O‘zbekiston Respublikasi Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi Buxoro davlat universiteti Pedagogika fakulteti Boshlang‘ich va maktabgacha ta’lim uslubiyoti kafedrasi Ona tili o‘qitish metodikasi fanidan kurs ishi Mavzu: 4-sinf “O‘qish kitobi”dagi badiiy matnlarda qo‘llangan ko‘chma ma’noli so‘zlar ustida ishlash
Bajardi: Imomova Fotima, 4-2BTU-14
guruhi talabasi
Ilmiy rahbar: F. S. Safarov, boshlang‘ich va
maktabgacha ta’lim uslubiyoti
kafedrasi dotsenti
Buxoro – 2017
Reja:
Kirish I bob. So‘zning ko‘chma ma’nosi va uning hosil bo‘lish usullari 1.1. So‘z va uning ma’nosi
1.2. So‘zning o‘z va ko‘chma ma’nolari
II bob. 4-sinf “O‘qish kitobi” darsligidagi ko‘chma ma’noli so‘zlar ustida ishlash 2.1. 4-sinf “O‘qish kitobi” darsligida uchraydigan ko‘chma ma’noli so‘zlar
2.2. 4-sinf o‘qish darslarida ko‘chma ma’noda qo‘llangan so‘zlar ustida ishlash
Xulosa
Kirish
Kurs ishi mavzusining dolzarbligi. Lug‘at ishi boshlang‘ich sinf ona tili darslarida o‘quvchilar nutqini ruvojlantirish uchun bajariladigan ko‘p qirrali va turli-tuman ko‘rinishdagi ishning asosiy tarkibiy qismlaridan biridir. O‘quvchilar faol lug‘atini kengaytirishga, ularda o‘z yoshiga va rivojlanishiga mos ona tilining leksik zahiralarini o‘z nutqiy faoliyatida qo‘llay olish qobiliyatini shakllantirishga qaratilgan so‘z ustida ishlash boshlang‘ich sinflardagi ona tili mashg‘ulotining birinchi asosi bo‘lishi kerak. Adabiy tilning lug‘at tarkibini o‘zlashtirish o‘quvchilarning tilni, uning grammatyikasi va imlosini o‘rganishning muhim shartidir.
Ma’lumki, so‘z nutqda o‘z va ko‘chma ma’noda qo‘llanadi. So‘zning o‘z ma’nosi uni nutqdan tashqarida olib qaraganimizda ifodalaydigan ma’nosidir. Nutqdan tashqarida so‘z ongimizdagi o‘xshashlik qatorlarida yashaydi. So‘zning ko‘chma ma’nosi esa, uning nutqda no‘meyoriy qurshovda boshqa tushunchani obrazli tarzda ifodalovchi ma’nosidir.
So‘zni ko‘chma ma’noda qo‘llash nutqning badiiyligi, ta’sirchanligini oshi-radi. Shuning uchun boshlang‘ich sinflarda so‘zning ko‘chma ma’nosi ustida ishlash muhim amaliy ahamiyatga ega. Kuzatishlarimiz shuni ko‘rsatadiki, boshlang‘ich sinf o‘quvchilari so‘zning ko‘chma ma’nosini tushunmaydi va so‘zni ko‘chma ma’noda qo‘llay olmaydi. Shu sababli boshlang‘ich sinf ona tili va o‘qish kitobi darsliklarida so‘zning ko‘chma ma’nosiga doir muntazam ish olib borish lozim.
Yuqorida aytilganlardan tadqiqot uchun tanlangan mavzuning dolzarbligi ayon bo‘ladi.