Dərs vəsaiti kimi tövsiyyə edilib. 3-cü nəşr Moskva: Akademik Layihə

Dialektik-materialist idrak yolu materiyanın davamlı olaraq ortaya çıxan, həll edilmiş daxili ziddiyyətlərdən əmələ gələn, fərqli bir qurluşa malik olmasına və davamlı olaraq dəyişməsinə əsaslanır. Ziddiyyətlərin öyrənilməsi tarixi hadisələr daxil olmaqla müxtəlif proseslər kontekstində müxtəlif reallıqların təhlili vasitəsilə həyata keçirilir. Dialektik-materialist idrak yolu, inkişaf etmiş bir kapitalist cəmiyyət şəraitində və bazar münasibətləri quran ölkələrdə istehlakın bərabərliyi və maddi nemətlərin yenidən bölüşdürülməsi ilə bağlı sosial-iqtisadi şərait və dəyişiklikləri öyrənmək üçün istifadə olunur. Bir cəmiyyətin və ya fərdi həyat fəaliyyətində dağıdıcı tendensiyaların səbəblərini izah edərkən, sosial işçilər problemlərin həlli üçün konstruktiv yolları müəyyən etməyə və təsvir etməyə imkan verən qarşıdurma proseslərinə gələ biləcəklər. İdrakın bu kontekstində ictimai iş, ictimai ziddiyyətlərin dərkinin araşdırma metodunun əsasını təşkil etdiyi marksist ideologiyadır.
Psixososial diaqnoz müştərinin həyat problemlərini aydınlaşdırmaqla bağlıdır. Bu diaqnoz tipik təəssuratlarla, ətraf mühitin tipik reaksiyaları və s. ilə bağlı fenomenoloji məsələlər ilə xarakterizə olunur. Kauzal suallar və ya sual-fərziyyələr, şəxsiyyətin inkişafı və müştərinin problemlərini izah etməyə imkan verir. Strateji suallar isə müzakirələrə, problemin həllində mümkün alternativlərin axtarışına gətirib çıxardır. Bu yanaşmada əsas məqam müştərinin sosial tarixini əks etdirən məlumat mənbəyidir.
Kliyentin (müştərinin) sosial tarixçəsi - müştərinin cari və keçmiş vəziyyətinin araşdırılması və təsviri, sosial xidmətlərin qiymətləndirilmə və planlaşdırılmasının təməlidir.
Sosial iş nəzəriyyəsində idrakın fenomenoloji yolla öyrənilməsi. Sosial iş nəzəriyyəsi, bildiyimiz kimi, inteqrativ və fənlərarası bir xarakterə malik olaraq, sosial işin ünvançısı kimi müştərinin başlanğıc xarakteristikası kimi "həyat dünyası" anlayışını istifadə edir.
Sosial iş nəzəriyyəsinin ilk hissəsi müştərilərin həyat əlaqələri və çatışmazlığı məsələsidir. Həyatın çətinliyinin, yoxsulluğun, xəstəliyin və ictimai bədbəxtliyin məzmun müəyyənliyinin tarixi xüsusiyyətləri daim dəyişir. Müştərilərin (kliyentlərin, ünvançıların) həyat çətinlikləri ilə bağlı problemlər "stiqma" teorisi sayəsində nəzərdən keçirilir. Sosial cəhətdən zərər çəkmiş vəziyyətlərin ictimai nəzarət orqanları tərəfindən nəzərdən keçirildiyi sosial-terapevtik və sosial-pedaqoji müəssisələrin genişlənməsinə reaksiya olaraq, bu nəzəriyyə cinayət və xəstəliklə bağlı anlayışlara yönəlib.