MEHMET ALİ ŞAHİN (Karabük) - Efendim hoş geldiniz sefalar getirdiniz.
Sanıyorum sizler de yakinen takip ediyorsunuz, 12 Haziran seçimlerinden sonra, Sayın Meclis Başkanımızın da öncülüğüyle Parlamentomuzda yeni bir anayasa yapım süreci başladı. Parlamentoda grubu bulunan siyasi partilerden 3 arkadaşımızın içinde yer aldığı Anayasa Uzlaşma Komisyonu kuruldu. Komisyon olarak, kendimize bir yol haritası çizdik, bir çalışma takvimi hazırladık. Bu yılın sonuna kadar, ki artık yılın sonuna da geldik, bu konuya duyarlı siyasi partiler, anayasal kuruluşlar, sivil toplum örgütleri, kamu kurumu niteliğindeki meslek odaları, velhasıl her kesimden kişi ve kurum bu çalışmalarımıza destek verebilecekler.
Siz de Hak ve Özgürlükler Partisi olarak bu konuda düşünceleriniz olduğunu ve bu çalışmada biz de etkin olmak istiyoruz diye bize başvurdunuz. Biz de Komisyon olarak sizleri dinlemeye, önerilerinizi almaya hazırız.
Bu çalışmalarımız, yılbaşından sonra da devam edecek ama bize öneri bildirme süresi bu yılın sonunda doluyor ama daha sonra bu öneriler istikametinde Komisyonumuz tabii ki bunları değerlendirecek ve nisan sonu itibarıyla de inşallah yeni anayasa yapım sürecine Komisyon olarak başlamış olacağız.
Ben sizlere tekrar “Hoş geldiniz.” diyorum, ilginiz sebebiyle, duyarlılığınız nedeniyle sizlere ve sizlerin şahsında tüm parti yöneticilerinize ve mensuplarına teşekkür ediyorum.
Faruk Bey, buyurun.
FARUK BAL (Konya) – Efendim, hoş geldiniz.
HAK VE ÖZGÜRLÜKLER PARTİSİ GENEL BAŞKAN YARDIMCISI HASAN DAĞTEKİN – Hoş bulduk efendim, saygılar.
FARUK BAL (Konya) – Sayın Şahin’in de ifade ettiği gibi toplumda ciddi bir şekilde anayasa yapımına ilişkin bir beklenti doğmuştur. Bu beklenti, 12 Haziran seçimlerinden sonra Türkiye Büyük Millet Meclisinin ana gündemini teşkil etmektedir. Belki geçmişte yapılmış olan anayasalara baktığımızda hasıl olan beklenti, yeni bir anayasa, anayasanın yenilenmesi veya köklü bir değişiklik, hangisi olursa, nasıl bir mutabakat temin edilirse yapımı için çok önemli bir avantajdır. İşte bu avantajı realize edebilmek için Sayın Meclis Başkanının inisiyatif alarak siyasi partileri ziyaret etmesinden sonra Anayasa Uzlaşma Komisyonu oluşmuştur ve Anayasa Uzlaşma Komisyonu da bir takvim dâhilinde anayasaya katılımı mümkün olduğu kadar artıracak, mümkün olduğu kadar geniş bir kitlenin hissiyatını anayasaya yansıtabilecek bir süreci başlatmıştır.
Biz 1 no.lu Komisyon olarak çalışıyoruz. 1 no.lu Komisyon, siyasi partilerimizin, kamu kurumlarının düşüncelerini alarak anayasaya bunu yansıtmaya gayret edecektir. Bizden başka iki tane daha komisyonumuz vardır. 31 Aralık tarihine kadar yazılı görüş belirtenlerin düşünceleri alınıyordu. Şimdi, 31 Aralık tarihine geliyoruz. Biz sizleri tebrik ediyoruz, buna katkıda bulundunuz. İnşallah bunları bir de şifahen anlatmak suretiyle katkınızı maksimize edebilirsiniz diyor, teşekkür ediyorum.
Çok sevgili Sayın Şahin’in ve Sayın Bal’ın da söylediği gibi, herhâlde Önder de söylediler...
MEHMET ALİ ŞAHİN (Karabük) - Söylemedi.
BEDİİ SÜHEYL BATUM (Eskişehir) – Şimdi, özellikle Hak ve Özgürlükler Partisinden bu alanda önemli katkı bekliyoruz. İşte sizin varlığınız, gelmeniz ve bizim bu alanda gerçekten davetimize uymanız şunu gösterdi: Bu Anayasa Uzlaşma Komisyonu kurulduğunda hepimizin kafasında bir şey vardı. Sayın Meclis Başkanı da bunu gerçekten iyi organize etti. Biz diyorduk ki: “Sadece Mecliste olan siyasi partiler değil, bütün siyasi partilerin ister Meclise girebilmiş olsun ister giremesin, isterse yüzde 9,5 6yla kalmış olsun isterse yüzde 0,5 oyla kalmış olsun, bütün partilerin, bütün katmanların, Türkiye’de sivil toplum örgütlerinin bir anayasa yapılacaksa onda mutlaka katkısı olmalı, hem de diğer partiler kadar olmalı ve de bu alandaki ister anayasanın tümü üzerinde ister sadece önemli gördüğü alanlardaki katkılarını yapsın, böylece herkesin anayasasını, toplumun anayasasını işte o hep söylenen şekle dönüştürebilelim.” diye. Bütün bugüne kadar gelen arkadaşlardan bu yönde verileri aldık, sizlerden de özellikle hak ve özgürlükler alanında da alacağımıza kaniiyiz, o yüzden ben teşekkür ediyorum geldiğiniz için. Bu çalışmaların gerçekten Türkiye’de bir toplum sözleşmesi değerinde anayasa yapabileceksek sizlerin çalışmalarının bu alanda itici güç ve birincil etken olabileceğine inancımı yine bir kez daha sizin huzurunuzda söylemek istiyorum. Bütün arkadaşlarıma bunu sağlayabildikleri için, bütün partilere ve sizlere de çok teşekkür ediyorum.
MEHMET ALİ ŞAHİN (Karabük) - Evet, Sırrı Süreyya Önder, buyurun.
SIRRI SÜREYYA ÖNDER (İstanbul) – Bu anlamda parti temsilcisi arkadaşlarımız söylenecek her şeyi söylediler, tekraren onlara katıldığımı belirtip fazlaca vaktinizi almadan sözü size bırakmak istiyorum. Sadece, HAK-PAR, belki bu anlamda, bu ülkede yeni bir anayasaya ihtiyaç olan temel meselelerden birinde en farklı görüşlerden birini dile getirecek, belki de bu anayasa yapım sürecinin en önemli müzakere başlıklarından birisi olacak bu. Bu yönüyle daha da fazla önemli olduğunun altını çiziyorum. Geldiğiniz için teşekkür ediyorum. Sözü size bırakalım, dinleyelim.
MEHMET ALİ ŞAHİN (Karabük) - Hasan Bey, herhâlde siz konuşacaksınız.
Buyurun.
HAK VE ÖZGÜRLÜKLER PARTİSİ GENEL BAŞKAN YARDIMCISI HASAN DAĞTEKİN – Öncelikle böyle bir görüşme olanağını sağladığınız için teşekkürlerimizi iletiyoruz Partimiz adına da.
İkincisi, içtenlikle dile getiriyoruz ki bu çalışmalar başarılı bir şekilde yürüsün ve sivillerin eliyle Türkiye’de gerçekten de Türkiye'nin sorunlarına çözüm bulacak bir anayasa yapılabilsin.
Biz bu sürece değer biçiyoruz, önem veriyoruz, aktif olarak da katılıyoruz, bu bakımdan da kafa yoruyoruz, sorunların neler olduğunu tespit ediyoruz. Bizce çözümlerinin de neler olduğunu tespit etmeye çalışıyoruz. Bu bakımdan da bunları sizlerle paylaşmak ve yazılı, aynı zamanda CD ortamına da yüklemek suretiyle size de sunacağız şimdi.
MEHMET ALİ ŞAHİN (Karabük) - Onları da alalım. Sonra siz sunumunuzu yapacaksınız, takip etmek açısından iyi olur.
HAK VE ÖZGÜRLÜKLER PARTİSİ GENEL BAŞKAN YARDIMCISI HASAN DAĞTEKİN – Evet.
Biz Türkiye’de bu vesileyle iki alana önemli yenilikler, iki alanda önemli düzenlemeler ve önemli adımlar atılması fırsatı olarak bakıyoruz buna. Bunlardan biri Türkiye'nin demokratikleşmesidir. “Türkiye'nin demokratikleşmesi” derken, anayasaların özgürlükler alanında amalarla daraltılmaması, inanç ve laiklik alanında tamamen özgürleşen, tamamen inançların yerine getirileceği olanakların yaratılacağını dile getiriyoruz.
“İfade özgürlüğü” derken birlikte örgütlenme özgürlüğünün de sağlanması ve örgütlenme özgürlüğü kapsamında aynı zamanda burada bir başka millet, bir başka halk olan Kürtlerin de kendi kimlikleriyle barış ve demokratik yollarla düşüncelerini, önerilerini, Türkiye'nin bu alandaki sorunlarını demokratikleşmeyle birlikte dile getirme olanağının yaratılacağı bir zeminin doğmasını istiyoruz biz.
En önemli meselelerden ikincisi de demokratikleşmenin yanında Kürt meselesi olarak görüyoruz, Türkiye'nin yapısal sorunu, Türkiye'nin bütün sorunlarını çözümlenmesi hâlinde rahatlatacak ama çözümlenmemesi hâlinde ağırlaştıracak, birçok boyutuyla etkileyecek, kangrenleştirecek boyutu olması itibarıyla. Elbette ki Kürt sorununun devasa bir sorun olduğunun bilincindeyiz, farkındayız. Bunun siyasi boyutu var, bunun ekonomik boyutu var, bunun kültürel boyutu var, bunun demokratik boyutu var. Bütün bunların köklü bir çözüme demokratikleşmeyle birlikte sağlanabilmesi için de bu anayasa sürecini ve anayasa yapımını önemli bir fırsat olarak görüyoruz. Bu bakımdan biz katılıyoruz, bu bakımdan görüşlerimizi dile getiriyoruz ve biz inanıyoruz ki köklü bir çözüm istenirse dünyadaki örnekler çoktur, bunları sıralarsak: Kanada Anayasası, içinde etnik unsurları barındıran, kendi ülkesindeki sorunları çözen bir tarzda düzenlenerek çağdaş, demokratik, özgürlükçü bir toplum yaratabilmiştir. Belçika, kendi içindeki etnik sorunları demokratik yollarla, adımlar ata ata günümüzde çözecek demokratik, çağdaş, federal bir yapıyı oturtmuştur. İsviçre, Federal Almanya bu tür alanda verilebilecek örneklerdir bizce. Elbette dünyaya kayıtsız, dünyaya gözümüz kapalı bir ülke konumunda olmamalıyız ve değiliz. Bütün bunlar referans alınarak en iyi çözüm biçiminin, Türkiye’de demokratikleşme ve Kürt sorunun çözümü alanında, köklü bir yapısal değişimin gerçekleştirilmesi gerektiği düşüncesindeyiz. Biz bunu Kürt sorununda federal bir yapılanma örneğiyle öneriyoruz. İnancımız odur. Diyoruz ki: Türkiye bu tarzda örgütlendiği vakit Türkiye bu sorunu kökten çözer. Türkiye'nin kaynakları ekonomik alana, refaha ve toplumun hep birlikte istediğimiz çağdaş, demokratik, özgürlükçü seviyeye ulaşmasını sağlar düşüncesindeyiz. Bunların bu vesileyle demokratik ve barışçıl yollarla çözüme ulaşması olanağı yarattığı kanısındayız. Özetle söylediklerimiz bunlar. Bunu ayrıntılı bir şekilde on iki başlık hâlinde sunumumuzda yazılı belgelerimizde dile getirdik.
MEHMET ALİ ŞAHİN (Karabük) – “Federal yapılanma” şöyle bir baktığımızda…
HAK VE ÖZGÜRLÜKLER PARTİSİ GENEL BAŞKAN YARDIMCISI HASAN DAĞTEKİN – Umut ediyoruz bu çözüme ulaştırır, Türkiye'nin bütün kangrenleşmiş sorunları da çözüm yoluna girer.
MEHMET ALİ ŞAHİN (Karabük) – “Vesayetsiz bir düzen, yargı, inanç özgürlüğü ve laiklik, etnik ve dinî gruplar, sosyal haklar, ademimerkeziyetçi sistem” başlıkları altında yeni bir anayasada, anayasa yapımında göz önünde bulundurulmasını arzu ettiğiniz hususları yazılı olarak önümüze getirdiniz. Sözlü sunumunuz bu kadar ama asıl burada özetlemişsiniz.
HAK VE ÖZGÜRLÜKLER PARTİSİ GENEL BAŞKAN YARDIMCISI HASAN DAĞTEKİN – Asıl sunumumuz yazılı olarak sunduğumuz belgemizdir.
MEHMET ALİ ŞAHİN (Karabük) – Çok teşekkür ederiz Hasan Bey.
Arkadaşlarımızın ilave edecekleri, soracakları bir şey var mı?
FARUK BAL (Konya) – Hayır, teşekkür ediyoruz, sağ olun.
SIRRI SÜREYYA ÖNDER (İstanbul) – Çok teşekkür ederiz, istifade edeceğiz.
MEHMET ALİ ŞAHİN (Karabük) – Şu anda Genel Başkan Bayram Bozyel Bey. Selamımızı iletin kendilerine.
HAK VE ÖZGÜRLÜKLER PARTİSİ GENEL BAŞKAN YARDIMCISI HASAN DAĞTEKİN – Teşekkür ederim. O da selamlarını, saygılarını iletti. Diyarbakır’da kendisi. Bu bakımdan Anayasa çalışmaları içerisinde yer alanlar olarak sunduk.
MEHMET ALİ ŞAHİN (Karabük) – Partideki görevinizi bir daha…
HAK VE ÖZGÜRLÜKLER PARTİSİ GENEL BAŞKAN YARDIMCISI HASAN DAĞTEKİN – Genel Başkan Yardımcısıyım.
MEHMET ALİ ŞAHİN (Karabük) – İbrahim Bey Genel Başkan Yardımcısı; Celal Bey de…
HAK VE ÖZGÜRLÜKLER PARTİSİ GENEL BAŞKAN YARDIMCISI HASAN DAĞTEKİN – Başkanlık Kurulu üyemiz ve Genel Saymanımız.
MEHMET ALİ ŞAHİN (Karabük) – Çok teşekkür ederiz.
BEDİİ SÜHEYL BATUM (Eskişehir) – Bu CD’de somut maddeler mi var yoksa bunun aynısı…
HAK VE ÖZGÜRLÜKLER PARTİSİ GENEL BAŞKAN YARDIMCISI HASAN DAĞTEKİN – Hayır efendim, çerçeve var, aynen bunun gibi sorun alanları ve nasıl çözümlenmesini istediğimiz tarzda düzenlenmiş çerçevemizin aynısı.