BöLÜM 1 GİRİŞ

Kitabın Adı: Cimcime Ayşe Hastalandı

Yayınevi: Bu
Cimcime Ayşe dizisinden çıkan kitapların isimleri şöyledir: 1. Cimcime Ayşe Okulda 2. Cimcime Ayşe Bayramda 3.Cimcime Ayşe Evde 4. Cimcime Ayşe’nin Misafirleri 5. Cimcime Ayşe Yeni Yılı Kutluyor 6. Cimcime Ayşe Hastalandı 7.Cimcime Ayşe 23 Nisan’da 8. Cimcime Ayşe Karne Alıyor.

1. 
   Fiziksel Özellikler Bakımından
   

Kitabın kapak sayfası kalın, dayanıklı, ilgi çekici olup ve kitabın sayfalarında ikinci hamur kağıt kullanılmıştır. Kitabın resimleri konuyu tamamlamakta ve resimlerde kullanılan renkler göz sağlığı açısından uygundur. Kitaptaki yazının puntoları ve sayfa düzeni çocuk için istenilen seviyededir. Kitabın boyutu ve sayfa düzenindeki resim yazı oranı öğrenci seviyesine uygun değildir. Bunların yanında kitabın resimleri canlı olmayıp sayfaları da dikişli değildir.

Kitabın boyutu 13,5x19,5 olup normal kabul edilen 16x23 cm. altında olduğundan çocuk için yetersiz kalmıştır. Bu durum kitabın tercih edilmesini olumsuz etkileyebilir. Kitabın kapak sayfasında kullanılan malzeme çocuk için uygundur. Kitap korunabilir ve kullanılabilir düzeydedir. Bundan dolayı kitap uzun süre bir çok okura hizmet verebilir. Kitabın kapağında resmin etrafında kırmızı ton kullanılmıştır. Kırmızı renk bu yaş çocuğunun ilgisini çeker. Resimde Cimcime Ayşe üzgün bir şekilde bacağını açmış ve karşısında bulunan doktor da onu muayene etmektedir. Cimcime Ayşe üzgün olmasına rağmen kıyafetleriyle, tokasıyla son derece sevimli görünmektedir. Kitabın adı dahi, yani “Cimcime” kelimesi, çocuğun ilgisini çekebilir. Resimde doktor da uygun şekilde çizilmiştir. Tüm bunlar kitaba olan ilgiyi arttırabilir.
Kitabın sayfalarında uygun kalitede kağıt kullanılması sayfanın yıpranmasını engelleyebilir. Fakat buna karşılık sayfaların dikişli olmayıp zımbalı olması sayfa yıpranmasa bile dağılmasını engelleyemeyeceğinden uzun süre saklanamaz. İlköğretim okullarında sınıf kitaplıklarında yer alan kitaplar her yıl sayılarak okuldaki ilgili görevliye bir alt sınıfa teslim edilmek üzere verilebilir. Bu okul bütçesine ve ailelerin bütçesine de yararlı olup, öğrencinin çok sayıda kitap okuması üzerinde de etkili bir yoldur. Ancak bunun için çocuk kitaplarının dayanıklı ve sağlam kalitede üretilmesi şarttır. Öğrenci birinci sınıfta fişleri öğrenirken önce fişlerdeki yazının punto büyüklüğünü büyük fişten daha sonrada kendi küçük fişlerinden yahut ders kitabından görür. Bu büyüklükteki puntolara alıştığı için öğrenciye verilecek kitaplardaki yazıların punto büyüklükleri de fişlerdekine yakın olmalıdır. Bu kitaptaki yazının punto büyüklüğü öğrenci seviyesinin altında olduğundan çocuk kitabı okumak istemeyebilir.
Kitapta yer alan yazının her iki yanında ve satırlar arasında uygun boşluklar bırakılması öğrencinin yazıyı rahat okumasında etkili olabilir. Sever’in dediği gibi 7 yaş çocuğu için hazılanan hikaye kitaplarında sayfanın %75’i resme ayrılmalıdır. Fakat kitapta bu oran % 25’e düşmüştür. Bu duruma kitapta yer alan resimlerin cansız olması eklendiğinde öğrencinin kitaba olan ilgisinin azalabileceği düşünülebilir.

2. 
   İçeriksel Özellikler Bakımından
   

Kitap olumlu ifadelere yer veriyor, kötümserlikten uzaktır. Kitaptaki tipler ve konu gerçek hayattandır. Kitabın konusu çocuğun yaşına ve bilgi düzeyine uygun olup, kitap konusu içinde ve merak öğesi vardır. Bunlara karşılık kitapta gülmece ve süpriz unsurları bulunmamaktadır.

Kitapta günlük yapılması gereken temizlik alışkanlıklarından, trafik kurallarının öneminden ve büyüklerden bir şey gizlemenin olumsuz sonuçlarından bahsedilmektedir. Bu yönüyle kitabın öğrenciyi olumlu davranışlar kazanması için yönlendirdiği söylenebilir. Kitapta yer alan kahramanlar gerçek hayattan çocuğun ilişkide bulunduğu ya da bulunabileceği tiplerdir. Bu açıdan öğrencinin kitaptaki kahramanları kavramasının kolay olacağı ileri sürülebilir. Kitabın konusu çocuğun anlayabileceği düzeyde, yakın çevresinden, başına gelmiş ya da gelebilecek durumları içermektedir. Yine çocuk bu noktada kendi yaşantısıyla kitapta yer alan yaşantı arasındaki farklılıkları ya da benzerlikleri kolayca anlayabilir. Bunun sonucunda okuma faaliyetinde ulaşılmak istenen anlamlı okuma becerisi gerçekleşmiş olabilir. Kitap konusu içinde okuyanı şaşırtacak ya da sürpriz değeri taşıyacak ve öğrenciyi eğlendirip güldürecek, durumların olmaması kitaba olacak ilginin azalmasına neden olabilir. Kitap içinde Ayşe yaralanıyor fakat ailesine söylemiyor, bu durumun sonucunda bacağı şişiyor ve doktor geliyor. Bu noktada Ayşe’nin durumunu ailesine söyleyip söylememe süresi var, bu sürede ne yapacağını nasıl bir tutum edineceği okuyucu için merak konusu olabilir.
C. Dil ve Anlatım Özellikleri Bakımından
Dil ve anlatım özellikleri bakımından kitap, kullanılan kelimeler, noktalama işaretleri, imla ve dilbilgisi açısından öğrencinin seviyesine uygundur. Kitapta diyaloglar yer almakta ve seri halinde yayınlanan kitapların cümle uzunlukları öğrencinin okuma seviyesine göre artmaktadır. Yine kitapta yer alan cümlelerin uzunlukları, olay örgüsü ve plan istenilen düzeyde olup anlatım akıcı ve canlıdır. Bunlara karşılık tek olumsuzluk kitapta tekrarlı cümlelerin olmamasıdır.
Özmen, kitapta yer alan kelimelerin anlamın bilmenin metni anlamayı kolaylaştıracağını söylemektedir. Kitapta kullanılan kelimeler öğrencinin yakın çevresinden ve hayatının içindendir. Bu yönüyle bu kelimelerin her birinin öğrencinin zihninde bir anlamı olacağından öğrencinin konuyu anlamasının kolayca sağlanacağı ileri sürülebilir. Kitapta karşılıklı konuşmalara pek yer verilmemesine rağmen, anlatımın sürükleyici olduğu yazarın kendine özgü anlatım tarzından ötürü ileri sürülebilir. Anlatımın sürükleyici olması öğrencinin kitabı sıkılmadan okumasında etkili olabilir. Cümle uzunluklarına bakıldığında normal kabul edilen sınırın aşıldığı görülmektedir. Normalde bu yaş çocuğu için bir cümlenin 5-6 kelimeden oluşması gerektiği daha önce belirtilmişti. Bu kitapta ortalama kelime sayısı yedidir. Yer yer sekiz hatta dokuz kelimeli cümlelerin yer almaktadır. Anlam açısından bakıldığında kelimelerin basit olduğu, öğrencinin zorlanmayacağı görülüyor. Fakat yapı açısından bakıldığı zaman normal kelime sayısı aşıldığından, cümle uzunlukla çocuğun seviyesine uygun değildir. Bu durum öğrencinin sesli okuma yaparken hızlı okumasını olumsuz etkileyebilir.
Noktalama işaretleri açısından bakıldığında kitapta sırasıyla “virgül, nokta, birleştirme çizgisi, soru işareti, tırnak işareti, iki nokta, konuşma çizgisi, kesme işareti, inceltme işareti” kullanılmıştır. Bunlar uygun yerlerde ve doğru kullanılmıştır. Öğrencinin sınıfta öğreneceği ya da öğrendiği bu noktalama işaretlerinin hemen hepsine yakınının kullanım yerlerine ilişkin örneklere okuduğu kitapta rastlaması öğrendiklerini pekiştirmesi açısından yararlı olabilir. Kitapta imla ve dilbilgisi açısından hata bulunmaması yine öğrencinin kulladığı dilin kurallarını öğrenmesinde faydalı olabilir. Kitapta kurallı, tek özne ve tek yüklemden oluşan cümleler yer almaktadır. Kitapta ayrıca sıfat tamlamaları da doğru kullanılmıştır. Kitaptaki konunun bir başlangıç, düğüm ve çözüm bölümü vardır. Bu öğrenciye kazandırılmak istenen duygu ya da düşüncenin tutarlı bir şekilde verilmesinde etkili olabilir. Yazarın kendine has, karşılıklı konuşma havası içinde bir üslubu vardır. Bu anlatım tarzı yazıya ayrı bir hareket katmıştır. Azda olsa kitapta belirgin şekilde diyaloglara yer verilmiştir. Yazarın konuşur gibi anlatım yapması diyaloglara duyulan gereksinimi azaltmıştır. Yazarın kendine has üslubu kitabı çekici kılabilir.
Seri halde yayımlanan bu kitaplarda cümle uzunlukları başlarda yani okuma yazma öğrenecek çocuk için kısa, giderek; öğrencinin yavaş yavaş okuyacağı düşünülerek cümle uzunlukları arttırılmıştır. Kitapta Ayşe’nin başına gelenler, sonuçları, verilen dersler, karşılıklı konuşmalar öğrencinin ilgisini çekecek düzeydedir. Kitapta baştan sona bir olay vardır. Bu durum öğrencinin zihninde konunun uzun süre saklanmasına neden olabilir. Kitabın dil ve anlatım yönünden tek olumsuzluğu tekrarlı cümlelerin yer almamasıdır. Öğrenci okumanın başında olduğu için tekrarlı cümleleri hem kolaylığı hem de yazıdaki iç ahengi açısından kitaplarda görmek isteyebilir.
Bu diziden çıkan diğer kitapların için incelenen kitapla aynı özellikte olduğu görülmüştür.

A. Kitap Fiziksel Özellikler Bakımından	Tonton Ali Tatilde
1. Kitabın boyutu çocuk seviyesine uygun	–
2. Kitabın kapak sayfası kalın	X
3. Kitabın kapak sayfası dayanıklı	X
4. Kitabın kapağı ilgi çekici	–
5. Kitabın sayfalarında 1. ve 2. hamur kağıt kullanılmış	X
6. Kitap sayfaları dikişli	–
7. Yazı puntoları seviyeye uygun	–
8. Kitabın sayfa düzeni çocuk için uygun	X
9. Kitabın resimleri canlı	–
10. Kitabın resimleri konuya uygun	X
11. Kitabın sayfa düzeninde resim yazı oranı seviyeye uygun	–
12. Kullanılan renkler göz sağlığı için uygun	X
B. İçeriksel Özellikler Bakımından
1. Olumlu ifadelere yer veriyor, kötümserlikten uzak.	X
2. Kitaptaki tipler gerçek hayata uygun	X
3. Kitabın konusu çocuğun yaşına uygun	X
4. Kitabın konusu gerçek hayattan	X
5. Kitap konusu içinde hafif bir sürpriz öğesi var	–
6. Kitap konusu içinde gülmece öğesi var	–
7. Kitap konusu içinde merak unsuru var	X
8. Kitap öğrencinin bilgi düzeyine uygun	X
C. Dil ve Anlatım Özellikleri Bakımından
1. Kullanılan kelimeler öğrencinin dil yaşantısına uygun	X
2. Anlatım akıcı ve canlı	X
3. Cümle uzunlukları çocuk seviyesine uygun	X
4. Noktalama işaretleri titizlikle kullanılmış	X
5. Kitap imla açısından uygun	X
6. Kitap dilbilgisi açısından uygun	X
7. Kitap belli bir plan çerçevesinde yazılmış	X
8. Diyaloglara yer verilmiş	X
9. Seri halinde yayınlanan kitapların cümle uzunlukları öğrencinin okuma seviyesine göre artıyor (1. kitapla – son kitap arasında)	X
10. Olay örgüsü ilgi çekici	X
11. Tekrarlı cümleler var.	–