Bakirköy ruh ve siNİr hastaliklari hastanesi

DARÜLMUALLİMİN

Temel eğitim ve genel kültür için öğretmen yetiştirmeyi amaçlayan ilk meslek okulu. Darülmuallimin-i Rüşdi de denmiştir. 16 Mart 1848'de Fatih'te açıldı. 3 Mart 1924'te Tevhid-i Tedrisat Kanunu

yürürlüğe girdikten sonra programında önemli değişiklikler yapılarak yerini İstanbul Erkek Muallim Mektebi'ne (öğretmen okulu) bıraktı.

Cevdet Paşa(->) Darülmuallimin'in açılışını, rüştiyelere(-») öğretmen yetiştirme ihtiyacına bağlar. 1838'den itibaren İstanbul'da rüştiyeler açılmaya başlayınca bu kurumlarda ders verebilecek elemanlara ihtiyaç doğdu. Fatih'teki Mekkizade Türbesi yanındaki özel bir projeyle yapılmış olan rüştiye binasında Darülmuallimin-i Rüşdi adıyla yeni bir okul açıldı. Buraya medrese öğrencilerinden "şa-kird" (öğrenci) alındı. Kaydolan 30 öğretmen adayının yetişmesi için program, yönetmelik, kitap ve öğretim kadrosu yoktu. Cevdet Efendi (Paşa) muallim-i evvel (müdür) atandı. Medreselerden ve camilerden seçilen hocalarla bir kadro oluşturuldu. Cevdet Efendi, ilk Darül-muallimin Nizamnanıesi'ni hazırladı. Bu tüzükle kayıt kabul koşulları, ders programı, öğrenim süresi, öğretim kadrosu, sınavlar, mezuniyet ve öğretmenliğe geçiş koşullan belirlendi. Öğrencilere aylık bağlanarak cerre çıkmaları yasaklandı. Okul, kısa sürede istanbul'un ilk düzenli ve disiplinli meslek okulu konumunu elde etti. 3 yıl süreli Darülmualli-min'de medrese derslerinin yanında ifade usulü, Farisî, hesap ve hendese, mesaha ve hey'et, coğrafya dersleri de vardı. 1851'de yürürlüğü giren ilk nizamnamesinde 1855'te değişiklikler yapıldı. Öğretmen adaylarının daha iyi yetiştirilmeleri için mevcut 30'dan 20'ye indirildi.

15 Kasım 1868'de İstanbul'daki iptidailere de öğretmen yetiştirmek için Darülmuallimin-i Rüşdi'ye bağlı Sıbyan Mektebi Darülmuallimini açıldı. Beyazıt'taki Matbaa-yi Atika (halen yerinde İstanbul Üniversitesi Kütüphanesi vardır) binası bu şubeye verildi. Cami ders-leri(->) izleyenlerden, medreselilerden sınavla alman öğrencilere bu yeni şubede l yıl süreyle meslek eğitimi verilmeye başlandı. Amaç ilköğretim çağındaki çocuklara okuma yazma, hesap, ilmihal vb dersleri verebilecek elemanlar yetiştirmekti. Darülmuallimin-i Sıbyan denen bu yarı bağımsız şubede ulûm-ı diniye, mehariç ve tecvid, imla ve inşa, hüsn-i hat, coğrafya, tarih, hesap, sarf-ı Osmani gibi dersler vardı. Bir yemlik olarak da "usul-i cedide üzere tehecci dersi" (harfleri ünlülerle seslendirerek hecelemek) konmuştu. Bu şubeye sonraki yıllarda Darülmuallimin-i İptidai dendi.

1869'da Maarif-i Umumiye Nizamnamesi yayımlanınca Darülmuallimin-i Rüş-di'nin mevcudu 100'e çıkarıldı. Okula bir Arapça mükâleme (diksiyon) öğretmeni atandı. 26 Nisan 1870'te kızlar için İstanbul'da bir Darülmuallimat(->) açılması bu okullara verilen önemi daha da artırdı. 14 Mart 1874'te 3 yıllık okula bir de 2 yıllık Darülmuallimin-i İdadi şubesi eklendi. Burayı bitirenlerin İstanbul'daki idadilerde ve eşiti diğer okullarda öğretmenlik yapmaları öngörüldü. Darülmuallimin-i Rüşdiye ile idadi mezunlarından

10 öğrencinin sınavla alındığı bu şubeye 1891'de Darülmuallimin-i Âli adı verildi. Bu şube "fen" ve "edebiyat" sınıflarını içeriyordu. 1892'de Darülmuallimin, "iptidai", "tâli" ve "âli" olarak 3 şubeli yeni bir programa geçti. İptidai şubesi 2, tâli ve âli şubeler 3'er yıl oldu. 1894'te programlarda bir kez daha değişiklik yapıldı. 1895'te âli kısmın fen ve edebiyat şubelerinin bir kısım dersleri birleştirildi. Bu şubeler 1901'de 2 yıla indirildi. Ertesi yıl iptidai şubesi kaldırılarak tâli şubeyle birleştirildi ve öğretim süresi 6 yıl oldu. Âli şube de Darülfünun'a bağlandı.

1908'de II. Meşrutiyet ilan edilince Darülmuallimin-i İptidai yeniden bağımsız konuma getirildi. Yalnız İstanbul'un değil tüm ülkenin öğretmen gereksinimine cevap verebilmek için ani bir kararla bu okula, diğer eğitim kurumlarından sınavsız 900 öğrenci kaydırıldı. Beyazıt'taki okul dar geldiğinden Fatih'te Çarşamba'da bir konak kiralandı. Sıra, araç gereç yokluğundan dersler yerde hasırlar üstünde yapılıyordu. Öğrenciler ise medrese hücrelerinde barınmakta ve imaretlerde karınlarını doyurmaktaydılar. Disiplin sağlanamadı ve umulan sonuç alınamadı. 1909'da yeni bir düzenlemeye gidildi. Darülmuallimin'in şubelerinin tek çatı altında toplanması ve mevcudunun 150'ye indirilmesi benimsendi.

Müdürlük görevine getirilenlerden Said Bey ile Satı Bey, Cağaloğlu'ndaki eski Lisan Mektebi'nde daha sonra tahsis edilen Darülmaarif (halen Cağaloğlu Anadolu Lisesi) binasında çağdaş anlamda bir öğretmen okulunu İstanbul Da-rülmuallimi adıyla kurmayı başardılar. Muallim Cevdet (İnançalp), Selim Sırrı (Tar-can), İbrahim Alaeddin (Gövsa), İhsan Şerif (Suru), Ali Reşad vb öğretmenleriyle ünlenen bu okulda terbiye-i bedeniye (jimnastik), elişleri, müzik, çocuk edebiyatı gibi dersler de okutulmaya başlandı. Bir başka yenilik olarak öğrencilere İstanbul'u tanıtıcı geziler düzenlendi. 1913' te öğretim süresi 8 yıla çıkarıldı. Darülmuallimin-i Âliye de 3 yıl süreli ve Da-rülfünun'dan bağımsız bir konum kazandı. Bu uygulama 19l4'e kadar 3 yıl sürdü ve sonradan Yüksek Öğretmen Okulu adını alan Darülmuallimin-i Âliye yeniden Darülfünun'a bağlandı. I. Dünya Savaşı yıllarında (1914-1918) Darülmuallimin sıkıntılı bir dönem geçirdi.