Ünden bugüN

KÂĞITHANE MESCİDİ

Kâğıthane'de, Sadabad Caddesi ile Cami Arkası Sokağı'mn arasında yer almaktadır.

Dâye Hatun Mescidi olarak da tanınan bu yapıyı, I. Süleyman'ın (Kanuni) (hd 1520-1566) oğlu olan Şehzade Mehmed'in sütannesi Dâye Hatun yaptırmıştır. Ha-dîka'ya. göre mezarı, Şehzade Camii naziresinin sağ tarafında bulunan Dâye Hatun' un adı bilinmemektedir. Fakat günümüzde Kâğıthane Mescidi'nin batı tarafındaki hazirede de Dâye Hatun'a atfedilen bir mezar vardır. Yapının kitabesi 951/1544 tarihini verir. Caminin haziresin-deki namazgahın tarihi ise 1119/1707'dir. Ayrıca namazgahın önünde 1129/1716 tarihli Silahdar Yusuf Paşa Çeşmesi yer alır.

Mescidi kuşatan avluda, tuvaletler, ab-dest muslukları, dükkânlar ve dernek binası vardır. Kagir olan mescidin doğu cephesindeki mermer levhada Latin harfleri ile yapının adını, banisini ve inşa tarihini veren bir kitabe bulunmaktadır. Yapıya camekânla kapatılmış, dikdörtgen planlı son cemaat yerinden girilir. Burada hemen solda harime giriş kapısı, üzerinde de yeşil ve beyaz boyalı bir kitabe yer alır. Son cemaat yerinin güney duvarının ekseninde, yarım daire planlı küçük bir mihrap, bunun sağında ve solunda da harime giriş kapıları bulunur. Harimin güney duvarında yer alan mermer mihrabın nişi yedi köşelidir. Mihrabın sağında ve solunda, altta ve üstte toplam dört pencere açılmıştır. Doğu cephede ise altta iki, üstte üç, batıda ise altta bir, üstte iki tane pencere bulunmaktadır. Alt sıradaki pencereler dikdörtgen açıklıklı, üsttekiler ise sivri kemerlidir. Batıda tali bir kapı dışarı açılır. Yapının müezzin mahfili ortada, kadınlar mahfilinin tam altında bulunmaktadır. Vaaz kürsüsü ve minberi ahşaptır. Son cemaat yerinden çıkılan fevkani kadınlar mahfili, harimin kuzey kesiminde üç adet direğe oturmakta, iki ucunda balkon şeklinde çıkmalar yapmaktadır. Bu çıkmalardan biri hünkâr mahfilidir. Hünkâr mahfilinin ahşap çerçevesinde bitkisel ve geometrik şekiller yer alır.

Önceleri meşruta olarak kullanılan bölüm, daha sonra kadınlar mahfiline ve aşağıdaki son cemaat yerine eklenerek genişletilmiştir, dışarıdan demir merdivenlerle kadınlar mahfiline ikinci bir giriş sağlanmıştır. Harimin ve kadınlar mahfilinin tavanları ahşaptan olup dikdörtgenlere ve karelere ayrılmıştır. Dörtgenlerin köşeleri de üçgen şeklindedir. Son cemaat yerinin ahşap tavanı ise düzdür. Yapının içi badanalı olup herhangi bir süsleme öğesine rastlanmaz. Yapının alt kısmı dıştan çepeçevre mermer kaplanmıştır. Batı tarafında nazire ve minare bulunur. Minare kaidesi batı tarafından dışarı açılan kapının yanında kalır. Yuvarlak gövdeli olan minare tek şerefelidir. Yapının üstü kırma çatı ile örtülüdür.

Bibi. Ayvansarayî, Hadîka, I, 301; Raif. Mir'at, 573-574; Osman Bey, Mecmua-i Cevâmi, II, 14-15, no. 49; Öz, İstanbul Camileri, I, 79.

N. ESRA DİŞÖREN