NOT: Abdülmelikten önceki halifeler para bastırmışlardır. Ancak bu paralar Bizans ve Sasaniler tarzında basılmış paralardı.
-
Halife Velid döneminde Tarık bin Ziyad İspanya’yı fethetti.
-
Ömer bin Abdülaziz Emevilerin en adaletli halifesidir.
-
732’de Müslümanların Avrupa’daki ilerlemesi Puvatya savaşı ile son bulmuştur.
NOT: Emevilerin; Halifeliği saltanat haline getirmeleri, Arapları diğer Müslümanlardan üstün görmeleri hem diğer kabilelerin hem de Türk ve İran gibi ulusların tepkisine yol açmıştır ve bu dönemde Türkler İslamiyet’e sıcak bakmamışlardır.
NOT: Emeviler her geçtikleri yerleri İslamlaştırmışlar ayrıca İran ve Türkistan dışındaki bölgeleride Araplaştırmışlardır.
-
Sonuçta Horasan’daki Abbasi gizli teşkilatının lideri Ebu Müslim isyan etmiş, zayıflayan Emevilere Abbasiler son vermişler, Emevi ailesinin Abdurrahman adında bir prensi dışında tüm Emevi ailesini öldürmüşlerdir.
NOT: İspanya’ya kaçan Abdurrahman burada Endülüs Emevi Devletini kurmuş ve kendisini halife ilan etmiştir.
NOT: Emevilerin izlediği Arap milliyetçiliği politikası İslamiyet’in diğer milletler arasında yayılmasını yavaşlatmıştır.
ENDÜLÜS EMEVİ DEVLETİ
-
Emevi ailesinden Abdurrahman tarafından İspanya”da kurulmuştur.
-
III. Abdurrahman Abbasilerden ayrı olarak halife ünvanını kullanmıştır.
NOT: Bu dönemde Abbasi, Endülüs Emevileri ve Şii Fatımi Devleti aynı zamanda halifelik ünvanını kullanmışlardır. Bu durum İslam dünyasında siyasi birliğin olmadığının göstergesidir.
-
Endülüs Emevileri sınırları genişletmek yerine bilim ve kültüre büyük önem vermişler ve Kurtuba dünyanın en önemli kültür merkezlerinden birisi olmuştur.
-
Endülüs Emevileri 1031’de yirmi kadar Tevaif-i Müluk’a ayrılarak yıkıldı.
BENİ AHMER DEVLETİ (1232-1492)
-
Endülüs Emevilerinin yıkılması ile kurulan devletlerden en uzun ömürlüsü oldu.
-
Başkent Gırnata olan bu devlete Gırnata Devleti de denir.
-
İspanyada siyasi birliğinin sağlanması üzerine Beni Ahmer Devletine son verilmiş, Müslüman ve Yahudiler katliama uğramıştır. İslam eserleri tahrip edilmiştir.
NOT: Osmanlı tahtında bulunan II. Bayezıt, Cem Sultan meselesinden dolayı gerekli tepkiyi ortaya koyamamış, az sayıda Müslüman ve Yahudinin kurtarılmasını sağlanmıştır.
-
ABBASİ DEVLETİ VE TÜRKLER
-
Ebu Abbas tarafından kurulmuştur
-
Ebu Cafer Mansur’un halifeliği döneminde Bağdat şehri kuruldu.
NOT: Bu dönemde Helenistik döneme ait eserler Arapça’ya tercüme edilmeye başlandı.
-
Abbasilerin en görkemli dönemi Harun Reşit zamanıdır.
NOT: Harun Reşit dönemi Binbir Gece Masallarına konu olmuştur.
Halife Memun Felsefeye önem verdi.
-
Mutasım döneminde Türkler Abbasi devletinde önemli görevler almaya başladılar.
-
Mutasım döneminde Türkler için Samarra şehrini kurmuş ve Türkleri buraya yerleştirmiştir.
NOT: Mutasım bu şekilde davranarak Türklerin Araplarla kaynaşarak savaşçılık özelliklerinin kaybolmasını önlemek istedi.
-
Ayrıca Abbasiler Bizans saldırılarına karşı sınırları korumak için Avasım adı verilen şehirleri kurmuşlardır.
-
Abbasiler devletinin zayıflaması ile ortaya çıkan Tevaif-i müluk adı verilen küçük devletçikler çıkmıştır.
-
1258’de Moğol İlhanlı Hükümdarı Hülaga Bağdat’ı alarak Abbasi devletine son verdi.
NOT: Kaçan Ahmet adında bir şehzade Memlükler’e sığınarak Abbasi halifeliğini Memlük çatısı altında devamını sağlamıştır ve bu duruma Yavuz’un Mısır seferine kadar devam etmiştir.
Emevilerle Abbasileri karşılaştırdığımızda;
a. Emeviler Arap milletçiliği politikası izlerken, Abbasiler Arap olmayan milletler eşit davranmışlardır.
b. Emeviler kendilerine Bizans devlet sistemini örnek alırken Abbasiler Sasani sistemini örnek almışlardır.
c. Abbasiler vezirlik makamını kurmuşlardır.
NOT: Selçuklu hükümdarı Tuğrul Bey Abbasi halifesini Şii Büyeyhoğulları tehlikesinden kurtarmış ve Türklerin halifelik otoritesi üzerindeki gücü artmıştır.
NOT: Emevilerle Abbasileri birbirinden ayıran en önemli fark Emevi devletinin Arap devleti olmasına karşılık Abbasilerin tam bir İslam devleti özelliği göstermesidir.
-
BİLİM MEDENİYETİ
TÜRK VE İSLAM BİLGİNLERİ
-
İslam dünyasındaki bilimsel gelişmeler, Moğol istilası ve Endülüs’teki İslam devletlerinin saldırılar sonucunda yıkılmasından olumsuz yönde etkilendi.
-
İslam dünyasında, dinî ilimler ve fen bilimleri birbirinden ayrı düşünülmeyip tam aksine birbirini tamamlayan bilimler olarak kabul edildi. Sadece öğrenmekte ve araştırmakta kolaylık sağlamak amacıyla bilimler, kendi arasında İslami, sosyal ve fen bilimleri şeklinde gruplandırılmaktaydı:
İslamî bilimler: Kur’an-ı Kerim’in ve İslam dininin doğru biçimde anlaşılması için yapılan çalışmalar sonucunda İslami bilimler doğdu. Bu bilimler;
Tefsir: Kur’an-ı Kerim’i açıklayan ve yorumlayan bilimdir. Bu bilimle uğraşanlara “müfessir” denir. En ünlü müfessirler; Taberî, Zemahşerî, İbn-i Mesud’dur.
Hadis: Hz. Muhammed’in Müslümanları aydınlatmak için söylediği sözlere “hadis” denilir. Bu konularla ilgili bilime de hadis bilimi adı verilir. Hadis, Kur’an-ı Kerim’den sonra İslam dininin ikinci ana kaynağıdır. Hadis bilimiyle uğraşanlara “muhaddis” denir. En ünlü muhaddisler Buharî, Müslim, Ebu Davud, Tirmizî, İbn-i Mâce ve Nesaî’dir.
Fıkıh: İslam hukukudur. Bu bilimle uğraşanlara “fakih”, fakihlerin verdikleri kararlara “fetva” denilmiştir. En ünlü fakihler Ebu Hanife, İmam Malik, İmam Şafî ve İmam Ahmet bin Hanbel’dir.
Kelam: Allah’ın birliğini, sıfatlarını, peygamberlik ve ahiretle ilgili konuları akıl ve mantık yoluyla ispat eden bilimdir. En ünlü kelamcılar; İmam Maturidi, İmam Eş’ari’dir.
Tasavvuf: Allah’ı tanımayı ve ona kalp yoluyla yakınlaşmayı amaç edinen ilim dalıdır. En önemli mutasavvıflardan biri de Muhyiddin-i Arabi’dir.
Sosyal ve fen bilimleri: Müslümanlar İran, Suriye, Mısır ve Orta Asya’yı fethettiklerinde astronomi, tıp, matematik, felsefe gibi bilimlerle karşılaştılar. Müslümanlar bu bilim dallarını Arapçaya yapılan tercümeler vasıtasıyla tanıdılar. Özellikle Abbasiler Döneminde bilimsel çalışmalarda önemli ilerlemeler görüldü.
Tarih: İslam tarihçileri, İslam tarihinin yanı sıra dünya tarihi ile ilgili eserler de verdiler. En ünlü tarihçiler; Taberî, İbnü'l Esir, Mesudî'dir.
Coğrafya: İslam ülkelerinin sınırları genişledikçe bu ülkeleri gezen seyyahlar ve bilim insan sayısı arttı. Bu seyyah ve bilim adamları gezip gördükleri yerler hakkında kitaplar yazdılar. Bunlar arasında coğrafya alanında eser veren Mesudî, İbn-i Fadlan ve İdrisî en ünlü isimlerdir.
Astronomi: İslam dünyasında astronomiyle ilk olarak Fezârî ilgilendi.
Usturlap adı verilen bir aletle yıldızların hareketlerini izleyerek, Güneş ve Ay tutulmalarının zamanını tahmin etti. Gece ve gündüzün kısalıp uzamasını gösteren cetveller hazırladı. El Harizmî ise astronomi cetvelleri hazırlayarak yıldızların hareketlerini izledi. Yine bu dönemde astronomi ile ilgili çalışmaların yapıldığı rasathaneler kuruldu.
Matematik: Araplar, Hint rakamlarını alarak matematikte kullandılar. Bu dönemde cebir ve logaritma ile ilgili birçok kural oluşturuldu. Trigonometri ve geometri alanlarında da birçok eser verildi. Bu eserlerden Harizmî'nin Hisabe'l-Cebr adlı eseri, Avrupa dillerine çevrildi ve Avrupa'daki üniversitelerde yıllarca okutuldu.
Kimya: İslam dünyasında bilinen en ünlü kimyacı Câbir'dir. Kendisi ilk hassas teraziyi kullanmış, çeşitli madenlerin alaşımlarıyla yapay altın yapmaya çalışmıştır. Kumaş ve deri boyama yöntemlerini geliştirmiştir.
Tıp ve eczacılık: Bu alanda en ünlü bilim adamları İbn-i Sina ve Er razî idi. İbn-i Sina'nın El Kanun Fi't-tıp adlı eseri 500 yıl süreyle Avrupa'da temel tıp kitabı olarak okutuldu. İbn-i Sina Avrupa'da Avicenna adıyla tanındı. Errazî'nin çiçek ve kızamık hastalıklarını konu edindiği eserleri de Avrupa'da okutuldu. İslam bilim adamları birçok hastalığın tedavisi için çeşitli bitkilerden ilaçlar yaptılar.
Fizik: Bugünkü fiziğin ışık bilimi sahasında, temel olarak ne görülüyorsa ilk kez ortaya koyan, İslam dünyasının ünlü fizik âlimi İbnü'l-Heysem, 960-1039 yılları arasında yaşamıştır.
Felsefe: İslam dünyasında felsefe bilimi, İlk Çağ Yunan eserlerinin incelenmesiyle başladı. Eski Yunan filozoflarının görüşleri temel alınarak yeni görüşler ortaya konuldu. Buna bağlı olarak İslam felsefesi geliştirildi. En ünlü İslam felsefecileri; Kindî, Farabi, İbn-i Sina ve İbn-i Rüşd'dür. Farabi'ye ikinci öğretmen anlamında “Muallim-i Sani” denilmiştir.
BİLİM ADAMININ
|
YAŞADIĞI DÖNEM
|
BAZI ESERLERİ
|
GENEL ÖZELLİKLERİ
|
FARABİ
|
870 – 950
|
Kitab-ül Musiki İhsau'l-ulum
|
Müzik üzerinde ilk yazılmış bir eserdir. İlimlerin tarif ve tasnifini yapar.
|
İMAM GAZALİ
|
1058 - 1111
|
İhyâ'ü-Ulûmi'd Dîn
El-Munkizu-mine'd-Dalâl
Mekâsidu'l-Felâsife
|
İnanç, İbadet ve tasavvufa dair konularını ele alır. Düşünce hayatından bahseder.
Felsefenin mahiyetini ele alır.
|
İBN-İ SİNA
|
980 - 1037
|
Kitabü'ş-Şifa
El-Kanun fı't-tıp
|
Büyük ansiklopedik bir eserdir Tıbbın bütün yasalarını ele alan bir eserdir.
|
KİNDİ
|
838 - 923
|
Târîhu'l-Ümen ve'l-Mülûk Câmiu'l-Beyân an (fi) Te'vîli Âyati'l-Kur'an
|
Kendi zamanına kadar olan olayları ele alır. Taberî Tefsiri olarak bilinir.
|
İBN-İ RÜŞD
|
1126 - 1198
|
Tehafütü't Tehafüt Makela fı'l Mizac
|
Felsefenin temeli üzerine yapılan çalışmadır.
|
EL CEZERİ
|
1136-1206
|
Makine Yapımında Yararlı Bilgiler ve Uygulamalar
|
Sibernetiğin kurucusu.
İlk robotu yapmıştır.
|
KAVRAMLAR
Hadari :
Mevali :
Beytü’l-Mal :
Samarra :
Beytü’l-hikme :
KAZANIM SORULARI
1. İslam tarihinde Hicret’in siyasi hayata etkileri nelerdir?
2. Arabistan’da düzenlenen panayırların kültür hayatına etkileri nelerdir?
3. Hz. Ömer Dönemi’nde yapılan teşkilatlanma çalışmaları nelerdir?
4. Hz. Osman Dönemi’nde Müslümanlar arasında ilk ayrılıkların çıkmasının nedenleri nelerdir?
5. Emeviler ve Abbasiler Dönemi’nde uygulanan politikaların İslamiyet’in yayılmasına etkileri nelerdir?
6. Hz. Ebu Bekir Dönemi’nde devlet otoritesinin sağlanması amacıyla yapılan çalışmalar nelerdir?
7. Türklerin İslamiyet’i kabul etmesinde Talas Savaşı’nın önemi nedir?
8. İslam medeniyetinin Avrupa’ya etkisi hangi yollarla olmuştur?
9. İslam tarihinde Hicret’in siyasi hayata etkileri nelerdir?
10. Arabistan’da düzenlenen panayırların kültür hayatına etkileri nelerdir?
11. Hz. Ömer Dönemi’nde yapılan teşkilatlanma çalışmaları nelerdir?
12. Hz. Osman Dönemi’nde Müslümanlar arasında ilk ayrılıkların çıkmasının nedenleri nelerdir?
13. Emeviler ve Abbasiler Dönemi’nde uygulanan politikaların İslamiyet’in yayılmasına etkileri nelerdir?
14. Hz. Ebu Bekir Dönemi’nde devlet otoritesinin sağlanması amacıyla yapılan çalışmalar nelerdir?
15. Türklerin İslamiyet’i kabul etmesinde Talas Savaşı’nın önemi nedir?
16. İslam medeniyetinin Avrupa’ya etkisi hangi yollarla olmuştur?
TEST 5
1. İslam dini; Cahiliye Dönemi’nde gündelik yaşamın bir parçası olan putlara tapma, falcılık-büyücülük, kan davaları, gasp, içki, zina, faiz ve kadınlara kötü muamele gibi birçok kötü alışkanlığı yasaklamıştır. Bu durum, cahiliye toplumundaki önderlerin tepkisini çekmiştir.
Buna göre;
I. Müslümanlarla alay etme,
II. onları yok sayma,
III. ambargo uygulama
tepkilerinden hangileri müşriklerce uygulanmıştır?
A) I B) II C) III D) I ve II E) I, II ve III
2. Hicret’in ardından Müslümanların ibadet edebileceği, sohbet ve vaazlarını yapabileceği bir mescit inşa edildi. Bu mescit, askerî işlerin müzakeresi, elçilerin kabulü, mahkemelerin görülmesi ve bazen de folklor gösterilerinin tertiplendiği bir mekân olarak kullanıldı.
Buna göre mescidin hangi amaçla kullanıldığı söylenemez?
A) Dinî B) Sosyal C) Ekonomik D) Diplomatik E) Hukuki
3. Aşağıdakilerden hangisi Dört Halife Dönemi gelişmelerinden biri
değildir?
A) Kur’an-ı Kerim’in çoğaltılması
B) Halifeliğin saltanata dönüşmesi
C) Hicrî takvimin yapılması
D) Fethedilen yerlerin yönetim birimlerine ayrılması
E) İlk İslam donanmasının kurulması
4. İslam medeniyetinin Avrupa’yı etkilemesinde;
I. Haçlı Seferleri,
II. Endülüs ve Sicilya’da medreselerin açılması,
III. Akdeniz ticaretinin gelişmesi
durumlarından hangilerinin etkili olduğu söylenebilir?
A) I B) II C) I ve II D) II ve III E) I, II ve III
5. Muaviye, oğlu Yezid’i veliaht tayin ederek İslam dünyasında yeni bir dönemi başlatmış ve halifelik saltanata dönüşmüştür. Böylece halifelik kurumu, gücü elinde bulunduran İslam devletlerinde devam etmiştir.
Buna göre;
I. Emevi,
II. Abbasi,
III. Memlûk
devletlerinden hangileri bu duruma
örnek olarak gösterilebilir?
A) I B) II C) III D) I ve II E) I, II ve III
6. İslam düşünce tarihi incelendiğinde bilim ve felsefe alanında XII. yüzyıla
kadar Müslümanlar matematik, fizik, astronomi, kimya, biyoloji, tıp ve felsefede geniş çapta ve çok yönlü bir araştırma çabası içinde olmuştur. Müslümanlar, bu süre içinde bir yandan Eski Yunan ve Hintli düşünürlerin eserlerini dikkatle incelemiş, diğer yandan da bunlardan tamamen farklı yaklaşım ve metotlar geliştirmiştir.
Buna göre İslam medeniyetiyle ilgili olarak;
I. farklı medeniyetlerden etkilenildiği,
II. bilimin gelişmesinde yeni yöntemler bulunduğu,
III. naklî bilimlere daha çok önem verildiği durumlarından hangileri söylenebilir?
A) I B)II C) III D) I ve II E) I, II ve III
7. Abbasiler, Endülüs topraklarını merkezden gönderdiği valilerle yönetmiştir. 756 yılında Emevi ailesine mensup Abdurrahman, Kurtuba’ya gelerek yönetimi ele geçirmiştir. III. Abdurrahman’dan itibaren Endülüs Emevi hükümdarları halife unvanını kullanmaya başlamıştır. Endülüs Emevi Devleti, Abbasilerle ve Franklarla mücadele etmiştir.
Buna göre;
I. XI. yüzyılda iki İslam devleti aynı coğrafyada bulunmuştur.
II. İslam dünyasında iki halife ortaya çıkmıştır.
III. Endülüs Emevi Devleti farklı devletlerle ilişki kurmuştur.
durumlarından hangileri söylenebilir?
A) I B) II C) III D) I ve II E) II ve III
6. ÜNİTE: TÜRKLERİN İSLAMİYET’İ KABULÜ VE İLK TÜRK İSLAM DEVLETLERİ
-
TÜRK İSLAM TARİHİNDEKİ SİYASİ GELİŞMELER
-
751’de Abbasilerle Çinliler arasında Talas Savaşı meydana geldi. Savaşı Araplar kazandı.
-
840’da Karahanlılar Devleti kuruldu.
-
963’de Gazneliler Devleti kuruldu.
-
1040’da Selçuklular ile Gazneliler arasında Dandanakan Savaşı meydana geldi. Savaşı kaybeden Gazneliler yıkılma,
Büyük Selçuklular devletleşme sürecine girdi.
1048’de Selçuklu kuvvetleri ilk defa karşılaştıkları Bizans ordusunu Pasinler Savaşında yenilgiye uğrattılar.
1071 Malazgirt Muharebesi meydana geldi savaşı Selçuklular kazandı.
-
1077’de Kutalmışoğlu Süleyman Şah tarafından Anadolu (Türkiye) Selçuklu Devleti kuruldu.
-
1097’de Harzemşahlar Devleti kuruldu.
-
1157 Katvan Savaşını Karahitaylılara kaybeden Selçuklu Devleti yıkıldı.
-
1187 Dandanakan Savaşı ile zayıflama sürecine giren Gazneliler Gurlular tarafından yıkıldı.
-
1212’de Karahanlı Devleti yıkıldı.
-
1230 Anadolu Selçukluları ile Yassıçemen Savaşını yapan ve kaybeden Harzemşahlar yıkıldı.
-
TÜRKLERİN İSLAMİYETİ KABULÜ
-
Emeviler döneminde Kuteybe yönetimindeki Müslümanlara Maveraünnehir i alarak Türklerle karşılaştılar ve aralarında şiddetli çatışmalar, başladı.
-
751’de Abbasilerin Çinlilerle yaptıkları Talas savaşında Türk Kabileleri olan Karluk, Yağma ve Çiğiller Arapların yanında yer almışlar ve savaşı Abbasiler kazanmıştır.
-
İslamiyet’i kabul eden ilk Türk topluluğu Karluklar oldu.
Türklerin İslamiyet’e girmelerinde;
-
İslam dinindeki gaza fikrini Türlerdeki cihan hakimiyeti felsefesine uygun olması,
-
İslamiyetteki cennet cehennem kavramlarının Türkler arasındaki uçmağ-tamu kavramları ile ifadesi.
6.3.İSLAMİYET’İN TÜRK DEVLET VE TOPLUM YAPISINA ETKİSİ
KARAHANLILAR (840-1121)
-
Karluk, Yağma, Çiğil ve Tuhsi Türkler tarafından Doğu ve Batı Türkistan’da kuruldu.
-
Kurucusu Bilge Kül Kadir Handır.
-
Oğulcak zamanında Samanoğulları ile mücadele ettiler. Samanoğulları Karahanlıların Müslüman olmasında etkili oldular.
NOT: Orta Asya da kurulan ilk Türk İslam Devleti Karahanlılardır. İslamiyeti kabul eden ilk Karahanlı Hükümdarı Abdülkerim Satuk Buğra Han’dır.
-
Samanoğulları Devleti 999’da Karahanlı ve Gazneliler tarafından yıkıldı.
-
Yusuf Kadir Han zamanı en parlak dönemidir.
-
Horasana hakim olabilmek için Gaznelilerle girişilen mücadele kaybedilmiş ve devlet 1012’de doğu ve batı olmak üzere ikiye
ayrılmıştır.
-
Doğu Karanlılar Karahitaylılar, Batı Karanlılar Harzemşahlar tarafından yıkılmıştır.
NOT: Karahanlılar Türk- ve İslam Kültür medeniyetinin temellerini attılar.
NOT: Karahanlılar saray, merkez ve taşra teşkilatı, hakimiyet anlayışı ve askeri teşkilat gibi konularda Türk gelenekleri devam ettiler. Buna karşı kadılık, cihad gibi konularda İslam müesseselerini benimsediler.
NOT: Karahanlılar Türk-İslam sentezini uygulamışlardır.
NOT: İlk Türk-İslam eserlerinden olan Divan-ı Lugat-it Türk (Kaşgarlı Mahmut), Kutadgu Bilig (Yusuf Has Hacip ) Karahanlılar döneminde yazılmıştır.
NOT: Bu eserlerin yazılmasında Araplara Türkçe’yi tanıtma isteği’de etkili olmuştur.
NOT: Edip Ahmet Yükneki Atabetü’l Hakayık (Gerçeklerin Eşiği) ve Ahmet Yesevi Divan-ı Hikmet adlı esereleri yazmışlardır.
GAZNELİLER ( 963-1187)
-
Devletin temelini Samanoğullarının Türk asıllı Horasan Valisi Alp Tekin atmıştır.
-
Alp Tekin’in ölümünden sonra Gazneliler zayıflama sürecine girdiler.
-
Sebük Tekin’in 978’de yönetime gelmesiyle devlet yeniden toplandı.
-
Gaznelilerin en parlak dönemi Gazneli Mahmut dönemidir.
-
Gazneli Mahmut Hindistan’a 17 sefer yapmıştır.
Bu seferler sonucunda;
-
İslamiyet Hindistan’a yayılmıştır.
-
Bugünkü Bangladeş’in temelleri atılmıştır.
-
Kast sistemine darbe vurmuştur.
-
Sultan Mahmut’un ölümünden sonra yerine geçen oğlu Sultan Mesud babası kadar başarılı değildi.
-
Sultan Mesud 1040’da Selçuklularla yaptığı Dandanakan savaşını kaybetti.
-
Gurlular zayıflayan devlete son verdi.
NOT: Gaznelilerin çok çeşitli topluluklardan oluşması yıkılmalarının başlıca sebebidir. Saray dili Türkçe olan Gazneliler ülkelerinde tam bir birlik sağlayamadılar. Fakat bölgelerinin İslamaşmasında etkili oldular.
NOT: Sultan Mahmut Abbasilere baskı yapan Büveyhoğullarını yenerek ilk kez sultan ünvanını kullanmıştır.
6.4. OĞUZLARIN İSLAMİYETİ KABULÜ
-
X. Yy’ın ikinci yarısında Samanoğullarınında etkisiyle İslamiyet Oğuzlar arasında yayılmaya başlamıştır.
-
İslamiyeti kabul eden Oğuzlara Türkmen denilmeye başlanmış ve Türkmen tabiri her yerde Oğuz’un yerini almıştır.
-
Oğuzlar Tuğrul Bey önderliğinde Müslüman bir Türk Devleti olan Selçuklu Devletini kurmuşlardır.
-
Tuğrul Bey Abbasi Halifesini Şii Büveyhoğulları tehlikesinden kurtarmış halifeden “Doğunun ve Batının Sultanı” ünvanını almıştır.
BÜYÜK SELÇUKLU DEVLETİ (1040-1157)
-
Devleti kuranlar Oğuzların Kınık boyu’dur.
-
Oğuzların kurduğu ilk devlet Oğuz Yabgu Devleti Kıpçaklar tarafından yıkılınca bu devletin sübaşılığını yapan Selçuk Bey Kınık Boyunu Cend şehrine getirmiştir.
-
Oğuzlar bu şehirde İslamiyet’i kabul ettiler.
-
Selçuk beyin ölümünden sonra yerine geçen Arslan Yabgu’nun faaliyetlerinden rahatsız olan Gazneli Mahmut ile Karanlılar işbirliği yaparak Arslan Beyi Kalincar Kalesine hapsettiler.
-
Arslan Beyin yerine Selçuk’un torunları Tuğrul ve Çağrı Bey geçti.
NOT: Gazne ve Karahanlı baskısından bunalan Tuğrul Bey’ kardeşi Çağrı Bey’i yeni bir yurt bulması için keşif amaçlı olarak Doğu Anadolu Bölgesine gönderdi (1018).
-
Çağrı Bey’in yaptığı bir keşif seferi sonucunda Anadolu’nun Türkler için yeni bir yurt olabileceği anlaşıldı.
-
Mesut döneminde Gazneli-Selçuklu mücadelesi iyice arttı ve sonuçta 1040’da iki ordu Dandanakan’da karşı karşıya geldi.
-
Savaşı Selçuklular kazandı.
Dandanakan Savaşı sonucunda
-
Horasan Selçukluların eline geçti.
-
Gazneliler bir daha toparlanamadı.
-
Selçuklu Devleti resmen kuruldu.
-
Selçuklular Başkenti Nişabur’dan Rey’e taşıdılar.
-
1048’de Pasinler Savaşında Bizans yenilgiye uğratıldı.
Dostları ilə paylaş: |
