A21 Avezbayev S
Yer tuzishni Ioyihalash tamoyillari (prinsiplari)
Yüklə 3,61 Mb. Pdf görüntüsü
|
| 5. Yer tuzishni Ioyihalash tamoyillari (prinsiplari)
Yer tuzishning asosiy vazifalari zbekiston Respublikasining "Yer kodeksida" k rsatilgan b lib, ular yerdan ilmiy asoslangan holda t Iaj oqilona va samarali foydalanishni tashkil qilishdir. Yer tuzish tehlari yuqorida keltirilgkn vazifalardan kelib chiqadi- gan umumiy tamoyillar (prinsiplar) \asosida olib boriladi. Ularni qisqacha quyidagicha ta'riflash mumkin: 1. Loyifalashni tashkil etish, texnika va texnologiyalar so- hasidagi ilmiy-texnik taraqqiyot yutuqlaridan iloji boricha maksi- mal foydalanish tamoyili. Bu tamoyil loyihalash jarayonida eng zamonaviy t^xnik vositalar va usullardan foydalangan holda loyi- haviy yechinilarning samaradorligini oshirishni talab etadi. Qish- loq x jalik korxonalari hududlarini zamonaviy texnikadan foy- dalanishga v^ ishlab chiqarishning il or tVxnologiyalarini joriy etishga mosla|sh natijasidagina biz yerdan va boshqa ishlab chiqa- rish vositalaridan samarali foydalanishga emhishimiz mumkin. Demak, biz yer tuzish loyihalarini ishlashda eng zamonaviy texnikadan fqydalanishni va il or texnologiyalarni joriy etishni k zda tutishimiz kerak. 2. Birinchi navbatda tabiatni muhofaza qilishga qaratilgan masalalarni yechish tamoyili. Yer tuzish loyihalari tabiatning ajral- mas b lagi boigan yerning landshaftiga zgartirish kiritishi sababli, ularning tabiatga ta'siri sezilarli boiadi. Bu ta'sir ijobiy yoki salbiy b lishi mumkin. Bu tamoyil yer tuzish loyihalari yechimlarini ekologik jihatdan baholab, ularning ichidan faqat atrof-muhitga salbiy ta'sir qilmaydiganlarini tanlab olishni taqozo etadi. 3. Hududning tabiiy va ekologik sharoitini toia hisobga olish tamoyili. Yer tuzish loyihalarini ishlayotganda Respublika yer fon- 21 dini tabiiy qishloq x jalik rayonlariga b lish natijaiari, yer tuzish tkazilayotgan hudud tabiiy sharoiti va, yerlarininj? joylashuvi, relefi hisobga olinadi. Shu bilan bir qatojrda, yer ka^iastri ma'lu- motlaridan, ekologik va boshqa maqsadlijirda tkazilgan muhan- dislik va dala qidiruv ishlari natijalaridan keng foydalahiladi. 4. Yerdan foydalanishda qishloq x jaligining ustuvorligini ta'minlash tamoyili. Qishloq x jaligida /.uproq unumdorligi katta ahamiyatga ega. Respublikamizda ununiidor tuproqli j su oriladi- gan yerlar kam b lganligi sababli, yer tuzish loyihalairida ulardan faqat qishloq x jaligi maqsadlari uchijn foydalanishn i ta'minlash kerak. Qishloq x jalik yerlarining noqishloq x jalik maqsadlari uchun ajratilishiga y l q ymaslik zarur. 5. Loyihaning yuqori iqtisodly va ijtimoiy samaradorligini ta'minlash tamoyili. Loyihaning har bir yechimi iqtisodiy asoslani- shi kerak. Iqtisodiy asoslash loyi'nada k rsatilgan tadbirlarni amalga oshirish natijasida olinadigan q shimcha mahsulotni hisoblab to- pish y li bilan bajariladi. Iqfisodiy samara ijtimoiy samara bilan chambarchas bo liqdir. Saba'bi, odamlarning yashashl mehnat qi- lish, dam olish sharoitlarini va ularga maishiy xizmatj k rsatishni yaxshilash x jalik oladi^an iqtisodiy samaraga t ridan-t ri bo liqdir. Mehnatkashlarning turmush va mehnat sljiaroitlarining yaxshilanishi esa mehnat unumdorligining k tarilishig,a va natijada iqtisodiy samaradorlikni/ng oshishiga olib keladi. 7 6. Yerdan foydalan^sh jarayonida uni no rin isrojgarchilikdan, nooqilona x jalik yuiritishdan, tabiatning va ishlab jchiqarishning salbiy ta'siridan mufnofaza qilish tamoyili. Loyihaning har bir yechimi huquqiy va/ ekologik asoslanishi kerak. Yendan kelajakda foydalanish b yicha qilinadigan takliflar madaniy agtrar landshaft- larni rivojlantirishg,a, tuproq unumdorligini saqla^h va doimiy oshirishga qaratilgan va yerdan foydalanishda no rfn isrofgarchi- liklarga yoi q ymaydigan me'yoriy hujjatlarga asosliangan boiishi kerak. 7. Loyihada q yilgan masalalarning bir-biri bilah bogiiq hol- da toia yechilishini ta'minlash tamoyili. Loyihaning asosiy qism- lari va elementkiri bir-birlari bilan, yerdan foydalanishni va u bi- lan bogiiq ishlab chiqarish vositalarini tashkil qilishga qaratilgan boshqa bashorailash, rejalash va loyihalash ishlari bilan chambar- chas bo lanishini ta'minlash kerak. Bularga birinchi navbatda tu- man yer tuzis,h chizmalari, melioratsiya loyihalari, yoi qurilishi chizmalari va. loyihalari, aholi yashash joylari bosh loyihalari va 22 boshqalar kiradi. Agar yuqorida keltirilgan bo liqlik b lmasa loyihada, albatta, xatoliklar kelib chiqadi. 8. Yer tuzishda yer t risidagi qonunlarga t la rioya qilish tamoyili. Yer tuzish natijasida yerdan fqydalanish va yerga egalik qilish bilan bo liq huquqiy masalalar ham yechiladi. Bu esa z navbatida hududni belgilangan yer munosabatlariga moslab tashkil etishni talab etadi. Yuqorida keltirilgan asosiy talablar va umumlashtirilgan ta- moyillar har xil yer tuzish ishlarini bajarish uslubiyatlarini yaratishda va loyihalashda katta ahamiyatga ega. Yüklə 3,61 Mb. Dostları ilə paylaş:
|