«ALİ-İmran» surəSİ

AYƏ 111:

﴿ لَن يَضُرُّوكُمْ إِلاَّ أَذًى وَإِن يُقَاتِلُوكُمْ يُوَلُّوكُمُ الأَدُبَارَ ثُمَّ لاَ يُنصَرُونَ ﴾

TƏRCÜMƏ:

«Onlar (yəhudilər və xristianlar) sizə azacıq əziyyətdən savayı əsla ziyan vura bilməzlər. Əgər sizinlə döyüşsələr, sizə arxa çevirərlər (dönüb qaçarlar), sonra kömək olunmazlar.»

TƏFSİR:

Bu ayə müsəlmanlar üçün bir növ uzaqgörənlikdir. Onları müjdələyir və qəlblərinə təsəlli verir. İttihad, iman, əmr be məruf nəticəsində onların həyatına zəmanət verir və buyurur ki, düşmənlərin təhdidindən qorxmayın, çünki qələbə sizinlədir, siz qalibsiniz, düşmənləriniz isə xar və zəlildir.

İNCƏ MƏTLƏBLƏR

1. Müsəlmanlara və İslam məktəbinə iman sayəsində zəmanət verilir.

2. Sizin müxalifləriniz sizə əzab-əziyyət verməkdən ibarət olan hədəflərinin yalnız bir qisminə nail olurlar.

3. İmanı olmayan şəxsdə müqavimət ruhiyyəsi yoxdur.

AYƏ 112:

﴿ضُرِبَتْ عَلَيْهِمُ الذِّلَّةُ أَيْنَ مَا ثُقِفُواْ إِلاَّ بِحَبْلٍ مِّنْ اللّهِ وَحَبْلٍ مِّنَ النَّاسِ وَبَآؤُوا بِغَضَبٍ مِّنَ اللّهِ وَضُرِبَتْ عَلَيْهِمُ الْمَسْكَنَةُ ذَلِكَ بِأَنَّهُمْ كَانُواْ يَكْفُرُونَ بِآيَاتِ اللّهِ وَيَقْتُلُونَ الأَنبِيَاء بِغَيْرِ حَقٍّ ذَلِكَ بِمَا عَصَوا وَّكَانُواْ يَعْتَدُونَ﴾

TƏRCÜMƏ:

«Harada tapılsalar (İslam baxımından) onlara – Allah tərəfindən olan bir ip(ə İslamı qəbul etməyə) və ya camaat tərəfindən olan bir ip(ə müsəlmanların himayəsinə sığınmaları) istisna olmaqla - zillət və xarlıq (damğası) vurulmuşdur. Onlar Allahın qəzəbinə tərəf dönüb Onun qəzəbinə layiq olublar və onlara (etiqadi, əxlaqi, əməli və ictimai) fəqirlik və bədbəxtlik (damğası) vurulmuşdur. Bu ona görədir ki, onlar həmişə Allahın ayələrinə kafir olur və Allahın peyğəmbərlərini nahaq yerə öldürürdülər. Bunun səbəbi günah etmələri və həmişə həddi aşmalarıdır.»

TƏFSİR:

Küfr və əhd-peyman pozmağın nəticəsi bu dünyada zillət və xarlığa, axirətdə isə Allahın qəhr və qəzəbinə düçar olmaqdan ibarətdir. Günah və təcavüzkarlıq daha böyük günahlara, o cümlədən küfr, peyğəmbər öldürmək və s. kimi böyük günahlara zəmin yaradır.

Diqqət yetirilməlidir ki, təcavüzkarlıq və küfrdən daha pis olan şey küfr və təcavüzü davam etdirməkdir.

Yəhudilər həmişə xar olublar. Baxmayaraq ki, bəzi hallarda təbliğat vasitələrini, iqtisadiyyat və siyasətin idarə olunmasını ələ alırlar. Buna baxmayaraq insani kəramət, izzət, məhbubiyyət, əminamanlıq cəhətindən ən pis məqamdadırlar. (Bu, eynilə əli silahlı zalım bir şəxsə bənzəyir ki, insanların qəlbində vəhşət hissi və vahimə yaratmaqla külli miqdarda gəlir əldə edir, lakin heç vaxt ali-insani məqamlara nail ola bilmir.

İNCƏ MƏTLƏBLƏR

1. İzzətin rəmzi və sirri iki şeydir: Allahın qüdrətinə batini iman və zahirdə insanlarla, ümmət və millətlərlə gözəl rəftar, közəl rabitə. Bunların hər biri digəri olmadan nöqsanlı sayılır. Əgər iman olsa, amma insan başqalarından ayrılıb guşənişin həyat tərzi keçirsə, heç vaxt müvəffəqiyyət qazana bilməz. Eləcə də əgər bütün insanlarla rabitə bərqərar etsə, lakin Allaha imanı olmasa, yenə də məğlubiyyətə uğrayacaq.

2. Bu ayədə «həbl» kəlməsinin iki dəfə təkrar olunması bəlkə də bunu göstərir ki, bu iki ip bir-birilə eyni deyildir.

3. Rəvayətlərdə qeyd olunur ki, yəhudilər peyğəmbərləri qılıncla öldürmürdülər, amma onların xəbər və sirlərini faş edirdilər, zalım qüdrətlər də peyğəmbərləri tutub şəhid edirdilər.

AYƏ 113:

﴿ لَيْسُواْ سَوَاء مِّنْ أَهْلِ الْكِتَابِ أُمَّةٌ قَآئِمَةٌ يَتْلُونَ آيَاتِ اللّهِ آنَاء اللَّيْلِ وَهُمْ يَسْجُدُونَ ﴾

TƏRCÜMƏ:

«Onların hamısı bir deyil. Kitab əhlindən əməli doğru olan bir dəstə vardır ki, onlar gecə vaxtları (Allaha) boyun əyib səcdə edərək Allahın ayələrini oxuyurlar.»

TƏFSİR:

İSLAMIN HAQQAXTARMA RUHİYYƏSİ

Keçən ayələrdə yəhud qövmünü şiddətlə məzəmmət etməyin ardınca bu ayədə ədalətə riayət etmək, layiqli insanların hüququna ehtiram qoymaq, eləcə də insanlar arasında fərq qoymadan, hamısına eyni gözlə baxmamaq məsələsini çatdırmaq üçün buyurulur: “Kitab əhlinin hamısı eyni deyildir. Pozğun və əxlaqsız insanların müqabilində onların arasında elələri tapılır ki, Allaha itaət etməkdə və qiyamda sabitqədəmdirlər.”

Onların digər bir xüsusiyyəti budur gi, həmişə gecə yarısı Allahın ayələrini oxuyurlar.

Ayənin axırında onların xüzu və mütiliyi qeyd olunaraq buyurulur: “Onlar Pərvərdigarın əzəməti müqabilində səcdəyə düşürlər.