Azərbaycan miLLİ elmlər akademiyasi folklor institutu dəRBƏnd folklor öRNƏKLƏRİ

Tülkü, canavar, ayı (64)
Günlərin bir günü tülkü, canavar, ayı taxıl əkirlər. Taxıl cücərib yetişir. Onlar taxılı biçir, dərz bağlayır, sonra dərzi quru­dur­lar. Daha sonra da başlayırlar döyməyə. Tülkü tənbəllik eliyir. Ayı deyir:

– Tülkü, sən az işləyirsən, mən çox.

Tülkü cavab verir:

– Biz məhsulu ədalətlə bölüşdürərik.

Onlar taxılı döyüb qurtardılar. Bir iri topa küləşi bir yerə, bəlemi o biri tərəfə, dəni isə bir yerə yığırlar.

Ayı ilə canavar bölgüyə sevinirlər.

Ayı deyir:

– Tülkü ədalətlə bölməyi bacarır. Ən iri topanın mənə düşməsi yaxşı oldu.

Ayı küləşi, canavar bəlemi, tülkü də dəni götürür. Onlar paylarını dəyirmana gətirirlər. Üyütməyə başlayırlar. Tülkü dəni üyütdükcə xırtıldayırdı, canavarla, ayı üyütdükcə isə yavaş səs çıxırdı.

Ayı xəbər aldı:

– A tülkü, niyə sənin dənin bərk xırtıldayır, bizimki isə yavaş xışıldayır?

Tülkü cavab verir:

– Mən dənimin içinə qum tökmüşəm, ona görə belə xırtıldayır.

Bunu eşidən kimi canavarla ayı da öz dənlərinin içinə qum tökürlər, onlarınkı da başlayır xırtıldamağa. Onlar başlayırlar xəşil bişirməyə.

Baxıb görürlər ki, tülkünün xəşilinin rəngi açıqdır. Qayna­dıq­ca qabarıqlanır, onların xəşilinin rəngi isə tünddür, həm də qabarcıqlanmır, onlar soruşurlar:

– Tülkü, bu niyə belədir?

Tülkü cavab verir:

– Əvvəlcə mən sizin xəşilinizin dadına baxım, sonra da siz baxarsınız.

Tülkü hər qazandan bir qaşıq xəşil götürüb, xəlvətcə öz qazanının qırağına tökür. Deyir:

– Bax, canavar, sən qazanın bu tərəfindən götür, ayı, sən də bax bu tərəfindən götür, görün necədir?

Hərə bir qaşıq öz xəşilindən götürüb dadına baxır.

Canavar deyir:

– Sənin xəşilin də mənimki kimidir.

Ayı da deyir:

– Mənim də xəşilim elə səninki kimidir.

Canavar soruşur:

– Tülkü, sənin unun niyə ağdır?

Tülkü cavab verir:

– Mən unumu çayın iti axarında yumuşam, ona görə də ağdır. Canavarla ayı kisələrini suyun içində yumağa başlayırlar. Su onların ununu yuyub, tamam aparır.

Tülkü xəlvətcə öz payını da götürüb, aradan çıxır. Canavarla ayı gözünü döyə-döyə qalır..