§ masala yechishni birgalikda oʻrganamiz

Javob: 840.
14-masala. Firma mahsulotini 380 so‘mga sotib, 4% zarar qildi. Shu mahsulotning tannarxini toping.
Yechish: Mahsulotning tannarxi 𝑥 bo‘lsin, u holda 𝑥 ^𝑥
380 bo‘ladi. Bu yerdan 𝑥 = 395 .
Javob: 395
15-masala. 𝒙(𝒙 > 𝟎) ga teskari bo‘lgan son 𝑥 ning 36% ini tashkil etadi. 𝑥 ning qiymatini toping.
Y echish: Masala shartidan ¹ = ^36𝑥 tenglikni hosil qilamiz. Bu
𝑥 100
yerdan 𝑥² = ¹⁰⁰ ⇔ 𝑥 = = 1 .
36 Javob:𝟏 ^𝟐
𝟑
Mustaqil bajarish uchun masalalar.
2-topshiriq

1. 
   6 litrli idishda 4 litr 70% oltingugurt kislota eritmasi bor. Huddi shunday ikkinchi idishda 3 litr 90% li oltingugurt kislota eritmasi bor. Birinchiga ikkichidan necha litr quyilsa 𝑟% li eritma hosil bo’ladi ? 𝑟 qanday bo’lganda masala yechimga ega?
   
2. 
   𝑎 moddaning hajmi 𝑏 va 𝑐 moddalar hajmlari yig’indisining yarmini,𝑏 moddaning hajmi esa 𝑎 va 𝑏 moddalar hajmlari yig’indisining 20% ini tashkil qiladi. 𝑐 modda hajmining 𝑎 va 𝑏 moddalar hajmlari yig’indisiga nisbatini toping.
   
3. 
   40% li kislota eritmasini 10% li kislota eritmasiga aralashtirib ,20% li eritma hosil qilindi. Eritmaning og’irligi 800 g. Har bir eritmadan qanchadan olingan?
   
4. 
   Ikki xil po’lat: biri 5%, ikkinchisi 10% nikelli bo’lib, ikkinchisinikida birinchisiga qaraganda 4 tonna nikel ko’p. 8% qotishma tayyorlash uchun har biridan qanchadan olish kerak.?
   
5. 
   735 gramm spirtda 16% yod bor, unga qancha spirt qo’shsa , 10% li yod hosil bo’ladi?
   
6. 
   500 kg rudada temir bor. Undan 12,5% li temir bo’lgan aralashmani ajratib olinganda, qolgani 300 kg ni tashkil qildi. Natijada qolgan rudaning temiri konsentratsiyasi 20% ga ko’paydi. Rudada necha kilogramm temir qolgan?
   
7. 
   Rudaning 40% i aralashma bo’lib, undan olingan metallda esa 4% aralashma bor. 24 tonna rudadan necha tonna metal tushadi?
   
8. 
   Zichligi 2 𝑔⁄𝑠𝑚³ va 3 𝑔⁄𝑠𝑚³ bo’lgan suyuqliklardan aralashma hosil qilinadi. 4𝑠𝑚³ aralashmaning massasi birinchi suyuqlik massasidan 10 marta yengil ,50𝑠𝑚³ aralashma esa ikkinchi suyuqlik massasiga teng massada. Aralashmaning zichligini va uni hosil qilishga ketgan har bir suyuqliklar massasini toping.
   
9. 
   Institutda 3 yil davomida yiliga bir xil foizdan talabalar soni oshib bordi va shu davrda 5000 da 6665 kishiga yetdi. Talabalar soni yiliga necha foiz (necha talaba) dan qo’shilib brogan?
   
10. 
    Xizmatchining bir xil foizdan ikki marta oylik maoshi oshib, 100 so’mdan 125 so’m 44 tiyin yetdi. Oylik maosh har safar necha foizdan oshgan?
    
11. 
    Ikki qotishma berilgan: birida metallar 1 ∶ 2, ikkinchisida esa shu metallar 3 ∶ 2 nisbatda aralashgan.8 ∶ 7 nisbatli qotishma hosil qilish uchun qotishmalarni qanday nisbatda olish kerak?
    

12.𝐴, 𝐵, 𝐶 elementlardan tashkil etilgan uch aralashma berilib, birida massalari bo’yicha 𝐴 va 𝐵 lar 3 ∶ 5, ikkinchisida 𝐵 va 𝐶 lar 1 ∶ 2, uchinchisida 𝐴 va 𝐶 lar 2 ∶ 3 nisbatda.𝐴, 𝐵 va 𝐶 elementlar massalari bo’yicha 3 ∶ 5 ∶ 2 nisbatli aralashma hosil qilish uchun, bu aralashmalarni massalari bo’yicha qanday nisbatda olish kerak?