Ünden bugüN

İSKENDER BABA TEKKESİ

206

20 7 İSKENDER PAŞA KÜLLİYESİ

muştur. Moloz küfeki taşı ile örülmüş o-lan duvarlarda, klasik Osmanlı üslubunda-ki düzene uygun olarak iki sıra halinde pencereler açılmış, alt sıradaki pencerelerin dikdörtgen açıklıkları kesme küfeki taşından sövelerle çerçevelenmiş, topuzlu demir parmaklıklarla donatılmış, tuğla örgülü sivri hafifletme kemerleri ile taçlan-dırılmıştır. Sivri kemerli tepe pencereleri ise alçı revzenlerle kaplıdır. Bu pencere gruplarından yan cephelerde ve mihrap cephesinde ikişer tane, kuzey duvarında da dört tane bulunmakta, mihrabın üzerinde de bir adet tepe penceresi yer almaktadır.

Yüzyıl başından bir kartpostalda Büyükada İskelesi.

Nazım Timuroğlu fotoğraf arşivi

Dikdörtgen planlı, yüksek tavanlı binanın, kiremit döşeli topuz çatısı eğimli bir kalkan duvarla çevrilidir. Deniz yönünden bakılınca, cephesi, enlemesine zikzaklı bir bordürle süslüdür. Bordürün orta yerinden çatıya kadar "V" biçiminde çıkıntılı, büyük pencereli bir kısım görülür. Bordürün pencere altına gelen bölümünde çıkış kapısı, iki yanında da pencereleri bulunmaktadır. Yolcu çıkışı binanın iki yanından yapılmaktadır.

Bina içinde ise, bir yanda odalar, hela ve gişe ile diğer yanda bekleme salonu bulunmaktadır. Memur odası, salonun kara yanındaki köşesindedir. Betonarme kazıklı yanaşma yeri, denize doğru 53 m u-zanmaktadır. Genişliği ise 24 m'dir. Kı-nalıada Iskelesi'nden, diğer adalarla bağlantılı olarak Kadıköy, Sirkeci ve Bostan-cı'ya vapur seferleri yapılmaktadır.

Burgazada iskelesi de Kınalıada iskelesi gibi, 1933'te betonarme olarak yeniden inşa edilmiştir. Dikdörtgen planlı binanın denize bakan cephesinde, kapının bulunduğu bölüm dışarı doğru çıkıntılı yapılmıştır. Kapının üstünde vitraylı büyük bir pencere daha vardır. Binanın iki yanında, üstü tamamen kapalı olmayan beton sundur-malı çıkış mahalli bulunmaktadır. İskelenin beton yanaşma yeri 24 m genişliğinde-dir. Bu iskeleden, diğer adalarla bağlantılı olarak Kadıköy, Sirkeci, Bostancı'ya sefer yapan vapurlar yararlanmaktadır.

Heybeliada iskelesi, Adalar'daki betonarme üstüne ahşap kaplama tek bina o-larak onarımı 1994'te tamamlanmıştır, iskele binası betonarme kazıklarla deniz üstünde yapılmıştır. Aşıboyalı yapı dikdörtgen planlıdır. Dar kenarı denize dönük o-lan binanın cephesi tamamen camlı yolcu giriş çıkış kapılarına ayrılmıştır. Deniz yönünden binaya girildiğinde, yolcu salonu ve personel odaları ile kara tarafına a-çılan bir gişe yer almaktadır. Binanın iki yanındaki yolcu çıkış yerleri açıktır. Heybeliada Iskelesi'nin yanaşma yeri 41 m u-zunlukta, 14 m genişliktedir. Bu iskeleye, diğer adalarla bağlantılı olarak Kadıköy,

Sirkeci, Bostancı'ya sefer yapan vapurlar uğramaktadır.

Büyükada İskelesi(-t) 20. yy'ın başlarında inşa edilmiş özgün bir binaya sahiptir. Dikdörtgen planlı yapı iki katlı ve betonarmedir. Kara yönünden bakıldığında, binanın alt katında giriş kapısı ve iç koridorun iki yanında banka ile dükkânlar, başmemur odası sıralanmaktadır. 25 m uzunluğundaki bu geniş koridor, tam karşısına gelen gişeler ve yolcu bekleme salonunun önünden ikiye ayrılarak binanın yanlarındaki çıkış mahalli ile birleşmektedir. Deniz tarafındaki cephesinde revak-lı bir bölümü olan alt kat büyük teraslı bir çatıyla ikinci kata doğru uzamaktadır. Daha küçük olan ikinci kat yan yana üç ayrı çatısıyla ve tepedeki küçük kubbesiyle dikkati çeker. Üst katı tamamen iskele dışı işlevler içindir. En büyük orta salon, meclis toplantıları ve nikâh salonu olarak, diğer kısımlar da belediye tabibi ve zabıta tarafından kullanılmaktadır. Büyükada Iskelesi'nin denize 97 m uzayan 12 m genişliğindeki yanaşma yerine üç vapur bağlanabilmektedir. Bu iskeleden Bostancı'ya ve Adalar bağlantılı olarak Kadıköy ile Sirke-ci'ye vapur seferleri yapılmaktadır.

Büyükada Deniz Otobüsü iskelesi, vapur iskelesinin ilerisinde, ona paralel olarak yapılmıştır, iskelenin tamamı beton kazıklar üstündedir. Denize doğru uzayan iskele, üstüne dikine oturtulan bina ile bir haç planı görünümündedir. Binanın geniş kenarı kıyıya paraleldir. Çelik konstrük-siyonlu, dikdörtgen planlı iskele binası, çepeçevre camlıdır. Çatısı yan yana getirilmiş bir dizi silindirik şeffaf malzemeyle kapatılmış, aşağı doğru eğimli çatı kenarları da koyu bir camla kaplanmıştır. Binanın içi memur ve gişe odası dışında tamamen bekleme salonuna ayrılmıştır, iki yanaşma yeri olan Büyükada Deniz Otobüsü İskelesi kışın kapalıdır. Haziran ayında başlayan yaz programında ise, Büyükada' dan Bostancı, Kabataş ve Bakırköy'e seferler yapılmaktadır.

Yenikapı ve Bakırköy İskeleleri: Yeni-

kapı Deniz Otobüsü iskelesi, prefabrik bir bina ve betonarme yanaşma yeriyle Kara-köy ve Bostancı'daki iskelelere benzemektedir. Binanın içi de farklı değildir. Yanaşma yeri, ters bir "L" harfi biçimindedir. Buraya aynı anda iki deniz otobüsü yanaşabilir. Bu iskeleden Bostancı ve Kadıköy'e seferler yapılmaktadır.

Bakırköy Deniz Otobüsü İskelesi de Yenikapı iskelesi ile aynı tipte, prefabrik, tek katlı bir binadır. Küçük bir marinanırî ağzında kurulmuştur. Beton yanaşma yeri iki deniz otobüsünün yanaşmasına uygundur. Bu iskeleden Kadıköy ve Bostancı'ya seferler yapılmaktadır. Yaz aylarında Büyükada'ya da sefer düzenlenmektedir. Bibi. M. Sözen-M. Tapan, 50 Yılın Türk Mimarisi, ist., 1973; Şehsuvaroğlu, istanbul; Karaağaç Kurumlan Yıllığı, ist., 1955; G. Gö-letli, "Boğaziçi İskele Yapıları ve Özellikleri" (1978-79 yaz yarı yılı, yayımlanmamış tez); Melling, Voyage; "İstanbul'dan Göreme'ye Kültür Mirasımız" eki, Fas. 10-11-12, Milliyet (1984); Cumhuriyet Devrinde istanbul, ist 1949; Z. O. Saba, Değişen istanbul, İst., 1959! MÜMTAZ ARKAN