yanaşmasına uygun uzunluğa sahiptir, iskele yanaşma yeri tam düz olmamasına karşın, toplam 86 m'yi bulmaktadır. Bu iskeleden Eminönü'ne, Beşiktaş'a ve Halic'e düzenli vapur seferleri yapılmaktadır.

Üsküdar İskelesi'nin 100 m ilerisinde bulunan Üsküdar I iskelesi, 1988'den önce Kabataş'a sefer yapan araba vapurlarına hizmet vermekteydi. Bu hattan araba vapuru seferlerinin kaldırılmasından sonra bina yenilenerek, Kabataş'a ring seferleri yapan motorbotlara ayrılmıştır. Denize dik duran iskele binası kemerli pence-releriyle dikkat çekmektedir. Kara yanında gişeler ve giriş kapısı, içeride ise yalnızca bekleme salonu bulunmaktadır. Bu iskelenin hizmet binası Üsküdar iskelesi tarafında yer alır. Memur, çımacı odaları, depo ve hela, hizmet binasındadır. Üsküdar I İskelesi'nin 38,5 m olan yanaşma yeri denize uzanmaktadır.