| Item, de naui de diabus cabijs, et de naui de una cabia, secundum priorem conauetudinem debeant dare, diximus, ut uenientea et euntes ad ipsum teneant.
Və bir dorlu və iki dorlu gəmilər əvvəlki qaydada haqq ödəməlidirlər. Gələn gəmilər bu yarlığın buyuruğuna tam qaydada əməl etməlidirlər.
Dedimus baisa et priuilegium cum bullis rubeis in anno pimie octaue lune, die quarto exeunte, justa fluuium Coban, apud ripam rubeam existentes, scripsimus.
Baysa verildi və Al-tamğa ilə təsdiqləndi. Meymun ilinin səkkizinci ayının dördüncü cünündə, ay batnda, Koban çayının qızrmızı sahilində (Qızıl Taşda ?) olduğumuz zaman yazıldı.
Et ego frater Dominigus Polorms, ordinia fratrum predicatorum, rogatus transtuli de uerbo ad uerbum omnia supradicta de Cumanico in Latinum, anno Domini MCCCXXXIII, die aeptirao jtrante Auguato.
Və mən, “fratrum predicatorum” ordeninə məxsus olan milliyətcə polyak Dominik qardaş edilən xahişə əsasən miladi 1333-cü ilin yayında, yeddinci Avqust ayında kuman (Türk) dilindən latın dilinə sözbəsöz tərcümə etdim.
Canıbəg Xanın (1342-1357) Vensiyalı tacirlərə verdiyi 1342-ci il tarixli I yarlıq (Григорьев А. П., Григорьев B. П., 1992) da dövrümüzədək latın dilinə tərcümədə yetişmişdir. Onun türkcə yazılmış əsli hələ də tapılmayıb.
Tərcümə mətninin məzmunu belədir:
In uirtute eterni Del et sua magna pietate miserante. Nos magnifions imperator generalia Zanibech Ciniscan Zanibech, uerbum noatrum. Megalboa et oranes alij ad ipsum expentantes et pertinentes, Siecho prinoipaliter domino atque uniuersis alijs magnatibus in terra Tane, comerolarijs et illis de Tantanaco, et generaliter omnibus alijs in terra Tane et per totum imperium comorantibus.
Rəhman və Rəhim olan Allahın adı ilə.
Çingiz Xan soyundan Canıbəg.
Sözüm.
Uluğ Buğa başda olmaqla bütün bəylərə, Şeyxə, Tan qazilərinə, gömrük rəislərinə və tartanaqçılara (tərəzibaşılarına), Tana əhalisinə və Uluq Ulusun bütün əhalisinə. Hamıya.
Per presentes manifestamus, сопите, populum et homines, ao etiaffl singuläres personas comunis Veneciarum et ipaorum raagnitudinem grstiam penes patrem meum conseoutos fuisse habitandi et habitationem construi faciendi in dicta terra Tane pro conseruatione ipsorum et suarum mercationum, et preeeptum et paysanum; modo presentibus ambaxatoribus coram nobis impetrantibus nomine dicti comunis, ad hoc ut sui mercatores cum eorum mercationibus possint stare et habitare secure in dicta terra Tane, separatim a Ianuensibus Franchis, dando eidem domino imperatori auxilium et fauorem et sui comerclo, et legaliter eorum faciendo mercatlones, soluendo tres pro centenario, graciam specialem concessimus terratici positi juxta balneum Badardini, a Cudencha subtus dirupun uersus montera et ipsum montem ad sufficientiam pro ipsorum habitations, construenda ad ipsorum omnimodam uoluntatem; dum tarnen dicti mercatores Veneciarum teneantur, in quacunque terra nostri dietrictus peruenerint cum eorum meeroationibus, si uendent, soluere nostro comerclo tres pro centenario, et si non uendent, nichil soluere teneantur; et non possint predicti impediri tam intrando, quam exeundo per aliquos nostre jurisdioioni subditos, nec alio modo molestari.
Bu yarlıqla bildirilir ki, Venesiya icmasına, xalqıma, ayrı-ayrı şəxslərinə və başlarında duran həzrətə atamız tərəfindən yaşamaq, barına və mallarını saxlaya bilmək üçün Tan şəhərində evlər tikmək üçün yarlıq və baysa verilmişdi. İndi (Venesiya) elçiləri hüzurumuza gələrək bizdən (Venesiya) icması üçün, əvvəllər də olduğu kimi, Genuya frantlarından ayrıca öz malları və mülkləri ilə birlikdə təhlükəsiz yaşamaq, xana xeyir-duada bulunmaq, onun himayəsinə sığınmaq, qanuni alış-verişlərindən dövlət xəzinəsinə 3 faiz vergi vermək barədə xahiş edirlər. Onların xahişini dinləyib mərhəmət göstərdik, istifadə etmələri və orada tələbatlarına uyğun binalar tikə bilmələri üçün Bədrəddin hamamının yanında olan, Kudenkdən aşağı dağa doğru uzanan yarğandan dağa qədərki ərazilərdə yerləşən torpaqları onlara siyuğal etdik (icarəyə verdik). Bu yarlığa sahib olan və onu göstərənlər ticarət məqsədilə və öz malları ilə bizə tabe olan hansı əraziyə gəlirlərsə-gəlsinlər, mallarını satalarsa, onların gəlirindən 3 faiz tutulsun. Satış etməsələr onlardan heç bir haqq alınmasın. Kimsə onlara əngəl çıxarmasın, hər hansı bir vəsilə ilə onlardan giriş-çıxış haqqı, yol haqqı alınmasın. Onlara əziyyət verilməsin, incidilməsin.
Dostları ilə paylaş: |
