Doğal yaşam döNGÜSÜ ve temel biyolojik kavramlarin öĞretiMİ Üzerine sanal materyal tasarimi

Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü

Orta Öğretim Fen ve Matematik Alanları Anabilim Dalı

Biyoloji Bilim Dalı

DOĞAL YAŞAM DÖNGÜSÜ VE

TEMEL BİYOLOJİK KAVRAMLARIN ÖĞRETİMİ

ÜZERİNE SANAL MATERYAL TASARIMI

Orhan İNCE

YÜKSEK LİSANS TEZİ

Van, 2015

DOĞAL YAŞAM DÖNGÜSÜ VE

TEMEL BİYOLOJİK KAVRAMLARIN ÖĞRETİMİ

ÜZERİNE SANAL MATERYAL TASARIMI

Orhan İNCE

Danışman

Prof. Dr. Nasip DEMİRKUŞ

Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü

Orta Öğretim Fen ve Matematik Alanları Anabilim Dalı

Biyoloji Bilim Dalı

YÜKSEK LİSANS TEZİ

Van, 2015

KABUL VE ONAY

Orhan İNCE tarafından yapılan “Doğal Yaşam Döngüsü Ve Temel Biyolojik Kavramların Öğretimi Üzerine Sanal Materyal Tasarımı” konulu bu çalışma, jürimiz tarafından Ortaöğretim Fen ve Matematik Eğitimi Anabilim Dalında YÜKSEK LİSANS Tezi olarak kabul edilmiştir.

[ İ m z a ]

Prof. Dr. Nasip DEMİRKUŞ

[ İ m z a ]

Yrd. Doç. Dr. Mustafa ERDEM

[ İ m z a ]

Yrd. Doç. Dr. Sinan İŞLER

Yukarıdaki imzaların adı geçen öğretim üyelerine ait olduğunu onaylarım.

[Unvanı, Adı ve Soyadı]

Enstitü Müdürü

Hazırladığım tezin tamamen kendi çalışmam olduğunu ve her alıntıya kaynak gösterdiğimi taahhüt eder, tezimin kâğıt ve elektronik kopyalarının Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü arşivlerinde aşağıda belirttiğim koşullarda saklanmasına izin verdiğimi onaylarım:

• 
  Tezimin tamamı her yerden erişime açılabilir.
  

 Tezim sadece Yüzüncü Yıl Üniversitesi yerleşkesinden erişime açılabilir.

 Tezimin …yıl süreyle erişime açılmasını istemiyorum. Bu sürenin sonunda uzatma için başvuruda bulunmadığım takdirde, tezimin/raporumun tamamı her yerden erişime açılabilir.

…./…./……….

Orhan İNCE

ÖNSÖZ VE TEŞEKKÜR

Kavramlar, isimler ve kavramisimler günlük hayatımızda oldukça önemli bir yer tutarlar. Bunlar etkili iletişimi sağlayabilmemiz adına zihnimizde var olan bilgilerin yapıtaşları; kısa ve öz ifade şekilleridirler. Bundan dolayı kavram ve isimleri eğitimde ‘’daha etkili ve verimli nasıl kullanırız ya da değerlendirebiliriz ?’’in cevabı çok önemlidir Araştırma konusu ile ilgili kavram, isim ve kavramisimlerle bu anlamda; filmle öğretim ve öğrenim yöntemi ile kavram kümesi yöntemi aralarındaki bağlar ilişkisel olarak kullanılarak etkili ve verimli kavramsal öğrenimin sağlanması amaçlanmıştır. Bu çalışmada özellikle ‘’kavramsal öğrenim’’ ne demektir? ve ‘bu yöntemin ne gibi getirileri vardır?’ gibi sorulara cevap bulmaya çalışılacaktır. Ayrıca kavramlar üzerinde durulmasının en büyük nedenlerinden biri de eğitimde çok çok önemli olan kavram yanılgısını azaltmak ve ortadan kaldırmaktır. Bu anlamda anlatılanları biraz daha destekler mahiyette ve açıklayıcı olması için kavram yanılgısı irdelenirse;

Kavram yanılgısı: herhangi bir kavramın özgün tanımlayıcı özelliklerinin kendisine en yakın diğer kavramlarla karıştırılması ve onun yerine kullanılmasıdır. Örneğin ısı ve sıcaklık en yaygın olarak karıştırılan kavramlardan sadece ikisidir. İşte yapılan araştırma ve çalışma kavram karmaşasını düzenlemek bir nevi her şeyi yerli yerine oturtmak için kullanılan ve keşfedilen metotlara bir yenisini eklemekten ibarettir. Bu minvalde yapılan çalışmada neler kullanıldı? ve hangi yollar izlendi? soruları irdelenirse; sekiz farklı sanal araç kullanılarak bu iki yöntem bir arada işlendi. Yani ‘’Filmle Öğretim ve Öğrenim Yöntemi’’ ile ‘’Kavram Kümesi Yöntemleri’’nin bir daha etkili olabilmeleri için farklı teknikler uygulandı.
Araştırmanın ilerleyen aşamalarında kullanılan araçlar ve izlenen yolların detaylı olarak izah edilmesindeki amaç benzer çalışmaların diğer sahalarda da uygulanmasına örnek oluşturmaktır.
Buradan araştırmamın her aşamasında yardımlarını hiç esirgemeyen hatta bu konuda oldukça özverili ve fedakar olan hocam Prof. Dr. Nasip DEMİRKUŞ’a, verdiğim seminerlerde olumlu eleştirilerde bulunarak tezimin şekillenmesine katkıda bulunan Doç. Dr. Murat ÜNAL, Yrd. Doç. Dr. Sinan İŞLER, Yrd. Doç. Dr. Mustafa ERDEM ve Yrd. Doç. Dr. Ali KELEŞ hocalarıma, teknik konularda desteğini esirgemeyen değerli meslektaşlarım Salih GÜLEN, Talat BOZKURT, Mahmut AYAZ, Erhan ACAR ve Emrullah ULUDAĞ’a ve ayrıca çalışmamda emeği olan ismini yazamadığım birçok değerli kişiye de bilhassa teşekkür ederim.

ORHAN İNCE

ÖZET

İNCE Orhan, Doğal Yaşam Döngüsü ve Temel Biyolojik Kavramların

Öğretimi Üzerine Sanal Materyal Tasarımı/ Yüksek Lisans Tezi, Van, 2015

Biyoloji dersinde geçen doğal yaşam döngüsü ve temel biyolojik kavramların daha iyi öğrenilmesi ve verimli algılanabilir hale getirilmesi için bu kavramlar bazı sanal programlarla daha fazla duyuya hitap edecek şekilde hazırlanmıştır. Yani görsel, işitsel, yazımsal ve ilişkisel fikir yürütebilmeyi kolaylaştıracak dokümanlar internet ve dvd entegreli kavramlar ve kavram kümeleri olarak sunulmuşlardır. Bu çalışmalarda öncelikle biyoloji eğitimi materyal geliştirme odasında kayıtlı 1000 tane bilimsel film arşivinden 106 tane konumuzla ilgili film seçilmiştir. Bu seçilen filmlerden tez konusu ile ilgili 1500 kavram ve kavram kümelerini içeren filmler oluşturulmuştur. Bilimsel filmler belgesel kanallarından kaydedilmiştir.

Tezin hazırlık aşamasında bulgu veya tespit olarak nitelendirilebilecek internet üzerindeki tez konusu ile ilgili kavramların yanlış ve eksik öğretildiği tespit edilmiştir. Bu tür olumsuz durumları ortadan kaldırmaya ya da çözümüne yönelik türkçe kaynaklarda yeterli öneri ve çalışmalara  rastlanmamıştır. Mevcut olanlar da çok yetersizdir. 
Ayrıca bazı kavramların birden çok tanımları veya anlamlarının olabileceği belirlenmiştir. Örneğin: Bazı kavramların biyolojideki, kimyada ki hatta biyolojinin alt dallarındaki tanımları farklı olabilir. Aynı kavramın farklı anlamlar taşıyabileceği de belirlenmiştir. Bunun  tam   tersinin   de   mümkün   olduğu tespit   edilmiştir. Çeşitli kavramların tanımları  örtüşebilir.  Bu  amaçla  ders  kitapları oluşturulurken içerdikleri kavramlar açısından özel bir model ve  yöntemle  yazıl-masının gereği ortaya çıkarılmıştır.

Toplamda 29 makale (10’u anonim), resimler, filmler için 189 web sitesi ve 240 adet bilim teknik makalesi Yüzüncü Yıl Üniversitesi Ferit Melen kütüphanesinde toplu veri tarama sisteminden temin edilmiştir. Bunlardan bazıları ingilizceden türkçeye çevrilmiştir. Seçilen filmlerin özetleri çıkarılmıştır. Sanal ortamda Ulead Media programı ile kesilmiş filmler Adobe Macromedia Flash Encoder programı ile .mpg formatından .flv dosyasına dönüştürülmüştür. Flv uzantılı dosyalar Macromedia Flash 8’le düzenlenerek ilgili kavramın tanımı, süresi ve hangi kavramlarla birlikte kesildiğini belirten kavram kümesine farklı fonda yazı renkleri ile film çerçevesinin altına yapıştırılmıştır. Seçilen ve izlenen filmlerin kavramlarını belirten bir kavram kümesi Conceptdraw Office Pro programı kullanılarak yapılmıştır. Macromedia Flash 8 programı kullanılarak .swf olarak hazırlanan bu kavramlar 1500 adettir. Macromedia Dreamweaver 8 Web Editörü ile hazırlanan kavramlar alfabetik sıraya göre düzenlenerek ilgili linkler internet üzerinden yayınlanmıştır.

http://www.biyolojiegitim.yyu.edu.tr/kf/oi/oi.html
http://www.nadidem.net/kf/oi/oi.html
http://www.biyolojiegitim.yyu.edu.tr/orhanbiyolojipdf.html
http://www.biyolojiegitim.yyu.edu.tr/orhanmantarpdf.html
http://www.biyolojiegitim.yyu.edu.tr/orhanalgpdf.html
http://www.biyolojiegitim.yyu.edu.tr/orhanbakteripdf.html
http://www.biyolojiegitim.yyu.edu.tr/orhanviruspdf.html

Anahtar  Kelimeler: Doğal Yaşam Döngüsü, Temel Biyolojik Kavramlar

ABSTRACT

İNCE Orhan, Natural Life Cycle and Virtual Material Design on Teaching of Basic Biological Concepts, Master Thesis,Van, 2015

Natural life cycle and basic biological concepts that are mentioned in biology classes for better learning and in order to make efficient detected, these concepts are prepared the way that will appeal to more sense with some virtual programs. So visual, auditory, textual and relational ideas that will facilitate the ability to execute documents Internet and dvd integrated concepts and sets of concepts were presented. firstly on this 106 naturel life cycle and basic biological concepts from registered 1000 films in biology education material developing room has been chosen. The films that has been chosen created from 1500 concepts and sets of concepts. Scientific films have been registered from documentary canals.
In the preparation of the thesis, it had been determined that things which are defined as findings or determinations and concepts which are related to the thesis subject on the internet, were taught wrong and sufficiently. There wasn’t found any studyings and suggestion to solve and to eliminate these adverse conditionals in turkish resources. These studyings and suggestions which are available aren’t enough.
Also, it had been determined that same concepts have different meanings. For example : same concepts can have different defination in biology, chemistry and subdivisions of biology. But, this can be opposite. Defination of various concepts can overlap. For that purpose, when textbooks are written, concepts should be read with a special model and method.
Totally 29 articles( 10 of them are anonymous), pictures, 189 web-sites for films and 240 scientific articles provided from bulk data scanning of Van Yüzüncü Yıl University library and some of them has been translated from english into turkish language. The summaries has been of each chosen films has been made. The films which are in the format of .mpeg extention have been turned into .flv file with adobe macromedia flash encoder. These flv.files have been arranged by macromedia flash 8 and the definition, time and summary of the concerned concept were posted under different background and writing colours frame. The group of concepts which shows the concepts of the chosen and watched films have been made by using concept draw office pro program.
There are 1500 concepts which have been prepared as .swf by using macromedia flash 8. The concepts have been arranged according to letter series with macromedia dreamweaver 8 web and related links have been puplished on the internet.

http://www.biyolojiegitim.yyu.edu.tr/kf/oi/oi.html
http://www.nadidem.net/kf/oi/oi.html
http://www.biyolojiegitim.yyu.edu.tr/orhanbiyolojipdf.html
http://www.biyolojiegitim.yyu.edu.tr/orhanmantarpdf.html
http://www.biyolojiegitim.yyu.edu.tr/orhanalgpdf.html
http://www.biyolojiegitim.yyu.edu.tr/orhanbakteripdf.html
http://www.biyolojiegitim.yyu.edu.tr/orhanviruspdf.html

Keywords: Naturel Life Cycle, Basic Biological Concepts