Aqrar bazarin formalaşmasi və İNKİŞaf xüsusiYYƏTLƏRİ fənni üzrə İŞÇİ TƏDRİs proqrami

Fənnin tədrisi üçün öncədən tədrisi zəruri olan fənn yoxdur.

Bu fənnin tədrisi ilə eyni vaxta başqa fənlərin də tədris olunması zərurəti yoxdur.

Bu fənn aqrar bazarın formalaşması və səmərəli çevik fəaliyyət göstərməsi, onun iqtisadi mahiyyəti, məzmunu, elmi-nəzəri əsasları, aqrar bazarın quruluşu, ona təsir edən amilləri öyrənir. Bununla yanaşı Azərbaycanda aqrar bazarın formalaşması xüsusiyyətləri, mövcud inkişaf səviyyəsi, aqrar bazar və ərzaq təhlükəsizliyi, daxili istehsal hesabına ölkə əhalisinin tələbatının ödənilməsi, respublikada aparılan idxal-ixrac əməliyyatlarının aqrar bazarın formalaşmasında rolu və əhəmiyyəti tədris prosesi zamanı mənimsənilir. Eyni zamanda aqrar bazarın formalaşmasında xarici ölkələrin təcrübəsi, aqrar bazarın formalaşması və inkişafında innovasiya və investisiya siyasəti, sahibkarlıq fəaliyyəti və onun perspektiv inkişaf istiqamətləri, urbanizasiya şəraitində regionların sosial-iqtisadi inkişafı və ərzaq təminatı ilə bağlı məsələlər öyrənilir.

Aqrar bazarın formalaşması və inkişaf xüsusiyyətləri fənninin başlıca məqsədi tələbələrə qloballaşma şəraitində ölkə əhalisinin qida normalarına münasib təmin edilməsi, aqrar sahədə iqtisadi artıma nail olunmasında həyata keçirilən tədbirləri, ərzaq təhlükəsizliyinin təmin edilməsi istiqamətində dövlətin apardığı siyasət, beynəlxalq əməkdaşlığın yeni formalarının tətbiqi öyrətməkdir. Bununla yanaşı aqrar bazarın formalaşması və inkişafında islahatların, iqtisadi mexanizmin təkmilləşdirilməsinin rolunun mənimsənilməsi məqsədəuyğun sayılır.

Aqrar bazarın formalaşması və inkişaf xüsusiyyətləri fənni bitirdikdən sonra tələbə ölkənin ərzaq təhlükəsizliyi və onun ərzaq növləri üzrə təmin edilməsi məsələlərini şərh edə biləcək, ərzaq bazarının formalaşması, regionların sosial-iqtisadi inkişafına dair təkliflərlə çıxış edə biləcəklər.

1. «Aqrar bazarın formalaşması və inkişaf xüsusiyyətləri» fənninin iqtisadi məzmunu, məqsədi və vəzifələri.

2. Aqrar bazarın inkişaf mərhələləri.

3. Aqrar islahatın aqrar bazarın formalaşması və inkişafında rolu.

4. Aqrar siyasət və aqrar bazar münasibətləri.

5. Aqrar bazarın formalaşmasında sahibkarlıq fəaliyyəti.

6. Respublikada və onun regionlarında aqrar bazarın formalaşmasına təsir edən amillər.

7. Aqrar bazarın quruluşu və iqtisadi mexanizmi.

8. Aqrar-sənaye kompleksi və aqrar bazarın formalaşması istiqamətləri.

9. Aqrar bazarın formalaşmasında infrastrukturun rolu.

10. Kənd təsərrüfatı məhsulları bazarı və onun inkişafı.

11. Aqrar bazarın formalaşmasında resurs təminatının və xidmətlərin rolu.

12. Aqrar bazarın formalaşması və inkişafında emaledici sənaya sahələrinin rolu

13. Aqrar bazarın formalaşması və maddi-texniki təchizat

14. Aqrar bazarın formalaşması və inkişafında beynəlxalq təcrübə

15. Aqrar bazarın idarə edilməsinin forma və metodları

Fənnin bütün mövzuları üzrə mühazirə mətnləri və nümunəvi testləri elektron formada universitetin “Virtual Universitet”ində yerləşdirilib.

Virtual Universitetin ünvanı: vu.aseu.az

Fənn üzrə testlər bu mətnlərdən tərtib edilib.

Fənn üzrə krediti toplamaq üçün lazımi 100 balın toplanması aşağıdakı kimi olacaq.

O cümlədən:

Seminar ərzində 3 dəfə kollokvium keçiriləcəkdir (minimum 3). Kollokviumda iştirak etmədikdə q/b yazılsa da, 0 (sıfır) bal kimi hesablanacaq.

İmtahan test üsulu ilə keçiriləcəkdir. Test 50 sualdan ibarət olacaqdır. Hər bir sual bir baldır. Səhv cavablanan suallar, düzgün cavablanan sualların ballarını silmir.

İmtahanda minimum 17 bal toplanmasa, imtaha qədər yığılan ballar toplanılmayacaq.

İmtahan və imtahana qədər toplanan ballar cəmlənir və yekun miqdarı aşağıdakı kimi qiymətləndirilir:
A – “Əla” – 91-100

B – “Çox yaxşı” – 81-90

C – “Yaxşı” – 71-80

D – “Kafi” – 61-70

E – “Qənaətbəxş” – 51-60

F – “Qeyri-kafi” – 51 baldan aşağı
SƏRBƏST İŞ:

Semetr ərzində 10 sərbəst iş tapşırığı verilir. Hər tapşırığın yerinə yetirilməsi 1 balla qiymətləndirilir.

Sərbəst iş yazılı formada, word faylı formasında, şrift 12, həcmi 1-2 səhifə olmalıdır. Sərbəst iş çap olunmuş və ya elektron formada təhvil verilə bilər.

Hər bir sərbəst iş tələbənin fərdi fikirlərinin məcmusu olduğuna görə plagiat yolverilməzdir.

Son tarixdən sonra təqdim olunan sərbəst işlər səbəbindən asılı olmayaraq nəzərə alınmayacaq.

Sərbəst işlərin nəticələri jurnala yazılır.
ƏDƏBİYYAT VƏ MATERİALLAR:

1. «Aqrar islahatın əsasları haqqında» Azərbaycan Respublikasının qanunu. Bakı 1995

2. Salahov S.V. – Aqrar sahədə dövlət tənzimlənməsinin problemləri. Bakı 2004

3. İbrahimov İ.H. – Aqrar iqtisadiyyatın aktual problemləri. Bakı 2002

4. Xəlilov M.H. – Milli ərzaq təhlükəsizliyi: bazar transformasiyaları və iqtisadi qloballaşma amilləri. Bakı 2001

5. Ataşov B.X. – Ərzaq təhlükəsizliyinin aktual problemləri. Bakı 2005

6. Verdiyev Ə.Ç., Qarayev İ.Ş. – Aqrar bazarın formalaşmasının iqtisadi problemləri. Bakı 2000

7. Şəkərəliyev A.İ. – Bazar sisteminin iqtisadi qanunları. Bakı 2001

8. Abbasov A.F. – Ərzaq təhlükəsizliyi. Bakı 2005
KURS İŞİ

Bu fənn üzrə kurs işi nəzərdə tutulmayıb

Fənnin tədrisi üçün öncədən tədrisi zəruri olan fənn yoxdur.

Bu fənnin tədrisi ilə eyni vaxta başqa fənlərin də tədris olunması zərurəti yoxdur.

Aqrar sferada innovasiya texnologiyalarının tətbiqi üçün investisiyalar torpaq islahatlarının səmərəliliyinin yüksəldilməsi üçün ən vacib amillərdəndir.

Azərbaycan Respublikası Prezidentinin aqrar siyasətinin əsas qayəsi əhalinin ərzaq təhlükəsizliyinin ən yüksək səviyyədə, keyfiyyətli ərzaq məhsulları ilə təmin etmək, xarici bazarlara rəqabət üstünlüklərinə malik kənd təsərrüfatı məhsulları çıxartmaqdır.

KURSUN MƏQSƏDİ:

Bazar münasibətlərinə keçid şəraitində innovasiya, elmi-tədqiqat və təcrübə-sınaq işlərinin, ən yeni texnikanın tətbiqi prinsipcə tamamilə yeni yaranmış kəndli (fermer) və ailə təsərrüfatlarında sürətli inkişaf və rəqabətqabiliyyətli məhsul istehsalının mexanizmi meydana gəlir, əmlakın idarəetmə sahəsində yeni tipli istehsal yaranmaqdadır.

Elmi-texniki tərəqqi potensialından istifadənin yeni səmərəli yollarını, onun inkişafına təsir göstərən yeni formalarının axtarılıb tapılması aqrar elmin qarşısında durur. Məhz buna görə də “Aqrar sferada investisiya qoyuluşu və innovasiya siyasəti” fənni tələbələrə investisiya və innovasiya proseslərinin xüsusiyyətləri; onların mahiyyəti; məqsədi və inkişaf formaları; investisiya və innovasiya imkanlarının işlənib hazırlanması; planlaşdırılması; təhlili və maliyyələşdirilməsi şəraitinin, onların bazar şəraitində istehsalın effektivliyinə təsiri haqqında müəyyən həcmdə bilik və məlumatları öyrətməyi nəzərdə tutur.

Fənnin bütün mövzuları üzrə mühazirə mətnləri və nümunəvi testləri elektron formada universitetin “Virtual Universitet”ində yerləşdirilib.

Virtual Universitetin ünvanı: vu.aseu.az

Fənn üzrə testlər bu mətnlərdən tərtib edilib.

Fənn üzrə krediti toplamaq üçün lazımi 100 balın toplanması aşağıdakı kimi olacaq.

O cümlədən:

Seminar ərzində 3 dəfə kollokvium keçiriləcəkdir (minimum 3). Kollokviumda iştirak etmədikdə q/b yazılsa da, 0 (sıfır) bal kimi hesablanacaq.

İmtahan test üsulu ilə keçiriləcəkdir. Test 50 sualdan ibarət olacaqdır. Hər bir sual bir baldır. Səhv cavablanan suallar, düzgün cavablanan sualların ballarını silmir.

İmtahanda minimum 17 bal toplanmasa, imtaha qədər yığılan ballar toplanılmayacaq.

İmtahan və imtahana qədər toplanan ballar cəmlənir və yekun miqdarı aşağıdakı kimi qiymətləndirilir:

A – “Əla” – 91-100

B – “Çox yaxşı” – 81-90

C – “Yaxşı” – 71-80

D – “Kafi” – 61-70

E – “Qənaətbəxş” – 51-60

F – “Qeyri-kafi” – 51 baldan aşağı
SƏRBƏST İŞ:

Semetr ərzində 10 sərbəst iş tapşırığı verilir. Hər tapşırığın yerinə yetirilməsi 1 balla qiymətləndirilir.

Sərbəst iş yazılı formada, word faylı formasında, şrift 12, həcmi 1-2 səhifəolmalıdır. Sərbəst iş çap olunmuş və ya elektron formada təhvil verilə bilər.

Hər bir sərbəst iş tələbənin fərdi fikirlərinin məcmusu olduğuna görə plagiat yolverilməzdir.

Son tarixdən sonra təqdim olunan sərbəst işlər səbəbindən asılı olmayaraq nəzərə alınmayacaq.

Sərbəst işlərin nəticələri jurnala yazılır.
ƏDƏBİYYAT VƏ MATERİALLAR:

1. 
   İnvestisiya layihələrinin təhlili və dəyərləndirilməsi. Əliyev F.B. Bakı 2003
   
2. 
   İnvestisiya strategiyasının formalaşması və modernləşdirilməsinin inkişafı problemləri. Həsənov N.Ə. Bakı 2003
   
3. 
   Kənd təsərrüfatı innovasiyaların tətbiq istiqamətləri. Əhmədov G.Ə. Bakı 2010
   
4. 
   Dövlətin investisiya-innovasiya siyasəti. Əzizova Gülənbər. Bakı 2012
   
5. 
   İnvestisiya proseslərinin tənzimlənməsi. H.B.Allahverdiyev. Bakı 2003
   
6. 
   Sahibkarlıq fəaliyyəti: növləri, təşəkkülü və inkişaf problemləri. A.B.Abbasov. Bakı 1998
   

Bu fənn üzrə kurs işi III kursun I semestrində nəzərdə tutulub

Fənnin tədrisi üçün öncədən tədrisi zəruri olan fənn yoxdur.

Bu fənnin tədrisi ilə eyni vaxta başqa fənlərin də tədris olunması zərurəti yoxdur.

Bu fənn Azərbaycan Respublikasında aqrar sahibkarlıq fəaliyyətinin inkişafının obyektiv zərurət təşkil etdiyini, onun formalaşmasının nəzəri-metodoloji əsaslarını, aqrar sahibkarlığın inkişaf mərhələlərini, onların istehsal-iqtisadi nəticələrini, milli iqtisadiyyatda, ölkənin sosial-iqtisadi inkişafda və dövlətlərarası münasibətlərin formalaşmasında aqrar sferanın və xüsusilə aqrar sahibkarlığın mühüm əhəmiyyətə malik olduğunu əhatə edir.

Məlum olduğu kimi, ölkəmizdə aqrar islahatların uğurla aparılması nəticəsində ictimai təsərrüfatlar ləğv edilmiş, torpaq və əmlak özəlləşdirilmiş, xüsusi təsərrüfatlar yaradılmış, aqrar sahibkarlıq formalaşmışdır. Bununla ələqədar olaraq aqrar sahibkarlıq fəaliyyətinin regional xüsusiyyətlərin formalaşması prinsiplərinin metodlarının idarə olunması formalarının tədarük-təchizat-satış qaydalarının, maliyyə-kredit, vergi, sosial sığorta münasibətlərini optimal ölçülərinin və digər göstəricilərin öyrənilməsi olduqca vacibdir.
KURSUN MƏQSƏDİ:

Kursun başlıca məqsədi tələbələrə ölkədə həyata keçirilən aqrar islahatların inkişafı, çoxukladlı iqtisadiyyatın yaranması, aqrar sahibkarlıq fəaliyyətinin formalaşması prinsiplərini, xüsusiyyətlərini, idarəolunması formalarını, sahibkarlığın üstün cəhətləri, regionlar, itehsal və xidmət sahələri üzrə inkişaf səviyyəsini öyrənməkdən, sahibkarlıq şəraitində torpaq sahələrindən, əmlakdan, maliyyə vəsaitlərindən, əmək resurslarından səmərəli istifadə olunması yollarını izah etməkdən ibarətdir.

Bu fənni bitirdikdən sonra tələbələr aqrar sferada sahibkarlıq fəaliyyətini formalaşmasının obyektiv zəruri proses olduğunu tam mənimsəyəcək, aqrar sahibkarlığın formalaşması prinsiplərini, xüsusiyyətlərini və inkişaf istiqamətlərini; habelə aqrar sahibkarlığın maliyyə-kredit münasibətlərini, tədarük, təchizat və satış formalarını, regional xüsusiyyətlərini öyrənəcək; aqrar sahibkarlığın inkişafına dövlət yardimı və dövlət dəstəyini əhəmiyyətini təkmilləşdirilməsinin vacibliyini dərk edəcəklər.

1. Aqrar sferada sahibkarlığın mahiyyəti və inkişafının zəruriliyi

2. Aqrar sferada sahibkarlığın formalaşmasının metodoloji əsasları

3. Aqrar sferada fəaliyyət göstərən təsərrüfat formaları

4. Aqrar sferada sahibkarlığın inkişaf mərhələləri

5. Aqrar sahibkarlığın inkişafında dövlət yardımının rolu

6. Aqrar sahibkarlıq şəraitində torpaqdan istifadə

7. Aqrar sahibkarlıq şəraitində maliyyə-kredit münasibətləri

8. Aqrar sahibkarlıq şəraitində vergi münasibətləri və sosial sığorta

9. Aqrar sahibkarlıq şəraitində iqtisadi səmərəlilik

10. Aqrar sahibkarlıq şəraitində iqtisadi əlaqə və mənafelər

11. Aqrar sahibkarlıq formalarının istehsal-iqtisadi ölçüləri

Fənnin bütün mövzuları üzrə mühazirə mətnləri və nümunələri, testləri elektron formada universitetin “Virtual Universitet”ində yerləşdirilib.

Virtual Univeritetin ünvanı: vu.aseu.az

Fənn üzrə testlər bu mətnlərdən tərtib edilib.