-gan yoziladi (tug'-tug'gan,sog'-sog'gan).
Hozirgi zamon sifatdoshi fe'l asoslariga -(a)yotgan qo'shimchasini qo'shish bilan yasaladi: yurayotgan mashina, qaynayotgan suv,o'qiyotgan bola.
Kelasi zamon sifatdoshi fe’l asoslariga -ydigan, -adigan, -(a)rqo'shimchalarini qo'shish bilan yasaladi: о'qiydigan bola, boradigan joy, borar joyimiz.
Sifatdoshning bo'lishsiz shakli sifatdosh hosil qiluvchi qo‘shimchalardan oldin -maqo'shimchasini keltirish orqali yasaladi. Masalan: aytgan – aytmagan, oqayotgan – oqmayotgan, o‘qiydigan - o‘qimaydigan. -(a)rqo'shimchasi yordamida yasalgan sifatdoshlarning bo‘lishsiz shakli -mas qo‘shimchasi yordamida hosil qilinadi. Masalan, kelar-kelmas, aytar-aytmas,oqar– oqmas.
Sifatdoshlar har doim otga bog'lanadi yoki gapning oxirida keladi. Otga bog'lansa, sifatlovchi-aniqlovchi,gapning oxirida kelsa,fe’l kesim vazifalarini bajaradi. Misol: Qoradaryo hamisha to'lib oqqan, lekin hech qachon bunday suvsiz bo'lmagan. Keng fe'l, ketmas davlat bersin.
Sifatdosh ham sifat kabi otlashib, otning egalik, kelishik, ko'plik shakllarini qabul qiladi va gapda quyidagi vazifalarni bajaradi:
Dostları ilə paylaş: |
