Anadolu Üniversitesi

Örnek Olay Çalışmaları: Halkla ilişkilerde örnek olaydan daha tanımlayıcı bir yakla- şım yoktur. Örnek olaylar bir insanı, kurumu ya da olayı tanımlar ve analiz eder. Eskiden halkla ilişkiler kitapları örnek olay yönteminden söz etmezlerdi, çünkü daha çok nicel araştırma yöntemleri ya da sosyal bilim yöntemlerine odaklanırlardı. Örnek olay, özel bir insan, örgüt, olay ya da süreç üzerine derinlemesine çalışmak anlamına gelmektedir. Bu yöntem çalışma altındaki olayın bütün ayrıntılarıyla ve tamamen anlaşılmasına yarar. Bu yöntem uygulamalı disiplinlerde, iş dünyasından hukuka, reklamcılıktan tıbba ve halkla ilişkilere kadar birçok yerde kullanılmaktadır. İyi ve kötü uygulamalara ışık tutar. Örnek olaylar, teoriyi anlamamıza yol açarlar. Örnek olaylar günlük etkileşimde yer alan karak- terler, temalar ve ortak kategoriler üzerine temellenen toplumsal gerçeklikleri anlamamızı sağlarlar. Örnek olay çözümlemesinin/tekniğinin dezavantajlarından birisi, sonuçların genelleştirilememesidir. Basit bir şekilde örnek olaylar, spesifik bir durumda nelerin çalış- tığını ya da çalışmadığını gösterir.
Tanınmış bir halkla ilişkiler akademisyeni olan Maureen Taylor tarafından Malezya’da yürütülen bir araştırma, halkla ilişkiler alanındaki örnek olay çalışmaları arasında göste- rilebilir. Taylor, Malezya Hükümeti’nin etnik şiddet başlamadan bunu önlemek için farklı etnik gruplar arasındaki ilişki inşalarını kurmak için neler yapabileceğini ortaya çıkarma- ya çalışmıştır. Halkla ilişkilerin ulusal bütünlük inşasına yardımcı olacak bir biçimde kul- lanılmasını amaçlamıştır. Malezya Hükümeti’nin etnik yapılar arasında ilişki inşa etmeye yönelik olarak gerçekleştirdiği iletişim kampanyasını incelemiştir. Araştırmasının sonun- da ise; ulusal bütünlük inşasında iletişimi kullanan bir halkla ilişkiler yaklaşımı önermiş- tir. Ancak burada halkla ilişkiler bir araç değildir, tam aksine insanların kendi ilişkilerini müzakere etmelerini teşvik eden bir anlamdadır. Bu bağlamda hem kişilerarası iletişim hem de örgüt-kamu iletişimi oldukça önemli bir rol oynamaktadır.
Derinlemesine mülakat: Derinlemesine mülâkat, mülâkattan daha farklıdır. Normal mülâkattan daha uzun sürer, soruların belli bir sırası vardır. Bir olayla ilgili bilgileri ya da katılımları bir konuya ya da soruna ışık tutacak olan bir ya da daha fazla insanla ger- çekleştirilir. Derinlemesine mülâkat zengin detayların elde edilmesini ve mülâkat yapılan bireyin herhangi bir şeyle ilgili gerçek düşüncelerini anlamamızı sağlar.
Bir yöntem olarak derinlemesine mülâkatın temel avantajları iki yönlüdür. Birincisi; bu yöntem, mülâkatı yapan kişiye araştırılan bir sorunu yakından tanıma fırsatı verdiği ka- dar, mülâkat yapılan kişiyi/kişileri de yakından tanıma şansı verir. İkincisi; mülâkatı yap- tığınız kişinin bir yönü üzerine iç gözlem geliştirmemizi sağlar. Derinlemesine mülâkatın en büyük dezavantajı ise, yüksek maliyet taşıması ve çok zaman almasıdır. Çünkü iyi bir derinlemesine mülâkat yürütmek için bir dizi tarihsel/belgesel araştırma yapmak gerekir ve bunu gerçekleştirmek için bir kişiyi razı etmek güçtür.
Halkla ilişkilerde derinlemesine mülâkatın kullanıldığı pek çok alan vardır. Örneğin yayınlanmak üzere kurumun belli bir yöneticisi ya da çalışanıyla ilgili yazı yazıldığında
ya da özel bir sorun üzerine bakış açımızı derinleştirmek istediğimizde bu yöntemi kulla- nabilir. Derinlemesine mülâkatların maliyeti son derece yüksektir. Çünkü derinlemesine mülâkat yapacağımız kişinin bulunduğu yere gitmemiz gerekir. Örneğin uluslararası bir halkla ilişkiler sorunu söz konusuysa, yurtdışına çıkmamız gerekebilir. Yolculuk masraf- larına ek olarak, mülâkatı gerçekleştirdiğimiz kişiyle ilgili onun zamanını aldığımız için bir ücret ödememiz gerekebilir. Son olarak mülâkatın deşifre edilmesi (çözümlenmesi) ve yazılı hale getirilmesi için bir ücret ödememiz gerekebilir.
Zaman büyük bir dezavantaj yaratabilir. Yüzyüze görüşüyorsak bir saatten az sürmez, telefonla yürüteceksek 5-15 dakika ya da daha fazla telefon görüşmesi yapmanız gereke- bilir. Kiminle mülâkat yapacağımıza ve hangi soruları soracağınıza ilişkin olarak bir araş- tırma yapmamız gerekmektedir. Arkaplan bilgisine dair bir araştırma yapmak önemlidir çünkü derinlemesine mülâkat önceden tahmin edilmeyen yönlere de gidebilir. Mülâkatı yaptığımız kişinin verdiği yanıtlardan yeni sorular türetebiliriz, ancak temel olarak ince- leyeceğimiz/araştıracağımız konudan uzaklaşmamamız gerekir. Pek çok mülâkatçı, aldık- ları yanıtlar için hazırlıksızdır ve zenginleşecek bir mülâkat için verilen ipuçlarını kaçırır- lar. Özetleyecek olursak; derinlemesine mülâkat yapmak mülâkatın yerinin saptanması, mülâkatın programının yapılması ve elde edilen verilerin analizini içerir.