Ayrımcılık Yasağı Eğitimi El Kitabı Ayrımcılık Yasağı ve Eşitlik Konularında Sivil Toplum Kuruluşlarına Yönelik Bilinç Artırma Seminerleri vt/2010/007 Yazarlar: Łukasz Bojarski, Isabelle Chopin, Barbara Cohen, Uyen Do

3AYRIMCILIKLA MÜCADELEDE SİVİL TOPLUM KURULUŞLARININ ROLÜ

Planlanan öğrenim çıktıları:
Katılımcıların, sivil toplum kuruluşlarının (STK) ilerlemeyi etkilemede ve eşitliği artıran ve ayrımcılıkla mücadele eden politikaların etkili olarak uygulanmasını teşvik etmede oynayabildiği ve oynaması gerektiği rolleri anlaması.

3.1STK nedir?

STK, üyeleri adına konuşma yetkisine sahip bir yönetim kuruluna, yasal olarak düzenlenmiş bir tüzüğe, açık bir amaca ve görünür faaliyetlere sahip yerel, ulusal ya da uluslararası bir gruptur. Normal olarak, herhangi bir hükümete, özel sektör kuruluşuna ya da herhangi bir siyasi partiye bağlı olmayan, kar amacı gütmeyen bir kuruluştur. Amaçları genellikle sosyal ve yasal sorunları çözerek ve sivil toplumun gelişmesinde diğer demokratik kurumlarla eşit rol oynamaya çabalayarak iyi yaşam koşullarının sağlanmasını teşvik etmektir.

3.2Ayrımcılıkla mücadelede STK’ların rolü nedir?

Ayrımcılıkla mücadelede STK’ların hangi rolü oynayabileceklerini değerlendirirken, 2000/43/EC sayılı Konsey Direktifi'nin 7. ve 12. maddeleri ve 2000/78/EC sayılı Konsey Direktifi’nin 9. ve 14. maddelerinin STK’lara biçtiği özel rollere bakılmalıdır.

Bir ülkede barış, demokrasi, iyi yönetişim, sağlık, refah ve eşitlik hedeflerine başarıyla varılabilmesi için, STK’lar olmazsa olmaz kurumlardır.
Ayrımcılıkla mücadelede sivil toplum araçları olarak STK’ların rolü aşağıdakileri içerebilir:

• 
  Ayrımcılığa maruz bırakılan insanların ihtiyaçlarını dillendirmek ve bu ihtiyaçların karşılanmasını sağlamak için çeşitli yollar sunmak;
  
• 
  Stratejik dava yolu dâhil, ayrımcılığa uğramış mağdurların adalete erişimlerini desteklemek;
  
• 
  Bilinç artırma faaliyetleri yoluyla toplumda farklılıklara saygıyı ve eşitliği artırmak;
  
• 
  Karar verme süreçlerini etkilemek için mekanizmalar kurmak;
  
• 
  Tüm politikalara ayrımcılık yasağı ve eşit muameleyi dâhil etmek;
  
• 
  Yetkili makamları ve kuruluşları ayrımcılığa karşı eylemde bulunmaya davet etmek;
  
• 
  Ayrımcılığı izlemek, belgelemek ve ifşa etmek;
  
• 
  Eşitliği siyasi gündemde tutmak ve seferberliğe teşvik etmek;
  
• 
  Etkili eşitlik ve ayrımcılık yasağı politikalarının kabul edilmesi için savunu faaliyetleri yürütmek;
  
• 
  Eşitlik ve ayrımcılık yasağına ilişkin politikaların uygulanmasını izlemek ve değerlendirmek.
  

Bir STK:

• 
  Ortak hedeflere ulaşmak için diğer STK’larla ortak olarak çalışabilir;
  
• 
  Grupları kampanyalara katılmaları, kendi savunu faaliyetlerini yürütmeleri, haklarını savunmaları ve uygulamaları için güçlendirebilir;
  
• 
  Ortak hedeflere ve amaçlara ulaşmak için, gerektiğinde, hükümetlerle ortaklaşa çalışabilir;
  
• 
  Hükümetler, eşitliği ve ayrımcılık yasağını teşvik etme hedeflerine ters düşen politikalar geliştirdiklerinde, gerektiğinde, hükümetlere karşı çalışabilir;
  
• 
  Hükümet politikaları çerçevesinde etkin ve etkili bir şekilde hizmetler sunabilir; ya da STK’lar ile hükümet arasında yürütülen müzakereler çerçevesinde stratejiler geliştirebilir;
  
• 
  Kendi hedeflerini ileriye götürmek için ve gerektiğinde, hükümet politikalarına aykırı stratejiler kabul etmek üzere, gerekli ve uygun olduğunda, hükümet politikalarının çerçevesi dışında etkin ve etkili bir şekilde hizmetler verebilir;
  
• 
  Kendi hizmetlerinin koordinasyonunu sağlayabilir ve hükümeti hükümet ve STK’lar arasındaki hizmetlerin koordinasyonuna ilişkin tartışmalara dâhil edebilir,
  
• 
  Hükümetlere, toplumda endişe yaratan konulara ilişkin etraflıca ve uzmanlık kullanarak oluşturulmuş tavsiyeler verebilir;
  
• 
  İhtiyaçlar doğrultusunda değişimi savunabilir ve değişim için kampanya yürütebilir;
  
• 
  Üzerinde detaylı olarak çalışılmış tavsiyeler sunarak ve hem hükümette hem de muhalefette yer alan politikacıları ve etkilenen diğer kişileri bilgilendirerek, mevzuat ve politika oluşturma süreçlerine önemli ölçüde rehberlik edebilir ve katkıda bulunabilir;
  
• 
  Hükümetlerin ve özel sektör kuruluşlarının aktif olarak ayrımcılık yaptığı ya da ayrımcılıkla mücadele etme yükümlülüklerini yerine getirmekte başarısız olduğu durumlara ya da performanslarını geliştirmeye ihtiyaç duydukları durumlara dikkati çekebilir; demokratik toplumu nitelendiren kuvvetler ayrılığı işlevinin takipçisi olabilirler. Bu rolü üstlenirken, STK’lar, gerektiğinde savunu, lobicilik ve müzakere yoluyla hükümeti ve iş camiasını hedef almalıdır;
  
• 
  Eşitlik ve ayrımcılık yasağı hedeflerine aykırı olan icrai ve ihmali edimlere (yapma ve yapmama şeklinde ortaya çıkan fiillere), idari uygulamalara ya da politikalara, uygun bir şekilde seçilmiş mekanizmaları kullanarak karşı koyabilir;
  
• 
  Ayrımcılıkla mücadelede tüm yeni gelişmelerden yararlanılmasını sağlamak üzere gelişmeleri takip edebilir, örneğin yeni mevzuat (ulusal, AB ve uluslararası), yeni politikalar (ulusal, AB ve uluslararası), yeni fon kaynakları ve önemli yargı kararları (hem ulusal, hem de AB ve uluslararası düzeyde);
  
• 
  Üyelerine ve kamuya karşı açık, şeffaf ve hesap verebilir olmalıdır;
  
• 
  İletişim ağları ve ittifaklar kurarak ve özgün inisiyatifleri ve çözümleri teşvik ederek, STK'ların sivil topluma katılım gücünü artırabilir. Bu çaba, eşitliği destekleyerek toplum içerisinde önyargıyı azaltmaya yardımcı olabilir;
  
• 
  STK’lar arasında oluşabilecek ihtilafları önlemek için ilgili alanlarda çalışan diğer STK’larla bir işbirliği ruhu içinde ve şeffaf bir şekilde çalışabilir;
  
• 
  Uluslararası dikkatin hükümet uygulamalarına odaklanmasını sağlayan uluslararası belgeleri onaylaması için bir devlet üzerinde baskı uygulayabilir; ve
  
• 
  Ulusal ve uluslararası kuruluşlara, bir ülkenin ayrımcılığa ilişkin durumunu incelerken kullanmaları gereken önemli ve güvenilir bilgiler verebilir.
  

Özet olarak, çoğu STK’nın rolü, ayrımcılıkla mücadelede hükümetin rolünü tamamlamak ve haklarını savunmaları için bireylere ve gruplara yardım etmek için, hükümetlerin ve özel sektör kuruluşlarının eylemlerini denetlemek, izlemek ve eleştirmektir.