Avrupa Birliği Türkiye'ye Yönelik Katılım Öncesi Mali Yardım Programı

İşyeri büyüklüğü (Ölçek)

Malatya ilinde çalışanların yüzde %15’i tarım sektörü dışında faaliyet gösteren kayıt dışı sektörde çalışmaktadır. Ayrıca çalışanların %56’sı 10’dan az çalışanın bulunduğu şirketlerde çalışmaktadır. Bu durum, her 2 çalışandan 1’nin çok küçük ölçekli işyerlerinde çalıştıklarını göstermektedir. Kayıt içinde 10’dan az çalışanı olan çok küçük ölçekli şirketlerde çalışanlar %41’dir. Bu grubu, 10-24 arası küçük ölçekli işletmelerle birleştirecek olursak Malatya ilinde kayıt içinde çok küçük ve küçük ölçekli işletmelerde çalışanlar %52’dir.

Malatya ilinde özel sektör kamudan çok daha büyük paya sahiptir. Sadece kamu 100 ve üstü personel çalıştıran işyerleri sayısal olarak özel şirketlerden daha fazladır.

TABLO 4.4 İşletmelerin işyeri büyüklüğü ve yasal statüsüne göre istihdamda olanlar

İşyeri büyüklüğü	Yasal statü	Devlet	Özel	Kayıt dışı	İşyeri büyüklüğüne göre yüzde	Örneklemdeki istihdam edilen kişi sayısı
10’dan az		%6	%67	%27	%56	370
10 – 24		%45	%55	%0	%11	69
25 – 49		%55	%45	%0	%9	56
50 – 99		%46	%55	%0	%5	33
100 ya da fazla		%63	%37	%0	%20	132
Yasal statüye göre yüzde		%28	%57	%15	%100	660
Bilinmeyen						1

Tablodaki değerlere baktığımızda, çok küçük, küçük ve orta ölçekli işyerlerinde çalışanların sayısının bütün çalışanların %65’ni oluşturduğunu görmekteyiz. İŞKUR Malatya ilindeki işgücü piyasasına hakim olmak istiyorsa orta ve küçük işletmelerle iyi ilişkiler kurması yararına olacaktır. Çünkü bu ölçekteki çoğu işyerlerinin kendi insan kaynakları bölümleri olmadığından kendi işyerlerinde elemanı istihdamında yardıma ihtiyaç duymaktadır.

3. İstihdam

Malatya ilinde kayıt içi sektörde çalışanların %69’u düzenli veya yevmiyeli çalışanlardır. Kendi hesabına çalışan ve işverenler ise kayıt içi sektörde çalışanların %13’dür, ücretsiz aile işçileri ise %3’dür. Kendi hesabına çalışan veya işverenlerin %95’i erkekledir. Kadınlarda bu değer %5’dir.

TABLO 4.5 Cinsiyet ve işteki durumuna göre istihdamda olanlar

İstihdam durum	Erkek	Kadın	İşteki duruma göre yüzde	Örneklemdeki istihdam edilen kişi sayısı
Düzenli ve yevmiyeli çalışan	%86	%14	%69	457
Serbest çalışan ve işveren	%95	%5	%13	85
Ücretsiz aile işçisi	%89	%11	%3	18
Kayıt dışı sektörde çalışan^9	%88	%12	%15	101
Cinsiyete göre yüzde	%88	%12	%100
Örneklemdeki istihdam edilen kişi sayısı	491	69		661

Kadın girişimciliği özendirilmelidir. Potansiyel kadın girişimciler arasında birbirlerine destek ağı kurabilecekleri projeler ve iş planlarının geliştirilmesi gibi destekler diğer ülkelerde kadın girişimciliğinin artırılması konusunda başarı kazanmıştır. Bu destekler Malatya ilinde de kadın girişimcilere sunularak kadın girişimci oranın artması sağlanabilir.

4. Eğitim

Malatya ilinde çalışanların %82’si herhangi bir örgün eğitimdeki mesleki okullardan mezun olmayan çalışanlardır. Diğer bir deyişle Malatya’da çalışan her 10 kişiden 8’ine okullarda herhangi bir mesleki beceri verilmeden iş hayatına atılan kişilerdir.. Meslek liselerinden mezun olan çalışanlar ise toplam istihdamda olanların sadece %5’i kadardır. Tablo 4.2’de meslek liselerinden mezun olanların istihdam oranı %51’ di bu değeri Tablo 4.6 deki %5 ile karşılaştırıldığında meslek liselerinde mezun olanların yarısı iş bulabilmekteyken bu okullardan mezun olanların sayısı yüksekokul ve üniversite mezunlarından daha azdır. Bu Malatya ilinde teknik ara mesleklerde darboğaz yaratacaktır. Üniversite veya yüksek okullardan mezun çalışanların ise beşte biri kadındır.

Kadınların eğitim düzeyi yükseldikçe istihdamları da artacaktır. Bu kısımda en belirgin özellik Malatya ilinde çalışanların örgün eğitimde mesleki eğitim almamalarıdır. Buda işgücü kalitesinin düşük olmasına neden olmaktadır.

TABLO 4.6 Cinsiyet ve eğitim düzeyine göre istihdamda olanlar

Eğitim düzeyi	Erkek	Kadın	Eğitim düzeyine göre yüzde	Örneklemdeki istihdam edilen kişi sayısı
Mesleki olmayan eğitim	%89	%11	%82	542
Meslek lisesi	%89	%11	%5	36
Yüksekokul veya üniversite	%80	%20	%13	83
Cinsiyete göre yüzde	%88	%12	%100	661