Atiklarin aritilmasinda mikroorganizmalarin kullanilmasi

Mikozlar; vücutta mikroskopik mantarların oluşturduğu hastalıklar.

Kontrollü çevre şartlarında kültür edildiklerinde eşeyli üreme yapmaya yönelen üyeleri rastlanmaktadır. Eşeyli üreme ile oluşan sporların çoğu askospor, fakat birkaç türde basidiospor da görülür. Eşeyli üreme safhası görülmeyen üyeler hücrelerin oluşum şekli, rengi ve konidiumların yapısı ve bunların konumlarına göre yapay olarak sınıflandırılırlar. Bu nedenle sistematik grupların önüne (yapay bir sistem kullanıldığı için) form ön eki getirilir. Çoğu saprofit olmakla birlikte bazıları insan, hayvan ve bitkilerde patojendir.

İnsanlarda parazit olarak bulunan ve hastalık yapan mantarlar mikozlar, mikroskobik olanlardır. İnsanda parazit olarak yaşayan doksana yakın türde mantar sayılmıştır. Bunların bir kısmı saprofit olarak yaşamakta yani hastalığa neden olmamaktadırlar

Günlük hayatımızda mantarlardan nasıl yararlanırız?

Gerçek mantarlardan olan mayalar, fırıncılık ve fermantasyon sektörünün yapı taşıdır.Mayalar bitki ve hayvanlarda parazit olarak zararlı etkiler yapsa da, alkolün fermentasyonunda, ekmek yapımında, yağların, proteinlerin ve B kompleks vitaminlerin hazırlanmasında ve çok kısa sürede üreyebilmelerinden dolayı moleküler biyolojide önemli yere sahiptirler.

En çok karşılaştığımız maya türü Saccharomyces cerevisiae (ekmek mayası) dir. Bu maya mantarı içerdiği çeşitli fermentler sayesinde şekeri etil alkole çevirerek nişastayı fermentasyona uğratir.Hamuru mayalamayı sağlar ve anaerobik ortamda çoğalır ve bu şekilde alkolik fermentasyona sebep olur.

Gibberellin;

bitkilerde büyümeyi düzenleyici hormon olarak kulanılır.
Penicillium diye bilinen mantarlar ise sitrik asidin üretilmesinde ve bazı küflü peynir çeşitlerinin hazırlanmasında (rokufor, gorgonzola, kamembert gibi) ,penisilin gibi birçok faydalı antibiyotiğin, thiamin, biyotin, riboflavin gibi bazı vitaminlerin; ergotamin, kortizon gibi önemli ilaçların kullanılmasında faydalanılır.

Amilaz, pektolaz gibi enzimler; gibberellin gibi bazı hormonlar da mantarlardan faydalanılarak üretilirler.Ayrıca genetik çalışmalarda kullanılan Neurospora cinsi de bir mantardır.

Aspergillus oryza isimli mantar ise oluşturduğu ferment dolayısıyla pirinçten elde edilen Japon içkisi "sake" nin yapımında kullanılır.

Patojenler ve Bozucu Mantarlar:

Patojenler gıda ürünlerinde bulunduğunda ve bu gıdalar tüketildiğinde insanlarda hastalığa ve hatta ölüme kadar neden olabilen mikroorganizmalardır.

Aspergillus flavus, insan ve hayvanlarda tüberküloza benzeyen "Aspergillosis Hastalığına" sebep olurlar.

Bazı Penicillium italicum diye bilinen mavi küf mantar türleri turuçgillerin meyvelerinde, ağaçların üzerinde, depo edilen tahılların çürümesine mobilyaların,derilerin, kumaşların bozulmasına yol açan bir türdür(Öner,1988).

Amanita muscaria gibi bazı mantar türleri etkili toksin içermesi nedeniyle zehirlenmelere neden olurlar.

Sporotrichum schenkii adlı mantar lenf sistemine yerleşerek deri altında siğil meydana getirir.

M
Dermatofitler; vücüd yüzeyinde hastalıklara sebep olan mantarlara verilen addır.
ANTAR ENFEKSİYONLARI

Doğa da 100.000 kadar mantar türünün yayılış gösterdiği tahmin edilmektedir.Yaklaşık 50 adet mantar türü insanlarda hastalık riski oluşturmaktadır.Bu mantarların çoğu dış etkilere karşı oldukça direnç gösterebilir ve her türlü kötü çevre şartlarına uyum gösterip hayatlarını devam ettirebilirler.Kendilerine uygun bir yer bularak o bölgeyi enfekte ederler.Özellikle ciltte derinin üst tabakasında, tırnakta, saçta çoğalma gösterirler.Vücud yüzeyinde dermatofitler olarak bilinirler ve küf benzeri mantarla enfeksiyona neden olurlar.

Her yaş grubunda mantar hastalıkları görülebilir.Tinea capitis ( saç mantarı ), tinea cruris ( kasık mantarı ) ve tinea pedis ( ayak mantarı ), tinea barba ( sakal ), tinea unguim ( tırnak ) yaygın olarak görülen bazı mantar hastalıklarıdır.

Mantarın oluştuğu o bölgede sıklıkla kaşıntı görülürken bunun yanında kızarıklık,cilt lezyonları, halka şeklinde lezyonlar,açıklı koyulu renkleri farklı alanlar görülür.

Mantar oluşan bölgeden alınan parçaların üstüne potasyum hidroksit eriyiği sürüldükten sonra, mikroskopta incelenerek ya da alınan parçalar kültüre ekilerek veya wood ışığını kullanılarak hastalık teşhis edilir.Burada kullanılan.potasyum hidroksit dokuları ve yabancı maddeleri eritmeye yarar ve böylece mantarların kolayca görülmesini sağlar.Kültür yöntemine ise mantarın türünü saptamak amacıyla ya da kesin tanı konulamadığı durumlarda başvurulur

Mantarların oluşturduğu başlıca enfeksiyonlar:

1-Tinea kapitis:Saç mantarı olarak bilinir.Mantarın saçta enfeksiyonuyla meydana gelir.Bu hastalığa sebep olan mantar türleri Trikofiton veya Mikrosporum türleridir. Bu tip mantarlar okul öncesi ve ilkokul çağındaki çocuklarda sıklıkla görülebilen ve bulaşıcı mantar türlerindendir.Saçların canlılığını yitirmesine ve saçların kolay kırılmasına neden olurlar.Hastalık bütün kafa derisini kaplayabilir ya da bir bölgeyle sınırlı da kalabilir.Kabarık, iltihaplı bir tabaka oluşturur ve zaman zaman saçların dökülmesine de neden olabilir.

Bu hastalığı teşhis etmek için kafa derisi Wood ışığı altında incelenerek gerçekleşir. Teşhiste mantar kültürlerinden de yararlanılır. Hekimin tavsiyesine göre tedâvi uygulanır.

2-Tinea barba: Yetişkin yaştaki erkeklerde görülen sakal bölgesinde yer alan ve daha çok kırsal bölgelerde görülen bir mantar hastalığıdır.Hastalıklı bölge kaşıntıya sebep olur.Kıllar çekildiği zaman kolayca kopar.

3-Tinea cruris:.Bu mantarların yayılmasında yüksek ısı ve nem büyük rol oynar. Hastalık halka şeklinde, küçük kabarcıklarla yayılma gösterir.Yaz mevsimlerinde daha sıklıkla görülür. Bacak ve kasık mantarı olarak bilinen bu tür bölgede kaşıntılı, keskin sınırlı ve yarım aya benzer şekilde lezyonlarla kendini gösterir.