BiRİNCİ BÖLÜM 2008 yili programinin makroekonomik amaç ve poliTİkalari

BEŞİNCİ BÖLÜM

AVRUPA BİRLİĞİ VE DIŞ EKONOMİK İLİŞKİLER

I. AVRUPA BİRLİĞİNE UYUM SÜRECİ

17 Aralık 2004 tarihli Avrupa Birliği Zirvesinde alınan karar doğrultusunda, Türkiye ile Avrupa Birliği arasında katılım müzakereleri 3 Ekim 2005 tarihinde başlamıştır.

Müzakerelerin ilk ayağını oluşturan ve müktesebat fasılları itibarıyla yürütülen tarama süreci 20 Ekim 2005 tarihinde başlamış ve 13 Ekim 2006'da tamamlanmıştır. Esas itibarıyla teknik nitelik taşıyan tarama çalışmaları, ilgili bakanlık ve kamu kurum ve kuruluşlarının aktif katılımıyla yürütülmüştür.

Başmüzakereci başkanlığında, Başbakanlık, Dışişleri Bakanlığı, Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı, Avrupa Birliği Genel Sekreterliği ve Brüksel'deki Avrupa Birliği Nezdinde Daimi Temsilciliğimiz yetkililerinden oluşan İzleme ve Yönlendirme Komitesi, ülkemizde müzakere sürecine yönelik olarak sürdürülen çalışmaları koordine etmiş ve yönlendirmiştir.

Müktesebat fasıllarından Bilim ve Araştırma faslında müzakereler açılmış ve geçici olarak kapatılmıştır. İşletmeler ve Sanayi Politikası, İstatistik ve Mali Kontrol fasıllarında müzakereler açılmıştır. Eğitim ve Kültür, Ekonomik ve Parasal Politika, Tüketicinin ve Sağlığın Korunması ile Trans-Avrupa Ağları fasıllarında açılış kriteri belirlenmemiş olmakla beraber, henüz müzakereler açılmamıştır.

11 Aralık 2006 tarihli Genel İşler ve Dış İlişkiler Konseyinde alınan ve 15 Aralık 2006 tarihli Zirvede onaylanan karar uyarınca, Malların Serbest Dolaşımı, İş Kurma Hakkı ve Hizmet Sunumu Serbestisi, Mali Hizmetler, Tarım ve Kırsal Kalkınma, Balıkçılık, Taşımacılık, Gümrük Birliği ve Dış İlişkiler fasıllarında müzakerelerin açılması, Türkiye'nin 2004 yılında imzalanan Ek Protokolden kaynaklanan yükümlülüklerini Güney Kıbrıs Rum Yönetimi bakımından da yerine getirmesi şartına bağlanmıştır. Ayrıca, bu husus, tüm fasıllar açısından kapanış kriteri niteliği taşımaktadır.

Tarama çalışmalarının tamamlanmasını takiben AB’ye üyelik perspektifi ile 2007-2013 döneminde AB müktesebatına uyum amacıyla gerçekleştirilecek birincil ve ikincil düzenlemelerin bir takvim dahilinde sunulduğu Türkiye’nin AB Müktesebatına Uyum Programı, Nisan 2007'de yayımlanmıştır. Söz konusu Program hazırlanırken, uyum yükümlülüklerimizin yanı sıra ülkemizin ihtiyaç ve öncelikleri de dikkate alınmıştır.

Avrupa Topluluğunun eğitim ve gençlik alanındaki Socrates, Leonardo da Vinci ve Gençlik programları 2006 yılı sonu itibarıyla sona ermiş; bu alandaki yeni nesil programlar olan ve 2007-2013 yıllarını kapsayan Hayat Boyu Öğrenme Alanında Eylem Programı ve Gençlik Programına katılım için Mutabakat Zaptı imzalanarak yürürlüğe girmiştir.

Türkiye’nin katılım sağladığı Avrupa Topluluğunun araştırma ve teknolojik gelişme alanındaki 6. Çerçeve Programının uygulama süresi 2006 yılı sonunda sona ermiş ve 2007-2013 yıllarını kapsayan Araştırma, Teknoloji Geliştirme ve Demonstrasyon Faaliyetleri İçin 7. Çerçeve Programına 2007 yılı başı itibarıyla katılıma ilişkin Mutabakat Zaptı imzalanarak yürürlüğe girmiştir. Kültür Programına (2007-2013) İlişkin Mutabakat Zaptı ile Pan-Avrupa e-Devlet Hizmetlerinin İdareler, İş Dünyası ve Vatandaşlara Birlikte İşler Sunumu Konusundaki Topluluk Programına (IDABC) Türkiye’nin Katılımı Hakkında Mutabakat Zaptı da onaylanarak yürürlüğe girmiş bulunmaktadır.

Türkiye’nin Gümrükler 2007 Programı, Halk Sağlığı Eylem Programı ve vergilendirme alanındaki Fiscalis 2007 Programına katılımı devam etmektedir.

Topluluk ajanslarından Avrupa Uyuşturucu ve Uyuşturucu Bağımlılığı İzleme Merkezine ülkemizin katılımına ilişkin süreç devam etmektedir. Avrupa Çevre Ajansına ülkemizin katılımı sürdürülmektedir.

2007-2013 döneminde AB’nin aday ülkelere yönelik mali yardımları Katılım Öncesi Mali İşbirliği Aracı (IPA) kapsamında sağlanmaktadır. IPA'nın Bölgesel Kalkınma bileşeni ile İnsan Kaynakları bileşeni altında sağlanacak mali yardımların genel koordinasyonu Stratejik Koordinatör sıfatıyla DPT tarafından yürütülmektedir. Bu bileşenlerde kullandırılacak AB mali yardımlarına ilişkin temel öncelikleri içeren Stratejik Çerçeve Belgesi DPT tarafından hazırlanmıştır. Söz konusu bileşenler altında ilgili bakanlıkların koordinasyonunda Ulaştırma, Çevre, Bölgesel Rekabet Edebilirlik ve İnsan Kaynakları alanlarında dört Operasyonel Program hazırlanmıştır. Operasyonel Programların uygulanmasından, Uygulama Otoritesi sıfatıyla, sırasıyla Ulaştırma Bakanlığı, Çevre ve Orman Bakanlığı, Sanayi ve Ticaret Bakanlığı ve Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı sorumlu kuruluş olarak belirlenmiştir.

IPA'nın beşinci bileşeni olan Kırsal Kalkınma Bileşeni altında sağlanacak mali yardımların kullandırılmasında Tarım ve Köyişleri Bakanlığı sorumlu kuruluş olarak belirlenmiştir. Bu çerçevede, Kırsal Kalkınma alanındaki yardımlardan faydalanabilmek için Mayıs 2007'de 5648 sayılı Tarım ve Kırsal Kalkınmayı Destekleme Kurumu Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun kabul edilmiştir.

IPA kapsamında oluşturulan yeni yapının akreditasyon süreci halen devam etmektedir.

Diğer taraftan, 2008 yılı mali işbirliği programlama çalışmaları kapsamında Türkiye’ye 497,2 milyon euro tutarında kaynak tahsis edilmiştir. Bu çerçevede, IPA’nın ilk bileşeni olan Geçiş Dönemi ve Kurumsal Yapılanma bileşeni kapsamında programlama çalışmaları tamamlanarak, hazırlanan proje paketi Avrupa Komisyonuna iletilmiştir. Diğer bileşenlere ilişkin programlama çalışmaları ise halen sürdürülmektedir.

Avrupa Birliğindeki son gelişmeler kapsamında, Birliğin politikalarının ve kurumsal yapısının düzenlendiği Avrupa Anayasasının 2005 yılında Fransa ve Hollanda'da yapılan referandumlarda reddedilmesinin ardından, üye ülkelere bundan sonra izlenecek yol konusunda bir değerlendirme dönemi tanınmıştır. 21-22 Haziran 2007 tarihli Zirvede, mevcut kurucu antlaşmalara değişiklik getiren bir Reform Antlaşması hazırlanması amacıyla Hükümetlerarası Konferans toplanması kararlaştırılmıştır. Bu karar doğrultusunda, Hükümetlerarası Konferans 23 Temmuz 2007 tarihinde çalışmalara başlamıştır. Reform Antlaşmasına ilişkin çalışmaların 2007 yılı sonuna kadar sonuçlandırılması ve 2009 yılında yapılacak Avrupa Parlamentosu seçimlerinden önce Antlaşmanın onay sürecinin tamamlanması öngörülmektedir.

Bulgaristan ve Romanya'nın 1 Ocak 2007 tarihinde AB'ye katılmalarıyla Birliğin üye sayısı 27'ye çıkmıştır.

Türkiye ile aynı tarihte AB'ye katılım müzakerelerine başlayan Hırvatistan ile müzakereler devam etmektedir. Aralık 2005 tarihli Zirve toplantısında aday ülke olarak kabul edilen Makedonya Cumhuriyeti ise, katılım müzakerelerine henüz başlanmamıştır.