Dərs vəsaiti Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirinin

6.2.Təşkilatın mikro və makro mühiti

Təşkilatın mühiti dedikdə, həmin təşkilatın fəaliy­yət dai­rəsində potensial təhlükələrin qarşıya çıxan qorxu­sunu iz­ləyən sahələrin və yarım sahələrin məcmusu başa dü­şü­lür.

Mühit firma və onun fəaliyyəti üçün olduqca önəm­li sa­hədir. Firmanın mühiti xarici və daxili mühitdən iba­rət­dir. Xarici mühit amilləri nəzarət oluna bilən və nəzarət olu­na bilməyən amillərdən ibarətdir. Nəzarət oluna bilən amil­lər menecerlərin və marketinq xidməti işçilərinin öz­lə­ri tərəfindən müəyyən olunur. Nəzarət oluna bilməyən amillər isə ətraf mühit amilləri ilə əlaqədardır. Xarici mü­hit amilləri makro və mikro mühitdən ibarətdir.
Makromühitə demoqrafik, iqtisadi, təbii, elmi–tex­ni­ki, siyasi, mədəni və s. mühit amillərini misal göstər­mək olar. Mikromühitə istehsalçılar, malgön­dərən­lər, alı­cılar, rəqiblər, ünsiyyət auditoriyaları və s. aiddir.

• 
  firmanın demoqrafik mühiti–əhalinin sayının, ya­şı­­nın, cinsinin, yaşayış sıxlığının, məşğulluq növünün müəs­sisənin fəaliyyətinə təsiri ilə əlaqədardır.
  
• 
  iqtisadi mühit isə ölkə iqtisadiyyatı və onunla əla­qə­dar bir sıra göstəricilərdən ibarətdir. Məsələn bura öl­kə­nin iqtisadi potensialı, milli gəlirin, ümumdaxili məh­su­lun həcmi, ölkənin tədiyyə balansı, inflyasiyanın sə­viy­yə­si, milli valyutanın kursu və s. aid edilir.
  
• 
  təbii mühit dedikdə, təbii resursların məcmusu başa düşülür. Bura hava, su, meşə və ərzaq məhsulları, neft və qaz, kömür və s. kimi enerji resursları aiddir. Ətraf mü­hi­tin çirklənməsi, yağıntılar, çovğun, tufan, daşqınlar, zəl­zə­lə təbii mühitin mənfi təsirləridir.
  
• 
  elmi–texniki mühit genişlənən rəqabət meydanında müəssisə və təşkilatların fəaliyyətinə təsir edən əsas amil­lər­dəndir. Elm və texnologiyanın inkişafı, bu sahədə ye­ni­lik­lərin durmadan artması, müəssisə və təşkilatları elmi-tex­­niki tərəqqinin nailiyyətlərindən istifadəyə sövq edir. Çün­ki elmi-texniki mühit yeni texnikadan və tex­no­lo­gi­ya­dan istifadə olunması, yeni və mükəmməl əmtəələrin is­teh­salı üçün mənbə hesab edilir.
  
• 
  siyasi mühit dedikdə, ölkədəki siyasi sərbəstlik, ob­yek­tiv və humanist qanunların mövcudluğu, dövlət struk­tur­ları ilə müəssisə və təşkilatlar arasında obyektiv və şəf­faf idarəetmə münasibətlərinin mövcudluğu başa düşülür.
  
• 
  mədəni mühit dedikdə, cəmiyyətin maddi və mə­nə­vi dəyərləri, rəftar və davranış normaları, sosial institutlar, in­sanın insana münasibətləri və s. başa düşülür. İnsanların mənəviyyatı, onların cəmiyyətə, təbiətə, kainata baxışları da mədəni mühit amilləridir.
  

Daxili mühit amilləri əsasən sahibkar və səhm­dar­lar­dan, müəssisədə çalışan işçi qüvvəsindən, idarə­edici­lər­dən, təchizatçılardan, marketoloqlardan ibarətdir.