Ünden bugüN

Tablo I Kâğıthane İlçesi'nin Nüfus Gelişimi

Yıllar	Nüfus
1935	1.180
1940	1.210
1945	3.503
1950	1.431
1955	3.084
1960	22.818
1965	56.157
1970	111.427
1975	164.448
1980	175.540
1985	120.996
1990	269.042

Prost Planı'nın uygulanmaya başlaması Kâğıthane için dönüm noktası olmuştur. 1937'de yapılan bu plan ve 1950'den sonraki öbür kentsel çalışmalar Haliç kıyılarını ağır ve orta sanayi kuruluşlarına açıyordu. Kâğıthane Köyü çevresinde fabrika ve imalathaneler kurulduktan sonra yörenin çehresi tümüyle değişti ve mesire yeri olma özelliği kayboldu. Eskiden içinde tatlı su canlıları yaşayan ve çevresine hayat veren Kâğıthane Deresi'nin suları, fabrikalar çalışmaya başladıktan sonra kapkara akmaya başladı.

1955'e değin nüfusu 5.000'i bile bulmayan küçük bir köy olan Kâğıthane, 1954' te ilçe yapılan Şişli'nin Merkez Bucağı'na bağlıydı. Uzun bir süre köy statüsünü koruyan Kâğıthane'nin gelişimi, kurulan sanayi tesislerinin çevresinde gecekonduların yapılmasıyla başladı. 1950'li yıllarda İstanbul kent içinde girişilen imar çalışmaları sırasında evleri ve arsaları istimlak e-dilenlerden bir bölümüne de Kâğıthane Kö-yü'ne ait arazilerden yer verildi. Kısa zamanda Kâğıthane Deresi'ne bakan yamaçlar gecekondularla dolmaya başladı. 1960 ve sonrasında görülen hızlı nüfus artışı, başta inşaat sektörü olmak üzere öteki temel ihtiyaç mallarının pazarlanmasına ilişkin ticari faaliyetleri canlandırdı. Böylece köy içindeki çarşı da gelişti ve bu çarşının çevresinde çokkatlı apartmanlar yükseldi. Köyken hızla kasabalaşan ve kentle-şen Kâğıthane'de belediye kurulması da bu döneme rastlar. Ama Kâğıthane'nin asıl gelişimi, dere vadisinin en yüksek bölümlerindeki sırtlarda bazıları "tepe" olarak adlandırılan gecekondu mahallelerinin kurulmasıyla oldu. Çeliktepe, Gültepe, Çağlayan, Yahya Kemal ve Hürriyet gibi mahalleler kısa zamanda gecekonduyla apartman arasında, adlandırılması oldukça güç konutlarla doldu. Altyapı sorunları günümüzde bile tümüyle çözümlenememiş o-lan Kâğıthane ve çevresindeki mahalleler 1987'ye değin Şişli İlçesi'nin Merkez Bucağı'na bağlı köy statüsünü korudu. Kâğıthane 1987'de Şişli'den ayrılarak ilçe yapıldı. 1990'da Kâğıthane İlçesi'nin nüfusu 270.000'e yakındı. Bunun yüzde 52'si

erkeklerden, yüzde 48'i ise kadınlardan oluşuyordu. Buna göre kilometrekareye 16.815 kişi düşmektedir. Kâğıthane, 1990' da nüfusu 150.000'i aşan Bayrampaşa, Beşiktaş, Beykoz, Beyoğlu, Eyüp, Sarıyer, Şişli ve Zeytinburnu ilçelerinden daha büyüktü (bak. Tablo I).

Kâğıthane İlçesi'nde 6 yaşın üzerindeki nüfusta okuma yazma bilenlerin oranı yüzde 88'dir. Bu oran, il ortalaması cilan yüzde 90'dan düşüktür. Kâğıthane İl-çesi'ndeki okuryazarlardan yüzde 83'ü bir eğitim kurumunu bitirmiştir. Bunlardan yüzde 74'ü ilkokul, yüzde 13'ü ortaokul ve dengi okul, yüzde 11'i lise ve dengi o-kul, yüzde 3'ü de yüksekokul ve fakülte mezunudur.

Kâğıthane İlçesi'nde 12 ve daha yukarı yaştaki nüfus, 1990'da yapılan sayını sonuçlarına göre 201.265'tir. Bunun yüzde 48'i iktisaden faalken, geri kalanın çoğu ev kadını, öğrenci ve emeklilerden oluşmaktadır. İktisaden faal olmayan 103.785 kişinin yüzde 67'si ev kadınıdır (bak. Tablo II).

Kâğıthane İlçesi halkının yüzde 3ö'sı İstanbul doğumludur. Bunu yüzde 10'la Sivas, yüzde 5'le Ordu doğumlular izler.

Kâğıthane İlçesi'nde egemen ekonomik etkinlik ticaret ve sanayidir. İlçedeki sanayi kuruluşları daha çok metalürji, cam, kimya ve ve dokuma dallarında faaliyet gösterir..Temel tüketim mallarının yanısı-ra değişik malzeme ve eşya satışı yapılan • çok sayıda işyeri vardır.

İstanbul Boğazı'nı Boğaziçi ve Fatih Sultan Mehmet köprüleriyle aşan otoyollar, Kâğıthane İlçesi topraklarından geçer. Bunlardan O-l Otoyolu güneyde Şişli 11-çesi'yle sınır oluşturur. O-2 Otoyolu ise Kâğıthane İlçesi'nin kuzey kesiminde doğu-batı doğrultusunu izler. Okmeydanı ve Hasdal kavşakları arasında uzanan bir başka otoyol da O-l ve O-2 otoyollarım birbirine bağlar.

İlçede önemli bir tarihsel yapı yoktur. Başta Sa'dâbâd Kasrı olmak üzere eski kasırlara ait bazı kalıntılar ilçedeki başlıca tarihsel yapılardır.

ATİLLÂ AKSEL