«ALİ-İmran» surəSİ

AYƏ 114:

﴿ يُؤْمِنُونَ بِاللّهِ وَالْيَوْمِ الآخِرِ وَيَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَيَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنكَرِ وَيُسَارِعُونَ فِي الْخَيْرَاتِ وَأُوْلَـئِكَ مِنَ الصَّالِحِينَ ﴾

TƏRCÜMƏ:

«Onlar Allaha və axirət gününə iman gətirir, bəyənilən işə əmr edir, nalayiq işdən çəkindirir və xeyir işlərə tələsirlər. Onlar ləyaqətlilərdəndirlər.»

TƏFSİR:

Bu ayədə əlavə edilir ki, onlar Allaha və Qiyamət gününə iman gətirir, əmr be məruf, nəhy əz münkər işini yerinə yetrir və yaxşı işlərdə bir-birindən qabağa keçirlər. Nəhayət, onlar saleh və imanlı şəxslərdir.

AYƏ 115:

﴿ وَمَا يَفْعَلُواْ مِنْ خَيْرٍ فَلَن يُكْفَرُوْهُ وَاللّهُ عَلِيمٌ بِالْمُتَّقِينَ ﴾

TƏRCÜMƏ:

«Onlar etdikləri heç bir xeyir iş üçün əsla mükafatsız qalmazlar. Allah təqvalıları(n halını) biləndir.»

TƏFSİR:

İlahi dünyagörüşdə heç bir şey, heç vaxt zay olub aradan getməz. Quranda oxuyuruq ki, «İnnəma yətəqəbbəlullahu minəl-muttəqin» - Allah yalnız təqva əhlinin əməlini qəbul edər. Deməli, əməllərin qəbul olunmasında əsas şərt iman və təqvadır. Burada da buyurulur: “Biz əməllərini qəbul etməkdən ötrü müttəqilərin kim olduğunu bilirik.”

AYƏ 116:

﴿ إِنَّ الَّذِينَ كَفَرُواْ لَن تُغْنِيَ عَنْهُمْ أَمْوَالُهُمْ وَلاَ أَوْلاَدُهُم مِّنَ اللّهِ شَيْئًا وَأُوْلَـئِكَ أَصْحَابُ النَّارِ هُمْ فِيهَا خَالِدُونَ﴾

TƏRCÜMƏ:

«Şübhəsiz, kafirlərin nə malları və nə də övladları onlardan Allah(ın əzabın)dan heç bir şeyi əsla dəf etməyəcəkdir. Onlar od əhlidirlər və orada əbədi qalacaqlar.»

TƏFSİR:

Quran dəfələrlə elan edib bildirmişdir ki, Allahın qəhr-qəzəbi müqabilində nə mal-dövlət, nə oğul-uşaq, nə qohum-əqrəba, nə həyat yoldaşı, nə üzrxahlıq, nə dostluq, nə ağalıq – heç bir şey zərrə qədər belə təsirə malik deyildir.

AYƏ 117:

﴿مَثَلُ مَا يُنفِقُونَ فِي هِـذِهِ الْحَيَاةِ الدُّنْيَا كَمَثَلِ رِيحٍ فِيهَا صِرٌّ أَصَابَتْ حَرْثَ قَوْمٍ ظَلَمُواْ أَنفُسَهُمْ فَأَهْلَكَتْهُ وَمَا ظَلَمَهُمُ اللّهُ وَلَـكِنْ أَنفُسَهُمْ يَظْلِمُونَ﴾

TƏRCÜMƏ:

«Onların bu dünya həyatında (İslamla düşmənçilik yolunda, yaxud riyakarlıqla və ya hər hansı bir xeyir işdə) xərclədikləri malların misalı özünə zülm etmiş bir dəstənin əkinlərinə (cəza olaraq) əsən və onu məhv edən çox soyuq külək kimidir. Allah onlara zülm etməyib, lakin onlar özlərinə zülm edirlər.»

TƏFSİR:

Ayədəki «sirr» kəlməsi həm yandırıcı istilik, həm də şiddətli soyuq mənasında gəlmişdir. Diqqət yetirilməli məsələ budur ki, ilahi dünyagörüşdə bütün işlərdə əqidə və məqsəd əsas rol oynayır. Həmin münasibətlə bağlı qeyd olunur ki, kafirlərin batil yolda xərclədikləri büdcələrdən, çoxlu mal-dövlətdən nigaran olmayın. Bunlar yandırıcı və məhvedici küləyin əsdiyi əkin sahələrinə bənzəyir. İslamın əvvəllərindən indiyə qədər İslam və müsəlmanlar əleyhinə müxtəlif hiyləgərlik planları, töhmətlər, hücumlar, müharibələr, təbliğatlar aparılmışdır, lakin Allah dini günbəgün inkişaf edib yayılmaqdadır. Hər hansı bir qövm Allahın qəzəbinə düçar olursa, bu Allahın bəndələrə zülm etməsi mənasına deyil, əksinə, onların öz əməllərinin nəticəsidir.

AYƏ 118:

﴿يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ لاَ تَتَّخِذُواْ بِطَانَةً مِّن دُونِكُمْ لاَ يَأْلُونَكُمْ خَبَالاً وَدُّواْ مَا عَنِتُّمْ قَدْ بَدَتِ الْبَغْضَاء مِنْ أَفْوَاهِهِمْ وَمَا تُخْفِي صُدُورُهُمْ أَكْبَرُ قَدْ بَيَّنَّا لَكُمُ الآيَاتِ إِن كُنتُمْ تَعْقِلُونَ﴾

TƏRCÜMƏ:

«Ey iman gətirənlər, özünüzdən başqasını özünüzə sirdaş dost etməyin. Onlar sizin barənizdə heç bir fitnə-fəsaddan çəkinmir və əziyyətə düşməyinizi çox istəyirlər. Düşmənçilik (elə) ağızlarından (sözlərindən) bəllidir və sinələrində gizlətdikləri daha böyükdür. Əgər düşünürsünüzsə, biz sizin üçün (onların halının) nişanələri(ni) bəyan etdik.»

TƏFSİR:

YADLARI ÖZ SİRRİNİZƏ MƏHRƏM ETMƏYİN

Bu ayə müsəlmanların kafirlərlə münasibətini bəyan edən ayələrin ardınca nazil olaraq çox həssas və mühüm bir məsələni xatırladır, incə bir təşbehlə möminlərə xəbərdarlıq verərək buyurur: “Ey iman gətirənlər, öz məsləkinizdə olanlardan başqasını sirlərinizə dost, sirdaş seçməyin, yadları öz gizli sirlərinizdən xəbərdar etməyin!”

Keçmişdə onlarla dost olmağınız, (dində və məsləkdə ayrı olduğunuza görə) sizə əzab-əziyyət vermək fikrində olmamalarına mane olmaz. Onlar həmişə sizin əzab-əziyyətə düşməyinizi istəyirlər.

Onların batini fikirlərinin sizin üçün faş olmaması, sirlərinin ifşa edilməməsi üçün adətən, əməl və rəftarlarında özlərini gözləyir, çox ehtiyat və diqqətlə danışırlar. Bütün bunlarla belə onların ədavət və düşmənçilikləri sözlərindən aşkar olur.

Bir sözlə, bu ayədə Allah-təala düşmənin batinini tanıma yolunu göstərir və sizi onların batindəki fikirlərindən agah edərək buyurur: “Onların qəlblərində sizə qarşı olan ədavət və düşmənçilikləri dildə dediklərindən qat-qat böyükdür.”

Sonra əlavə edilir: «Biz bu ayələri sizin üçün bəyan etdik ki, onda dərindən düşünəsiniz, onun vasitəsi ilə öz düşməninizi dostlarınızdan seçə biləsiniz, nicat və qurtuluş yolunu düşmənlərin şərindən ayırd edə biləsiniz.»