«ALİ-İmran» surəSİ

AYƏ 122:

﴿ إِذْ هَمَّت طَّآئِفَتَانِ مِنكُمْ أَن تَفْشَلاَ وَاللّهُ وَلِيُّهُمَا وَعَلَى اللّهِ فَلْيَتَوَكَّلِ الْمُؤْمِنُونَ ﴾

TƏRCÜMƏ:

«O zaman sizdən iki dəstə süstlük və zəiflik göstərmək (və yolun yarısından ayrılaraq qayıtmaq) istədi halbuki, Allah onların köməkçisi və yardımçısı idi (və elə buna görə də onları bu fikirdən daşındırdı). Möminlər gərək yalnız Allaha təvəkkül etsinlər.»

TƏFSİR:

Müsəlmanlardan iki qrup – Ovs qəbiləsindən Bəni-Səlimə, Xəzrəc qəbiləsindən isə Bəni-Harisə müharibədə iştirak etməmək qərarına gəlmişdilər. Onların ruhi cəhətdən süst olması kimi müəyyən amillər qeyd etmişlər. O cümlədən:

1. Onlar düşmənin çox olduğunu görüb qorxmuşdular.

2. Onlar narahat idilər və «nə üçün məşvərət məqamında onların rəylərinə nəzər yetirilmədi və «Ühüd» dağının ətəkləri əvəzinə şəhərin içində səngər qurmadılar?» − deyə fikirləşirdilər.

3. Nə üçün Peyğəmbər (s) onlarla həmpeyman olan yəhudilərin müsəlmanlara kömək etməsinə icazə vermədi və s.

Lakin Allah-təala Özünün lütf və mərhəməti ilə onları günah tələsinə düşməkdən saxladı, müharibə meydanından qaçmağa qoymadı və onları Öz vilayəti dairəsində qoydu.

4. Cəbhəyə gedənlərin hamısı eyni deyildi.

5. Ruhi süstlüyün və əhval-ruhiyyənin aradan qaldırılmasının yeganə yolu Allaha təvəkkül etməkdir, bu da yalnız möminlərə nəsib olur.

AYƏ 123:

﴿ وَلَقَدْ نَصَرَكُمُ اللّهُ بِبَدْرٍ وَأَنتُمْ أَذِلَّةٌ فَاتَّقُواْ اللّهَ لَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ ﴾

TƏRCÜMƏ:

«Həqiqətən, Allah sizə Bədr (döyüşün)də gücsüz və pənahsız olduğunuz halda kömək etdi. Buna görə də Allahdan qorxun ki, bəlkə şükr edəsiniz.»

TƏFSİR:

Bu ayələr məğlubiyyətə düçar olmuş müsəlmanların ruhiyyəsini gücləndirmək üçün çox böhranlı bir şəraitdə nazil olmuşdur. Əvvəlcə müsəlmanların «Bədr» müharibəsində nəzərə çarpacaq böyük müvəffəqiyyətlərinə və qələbələrinə işarə edir ki, bu xatirələri onların zehnində canlandırmaqla öz gələcəklərinə nikbin olsunlar. Buna görə də buyurulur: Allah «Bədr»də sizə qələbə əta etdi, halbuki, düşmənlə müqayisədə zəif və sayınız az idi, müharibə təchizatınız isə ümumiyyətlə, onlarla müqayisə olunası deyildi.

Sizin sayınız 313 nəfər, döyüş sursatınız isə çox az idi, lakin müşriklərin sayı 1000 nəfərdən artıq idi və başdan-ayağa döyüş sursatı ilə yaraqlanmışdılar.

Belə isə xətaya yol verməkdən, öz rəhbərinizin fərmanları ilə müxalifət etməyi təkrarlamaqdan uzaq olun ki, Allahın müxtəlif nemətlərinin şükrünü yerinə yetirə biləsiniz.

İNCƏ MƏTLƏBLƏR

1. İlahi və qeybi yardımları, xüsusilə müharibə meydanlarında unutmayın.

2. Qeybi imdadların şükrünü yerinə yetirmək belə ola bilər ki, ondan sui-istifadə edib qürurlanmayasınız və həmişə Allah qarşısında təqvaya riayət edəsiniz.

AYƏ 124:

﴿ إِذْ تَقُولُ لِلْمُؤْمِنِينَ أَلَن يَكْفِيكُمْ أَن يُمِدَّكُمْ رَبُّكُم بِثَلاَثَةِ آلاَفٍ مِّنَ الْمَلآئِكَةِ مُنزَلِينَ ﴾

TƏRCÜMƏ:

«O zaman möminlərə «Rəbbinizin (göydən) endirilmiş üç min mələklə sizə kömək etməsi bəsiniz deyilmi?!» deyirdin.»

TƏFSİR:

1. Mələklər Allahın fərmanı ilə möminlərin xidmətində qərar tuturlar.

2. Allahın lütf və mərhəmətinə ümidvar olmaq hər bir döyüşçü üçün zəruridir.

3. Rəhbərin ümdə vəzifələrindən biri camaatı ümidvar etmək və qeybi yardımları onlara xatırlatmaqdır.

AYƏ 125:

﴿ بَلَى إِن تَصْبِرُواْ وَتَتَّقُواْ وَيَأْتُوكُم مِّن فَوْرِهِمْ هَـذَا يُمْدِدْكُمْ رَبُّكُم بِخَمْسَةِ آلافٍ مِّنَ الْمَلآئِكَةِ مُسَوِّمِينَ ﴾

TƏRCÜMƏ:

«Bəli, əgər səbr etsəniz və təqvalı olsanız və onlar həmin tezliklə və haray-həşirlə sizə üz tutsalar (hücum etsələr), Rəbbiniz sizə nişanə qoyulmuş beş min mələklə kömək edər.»

TƏFSİR:

Əvvəlki ayədə möminlərin köməyinə gələn üç min mələkdən söhbət açılırdı. Bu ayədə isə beş min mələk qeyd olunur. Bu da hərbi şərait, döyüşçülərin ehtiyacları, onların təqva və ruhi şəraitləri ilə əlaqədər olaraq fərqlənir.

İNCƏ MƏTLƏBLƏR

1. Müqavimət və təqva ilahi-qeybi yardımların və mələklərin nazil olması amilidir.

2. Pərvərdigarın qanunları zamanın və insanların dəyişməsi ilə dəyişməz.

3. Təqva ilə yanaşı olan müqavimətin dəyəri vardır. Belə olmazsa, inadkarlıqdan ibarətdir.

4. Düşməndən heç vaxt qafil olmayın, çünki onların hücumu ani və qəfildir.