Anadolu üNİversitesi yayini no: 2900 AÇIKÖĞretim faküLtesi yayini no: 1857

EĞİTİM VE GELİİTİRME SÜRECİ

Eğitim, çalıİanın bilgi, beceri, deneyim ve yetkinliklerinin toplamı ile yaptığı iİin gerekleri arasındaki açığı kapatmayı amaçlayan süreçtir. Okullarda verilen eğitim- den farkı, amacının personelin yaptığı iİe yönelik olmasıdır. İnsan kaynakları eği- timinin amaçlarını “iİini daha iyi yapabilmesi için personele gerekli bilgi, beceri ve yeteneği kazandırmak; çalıİma grubuna, bölümüne, iİletmeye uyum sağlamasına yardımcı olmak ve baİka bir göreve atanabilmesi ya da yükseltilebilmesi için ha- zırlamak” olarak sıralayabiliriz. Personelin sahip olduğu bilgi ve beceriler ile iİini yapabilmesi için öğrenmesi gereken bilgi ve beceriler arasında “yetenek açığının” kapatılabilmesi eğitimle mümkündür. Eğitime gereken önemi vermeyen iİletme- lerde personel devir oranının yüksek olması, yetenek açığının eğitimle değil, bu yeteneğe sahip olduğu düİünülen personelin dıİarıdan temin edilmesinden kay- naklanır (Saruhan-Yıldız 2012, 310).

Eğitim, geliİtirme ve yetiİtirme kavramları genellikle birbiri ile karıİtırılır ve çok kez birbirinin yerine kullanılır. Bu nedenle bu kavramları ve ayrılan yönlerini açık- layalım (Koçel, 2011, 76-79):

• 
  Eğitim (education): Kapsamı en geniİ olan kavramdır. İİletme içinde ya da dıİında, formal programlar yolu ile ya da kendi kendine ya da tecrübe kazanma yoluyla kiİinin bilgi, yetenek ve becerilerinde değiİiklik yapma fa- aliyetidir.
  
• 
  Yetiİtirme (training): Belirli kademelerdeki belirli iİleri yapabilmek için gerekli olan bilgi, yetenek ve davranıİların kazandırılması sürecidir. Bir üst kademeye yükselecek personele o kademede yapacağı iİin gereklerini öğ- retmek, yeni alınan bir makinen nasıl çalıİacağını öğretmek, yetiİtirme fa- aliyetlerine örnektir. Yetiİtirmeyi verimli çalıİmak için gerekli iİleri doğru yapmak (doing things right) olarak tanımlayabiliriz.
  
• 
  Geliİtirme (development): Geliİtirme kavramı, yetiİtirme gibi spesiİk bir amacı gerçekleİtirmek ve kısa vadeli olmak yerine yöneticiyi organizasyon- da değiİim yapacak bir eleman olarak ele alarak, onun organizasyonun iç yapı ve iİleyiİini, toplum içindeki yerini, kendi rolünü daha iyi görebilme ve yapabilmesi için yetiİtirilme ve eğitilmesini ifade etmektedir. Bu nedenle ge- liİtirme, yöneticinin “doğru iİler yapması” (doing the right things) için de-
  

ğiİtirilmesidir.

Görüldüğü gibi eğitim en kapsayıcı ve üst kavramdır. Geliİtirme, yetiİtirmeden daha geniİ bir kavramdır. Ancak her ikisi de genel anlamda ele alındığında bir eği- tim faaliyetidir. Eğitim, yetiİtirme ve geliİtirmeyi de içine alan daha geniİ kapsam- lı “çatı” bir kavramdır.

Eğitim, iİletme çalıİanlarının, İu anda üstlendikleri ya da gelecekte üstlenecek- leri görevleri daha etkili bir İekilde yapabilmeleri için gerekli mesleki bilgilerini ar- tırır. Tablo 4.1’de; Amerikan Eğitim ve Geliİim Topluluğunun (American Society for Training and Development) yayınlamıİ olduğu raporda; beyaz yaka-mavi yaka ayrımı gözetilmeksizin, organizasyonlarda verilen eğitimlerin hangi konularda yo-

ğunlaİtığı ve bu eğitimin nereden karİılandığı (İİletme içi/İİletme dıİı) görülmek- tedir. Tablo 4.1 ABD’deki iİ hayatında yaygın bir İekilde verilen eğitimleri göster- mektedir. Bu nedenle Türkiye’deki durum farklılık gösterebilir. Ancak oryantasyon (iİe alıİtırma), liderlik, yeni araçları kullanma vb. konuların “evrensel” olarak bü- tün dünyada geçerli eğitim konuları olduğu dikkat çekmektedir.

Tablo 4.1

E¤itim Konusu	Uygulama Yüzdesi (%)	Kurum ‹çi (%)	Kurum D›fl› (%)	Hem Kurum ‹çi Hem kurum D›fl› (%)
Yeni Çal›flan Oryantasyonu	92	89	2	9
Liderlik	81	22	18	60
Yeni Ekipman Kullanma	80	47	8	46
Performans De¤erlendirme	80	75	3	23
Tak›m Kurma	77	32	9	59
Güvenlik	77	32	9	59
Problem Çözme/Karar Verme	76	33	12	55
E¤itimci E¤itimi	74	27	30	43
Ürün Bilgisi	72	62	4	34
Topluluk Önünde Konuflma ve Sunum Becerileri	70	30	28	43
‹fl Al›m/Mülakat	70	46	15	39
Zaman Yönetimi	69	29	20	52
Kalite/Süreç Gelifltirme	67	41	7	52
Temel Yaflam/‹fl Becerileri	65	41	11	49
‹fl/Teknik Yaz› Yazma	64	29	37	34
Yönetim De¤iflimi	64	28	18	54
Spratejik Planlama	61	35	15	50
Müflteri E¤itimi	61	64	8	29
Çeflitlilik	59	39	17	44
Sa¤l›k	57	24	27	49
Yarat›c›l›k	52	33	23	44
Etik	48	46	10	45
Emeklilik	48	41	25	34
Matematik/Aritmetik	35	38	34	28
‹ngilizce	30	34	40	26

İİ Hayattında Uygulanan En Yaygın Eğittimler

Ivancevich (2004).

Kaynak: Industtry Reportt (Octtober 1999) Training’den akttaran J. M.

Human Resource Managementt, NewYork:McGraw Hill/Irwin, s.399.

Eğitim: Kiİinin bilgi, yetenek ve becerilerinde değiİiklik yapma faaliyetidir.

Yetiİtirme: Belirli kademelerdeki belirli iİleri yapabilmek için gerekli olan bilgi, yetenek ve davranıİların kazandırılması sürecidir.

Geliİtirme: Yöneticinin “doğru iİler yapması” için değiİtirilmesidir.

İİ hayatında verilen eğitim hizmetinde gözden kaçırılmaması gereken nokta; asıl amacı, çalıİan bireyi çeİitli bilgi ve becerilerle donatarak örgütsel etkinliği art- tırmak olan eğitim faaliyetlerinin örgütün gereksinimlerine en iyi yanıt verecek İe- kilde planlaması ve programlanmasıdır (Uyargil, 2009, 161).