In ons konstitusie word Nasionale Sekuriteit deur vier beginsels gedefinieër:
Dit moet die begeerte van alle Suid-Afrikaners weërspieël dat ons in vrede en harmonie wil lewe, as gelykes, vry van vrese en tekorte, en om ‘n beter lewe te soek.
Dat ons as Suid-Afrikaners daarvaan gevrywaar word om aan gewapende konflik deel te neem, behalwe as dit deur die konstitusie en nasionale wetgewing anders bepaal word.
Dat nasionale sekuriteit binne die wet en ook binne internasionale wette nagestreef en bedryf sal word.
Dat alle nasionale sekuriteitsaktiwiteite onder die gesag van die parlement en die kabinet sal wees.
Nasionale sekuriteit is ‘n handhawing van ‘n lewenswyse wat vir die mense van die land aanvaarbaar is, maar wat in ooreenstemming is met die behoeftes en wettige verwagtinge van ander partye. Dit word opgemaak uit baie faktore waarvan ‘n paar kan wees:
Beskerming teen ‘n eksterne bedreiging
Bevordering van gunstige toestande vir die volk
‘n Sterk nasionale wil of nasionale visie
Die vermoë om ‘n positiewe rol in die streek te speel.
Die tradisionele benadering tot nasionale sekuriteit was ‘n militêre een. Dit het merendeels gefokus op die beskerming van die mense teen 'n eksterne militêre bedreiding. Die afgelope aantal jare het die siening egter verbreed en faktore wat menslike ontwikkeling raak, soos lewenskwaliteit, ens., is in die prentjie gebring. Benewens die verskillende vlakke waarop sekuriteit gedefinieer kan word, naamlik persoonlike, nasionale, streeks- en internasionale sekuriteit – bestaan dit uit verskillende dimensies: polities, militêr, ekonomies, sosiaal en omgewingsfaktore. Nasionale sekuriteit is deesdae ‘n omvattende begrip en daarom is dit belangrik dat ‘n land se regering sy siening oor nasionale sekuriteit in ‘n beleidsdokument uiteensit. Dit is nodig aangesien dit die belange van soveel van die regeringsinstansies raak. In Suid-Afrika was daar teen 2000 nog nie ‘n enkele sekuriteitsdokument nie, hoewel daar sekere witskrifte bestaan het wat sekere elemente van die sekureitsprobleem aanspreek. In die vorige bestel het die militêr die leiding geneem en die strategie wat gepropageer was, was die een van “totale strategie”. Dit het aanleiding gegee tot outokratiese en onverteenwoordigende strukture met ‘n militêre ethos. Hoewel die land se sekuriteitsfilosofie nou verander het, is dit nog nie in ‘n nasionale beleid vervat nie. Onlangs eers is ‘n oorkoepelende Nasionale Sekuriteitsraad ingestel wat hierdie belangrike aspek van nasionale bestuur names die President moet koördineer.
Die tradisionele siening van nasionale sekuriteit soos hierbo verduidelik het baie goed gepas in die Westerse milieu, en veral ten tye van die koue oorlog. Maar dit was grootliks irrelevant vir Afrika – waar die staat soms die burgers se grootste bedreiging is. Baie Afrika state het die model as ‘n verskoning gebruik om regimesekuriteit te motiveer. Afrika sit eerder met ‘n onsekerheidsdilemma. Die nuwe breër fokus van nasionale sekuriteit, waar mense se welsyn in die brandpunt staan, het die veld so verbreed dat die vraag ontstaan wie hiervoor verantwoordelik behoort te wees? Dit het onder andere gelei tot die privatisering van sekureitsverantwoordelikhede – veral in Afrika.
Die moderne weermag het sy ontstaan gehad in 1648 met die ontstaan van die Westfalia Staatsbestel en die opkoms van nasionalisme. Voor dit is daar meer gebruik gemaak van huursoldate en private beskerming. London was die eerste stad wat polisie aangestel het en dit was in 1829. Teen die 1900’s het die staat die enigste entiteit geword wat ‘n monopolie op geweld gehad het, en dit het saamgeloop met die groei in die belangrikheid van soewereiniteit van state en die handhawing van nasionale grense. In Afrika, daarenteen, met die kunsmatige en poreuse grense, en swak ontwikkelde state, het die kwessie van huursoldate gaandeweg ‘n groot probleem geword. In die 1970’s het private sekuriteitsmaatskappye begin kop uitsteek en dit het ‘n stille revolusie veroorsaak – met groot verwarring en ‘n gebrek aan beheer as gevolg. Dit is verder aangehelp deur die beëindiging van die koue oorlog, en baie soldate en nuwe toerusting het beskikbaar geraak. So het byvoorbeeld voormalige Suid Afrikaanse soldate baie gewild geraak as huursoldate in Afrika, vanweë die oorlogsondervinding wat hulle in Angola opgedoen het. Aangesien die weermagte van Westerse magte ontwerp is om gesofistikeerde oorloë te veg, is die Weste onwillig om hierdie magte in Afrika aan te wend, tensy hulle ‘n direkte belang in die streek het. Hulle sal derhalwe eerder aandring op ‘n onderhandelde skikking. Om hierdie rede is ‘n magsvakuum in Afrika geskep wat gevul is deur private sekuriteitsmaatskappye – waarvan die meeste dit graag noem dat hulle vir die onderskeie wettige regerings werk. In Afrika is baie state egter disfunksioneel en die mense van die staat ervaar dat die staat mag verkeerd en tot sy nadeel aanwend. Die gemeenskaplike ‘idee’ van die staat is derhalwe swak.
Revolusie en terrorisme
Revolusionêre oorlog is ‘n omvattende begrip, want dit is ‘n vorm van magstryd wat ‘n gemeenskap deursuur en die gemeenskap verander. Dit vind uitdrukking in die vorme van revolusionêre staatsgrepe, massa-opstande en revolusionêre oorloë. Revolusionêre oorlog of insurgensie vind uitrukking in terrorisme of guerillaoorlog. Guerillasoldate verskil van terrorisme in die sin dat hulle (veronderstel is om te) hou by die Internasionale Geneefse Konvensies, onder bevel veg, openlik uniform dra en openlik wapens dra. Dit maak guerillavegters dan geregtig op behandeling as krygsgevangenes onder die Geneefse Konvensie, wanneer hulle gevang sou word.
Die doel van terreurdade is om chaos te saai en daardeur wantroue in die regering te bewerkstellig. Optrede deur terroriste is daarop gemik om die regering tot oorreaksie uit te lok, wat verdere wrewel by die volk veroorsaak. Dit is vir terroriste belangrik om publisiteit vir hul dade te verkry, want daardeur word hul intimidasiepoging juis versterk. Mao se woorde was: “Vermoor 1 persoon en boesem vrees in by 10 000”. Wanneer terreurdade suksesvol is, lei dit maklik daartoe dat ander partye dieselfde dinge waag. Ander doelstellings kan wees om omkoopgeld te kry, om gevangenes losgelaat te kry, of om separatistiese doelwitte te probeer verwesenlik.
Daar is tans ‘n groot toename in internasionale terrorisme in die wêreld. Kwessies wat hierin ‘n rol speel, is griewe, persoonlike en kriminele motiewe, nuwe tegnologieë, beweging van onwettige immigrante, verstedeliking, godsdiens en kultusse, dwelmsmokkelary en armoede. Georganiseerde misdaad en internasionale terrorisme is besig om in mekaar te vloei. ‘n Klompie nuwe tipe terroristebedrywighede het die afgelope dekade die lig gesien:
