Donderdag 23 Februari stierf Leonard Beels onverwachts. Hy was sinds lang lijdende en had soms vreeslijke pijnen in het middenrif, zodat hy dikwijl over de grond kroop. Zyn medicus Dr

Mousson,die ons daar V verliet om naar Dresden te reizen. Te Bazel duurde het lang eer onze koffers aan de Elzas-Lotharingen baan gewogen waren. Te 8p verlieten wy Bazel, Lore en ik in de 1ste,Max en JW. in de 2de klas met Holl.studenten van het Polytechnicum. Te 9 uur vingen wy Constance Labouchere te Mühlhausen weer op en bleven wy tot Haarlem met ons drieën" Het was bitter

koud maar wy sliepen toch,doch moesten er aan de Belg.grens te Sterpenich te 4 uur 's nachts uit,en daar was het barbaars koud. Wy hadden woest hard gereden.

Te 8 uur 's ochtends kwamen wy te Brussel aan,van waar JW. terstond naar Antwerpen doorreed. Wy zagen een opschikkamertje en aldaar wiesen en schikten wy ons op,waarna wy ontbeten en te 9.26 naar Holland doorstoomden, terwijl Max in Brussel bleef. Te Amsterdam kwamen wy te 3 uur aan,waar Frank en Nor ons opwachtten. Anna,die by ons gelogeerd had, tracteerde ons op coteletten en geperst vlees en Henriette Insinger,die daags tevoren 58 geworden was,zond ons rozen,en 's avonds kwamen Tane, Hendrik en Carel Beels ons zien.

Te 5 uur 's ochtends was er een aardbeving gefeest,die men overal te Amsterdam gevoeld had.
Op 19 Maart stierf de oude Heer de Marez Oyens,na 3 dagen eerder in de gang over een loper gestruikeld te zyn,waardoor hy inwendig gekneusd werd. Hy werd 72 jaar.

vr/r

l/H $

Wy kregen briefkaarten van Henk en Fanny uit Milaan. Frank,die va- cantie had,ging met Meyjes naar Bantam. Het woei een storm uit het Oosten en vroor hard. Zulk weer hadaen wy niet sinds 1865. Op 23 Maart woonde ik de begrafenis by van de Heer Oyens. Het woei scheermessen met een vorst van 9 graden.

Wormser zeide my dat hy myn vertaling van Jesaja by Bronsveld te Wageningen zou laten drukken.

Donderdag 5 April kwamen de Moeder van Koningin Emma en haar tante, de Koningin van Zweden in het Amstel Hotel logeren. Insingers equipage haalde ze af. De moeder van de Vorst von Wied,die de derde zuster was, werd ook verwacht.

De Heer van Haeften,hoofdcommies by de gemeentebelastingen,vertelde my dat Willem Borski,Hendrik van Loon en David van der Vliet voor 14,13 en 12000 gl. in de inkomstenbel. waren aangeslagen en dus è. 31° op een inkomen geschat waren van 420,390 en 360 duizend gulden. Tante Voombergh had een inkomen van ƒ 80.000-; Constance van Loon-Voombergh 75, de oude Heer de Marez Oyens 80 en den Tex 300 duizend gulden. Ik vroeg er Willem Borski naar,die dit erkende,maar het onbillijk vond dat Hendrik niet veel hoger dan hy was aangeslagen,daar aeze veel rijker was,een groter huis bewoonde,meer paarden had en by Hope meer verdiende.

Zaterdag 7 April vertrok Max naar Doorn,daar Emilie uit Zwitserland was teruggekeerd. Aan Hartsen werd de portefeuille van financiën-aangeboden, maar hy weigerde.

Donderdag 12 April kwamen Henk en Fanny uit ZUrich by ons. De eetkamer was met sparregroen en bloemen versierd en wy zaten met ons twaalven aan tafel. Zy vonden nog vele cadeaux.

Zaterdag 14 April reden Lore met Henk en Fanny,Miek,JW.,Frank,Nor en Gerard Oyens naar Leyduim,waar de opzichters der Waterleiding alles groen gemaakt en met vlaggen versierd hadden.

Zondag 15 April hoorden wy Gunning heerlijk preken over het geloof van Martha in de opstanding als feit en over de eis des Heren om in Hem te geloven als de persoonlijke opstanding.

Dinsdag 17 April weigerde Roland Holst de eed voor het Hof af te leggen omdat hy zeide niet te geloven in een God,die beloont en straft,en werd hy daarop in hechtenis gesteld.

Op 18 April moesten Henk en Fanny aan een muzieksoiree by de Insingers geloven,gevolgd door souper en bal tot 3 uur 's nachts.

Gunning hield een heerlijke voordracht over profetie en poezie by Anna en Constance. Lex Beels en Cor van Lennep tekenden aan.

Donderdag 26 April audiëntie te 10 uur en receptie by de Koningin te 2-5- in wandeltoilet.

De volgende dag vergezelde Lore Fanny naar Haarlem om de wagen uit te pakken. Ook het zilver was gekomen.

Op 1 Mei werd de tentoonstelling geopend. De mensen waren dol van opgewondenheid,alle scholen hadden vrij zodat 20.000 kinderen kans hadden van doodgedrongen te worden, 's Avonds galafeest in het Edentheater.

Op 2 Mei gingen Henk en Fanny voor goed naar Haarlem. Saar Hartsen vertrok naar Turijn,waar Jet by Amelie Martens-Schmitt logeerde.

Woensdag 9 Mei. Prov. Kerkbestuur. Twee candidaten. Schuuring,allerakeligst ongelovig, en Douwes,Groningsch. Hogerzeil en ik stemden tegen toelating,maar de anderen vóór. Van Bijb. Geschiedenis wisten de candi- date# niets. Zy werden verder ondervraagd in kerkgeschiedenis,dogmatiek, moraal en pastoraat,practica en kerkrecht,N.T. en Hebreeuws,dat ik ze vroeg. De capita die ik had opgegeven waren Gen.17,'I Kon.3,'Ps.40 en Jes.6.

De volgende dag werden twee candidaten geëxamineerd,Gobius du Sart uit Utrecht, een Kohlbruggiaan en Fernhout uit Hykersmilde, beiden zeer gelovig. Zy voldeden uitmuhtend.

Op 10 Mei werd de schuit geladen om naar buiten te gaah. Ik zat weer aan de civiele kamer,terwijl Lore met Miek,Dora,Ulie en Mietje naar Bantam verhuisde en Max naar Doorn spoorde.Op Zaterdag vertrokken JW. en Frank te 7y naar buiten,Norrie en ik te 9 uur. Het was nog koud. Fanny en Henk kwamen ook.

Zondag le Pinksterdag kerkten wy by Ds.Steenbakker Loyten Morillion uit Naarden,die zyn preek aanving en doorspekte met "Myne Aandachtigen en Myne Waardsten !". Zeer ouderwets !
Op 2de Pinksterdag preekte de godsdienstonderwijzer Posthuma heel wat beter. Op 19 Mei kreeg Mia Oyens een 5de dochter,Deborah, en op 20 Mei preekte Montagne prachtig. Hy stond vroeger te 's Graveland,doch nu te Vlissingen. Zyn vader redde als sergeant Lodewijk Napoleon van Rand- wi^ck als zuigeling by de buskruitramp te Leiden in 1807,waarby de hoogleraren Luzac en Kluit omkwamen. Op 21 Mei kwamen de Noorderbroeken op Schaep-en-Burgh en Vrijdag kwam Agnes op Swaenenburg.

Maandag 28 Mei ging Norman voor het eerst op school by Willem Smit.

UT}!

De la Saussaye kwam my,o womder.^der wonderen, zeggen dat hy van plan was my als Voorzitter van het Ned.Bijbelgenootschap voor te stellen. Ongeschikter persoon kon hy niet kiezen. Ik bedankte dus vtbor de eer. Blout schreef my een indiscrete brief om geld in te zamelen voor Bilderdijks kleinzoon.

Vrijdag 1 Juni plukte de baas de eerste aardbeien in de boomgaard.

Ik bezocht Ds.Hasebroek,die even weinig smaak had als ik om voor die kleinzoon te collecteren.

Jet Hartsen,die door Saar uit Italië was afgehaald,liep op een stok. Christiaan vertelde druk van de kwestie wie,nu Dorrepaal dood was,representant zou worden,Angst te Marseille of hy. Dorrepaal liet 8 a 9 millioen na.

In de plaats van de houten rastering maakte Neef een ijzeren hek te beginnen by het hek van Geertje a ƒ 4,35 de meter. Het leefde buiten van de rupsen en gelukkig ook van spreeuwen,die er vele verslonden.

De Hoorderjassen,gelijk Frank ze noemde,reden brutaalweg over het wandelpad in de Sparrelaan tot aan het ijzeren hekje,en draaiden daar door het kreupelhout heen,zodat het akelig was om te aanschouwen.

Henk studeerde druk voor de schutterij tot wanhoop van Fanny. Er viel maar geen regen en het bleef Noordewind. De bloemkool bedierf door de droogte. Ik liet paaltjes slaan op de scheiding tussen Schaep-en-Burgh en Bantam om de Noorderbroeken te beletten door onze wandelpaden te rijden.

Op 26 Juni vertrok Agnes met Karei naar Engeland om de Mildway conferences by te wonen. Op 29 Juni deed JW. te 2 uur cand.le helft by de la Saussaye en Matthes.

Zaterdag 30 Juni kwam Bronsveld logeren en de volgende dag preekte hy voortreffelijk over:" Hetzy wy eten of drinken,doet het al ter ere Gods!". De bekrompen kerkeraadsleden vonden de preek echter niet gereformeerd en een hunner zeide dat hy Bronsveld wel van de preekstoek had willen trekken.

Op 2 Juli kreeg Frank vacantie,zodat Nor alleen in stad bleef en in de keuken ontbeet en met Heuvelink in de eetkamer at.

Vrijdag 6 Juli hadden wy Hendrik en Louise met Ada en Louis. Het was warm,75° maar daar Louise zich in haar stijve kleren niet bewegen kon,moesten wy tot 3 uur in de verandah blijven stikken en toen naar Swaenenburg wandelen,waar Louise in huis bleef. Na het eten bleef zy by ons in de verandah nog wel met een mantel om. Z6 had zy zich in Cannes verwend.

Op 10 juli vertrok Frank met Tane,Agnes en Karei naar Hamburg om van daar naar Christiania te varen. (Nu Oslo). Ik zona aan Elout ƒ 600- door Ds.Hasebroek en my voor Bilderdijks kleinzoon gecollecteerd.

Maandag 16 Juli gingen JW. en Willem Gunning te Rotterdam aan boord van de Olaf Kyrre. Zy hadden zwaar weer en veel last van zee ziekte.

Frank schreef eerst uit Hamburg en daarna uit Christiania met een beschrijving van de reis van Hamburg naar Frederikshaven,vandaar per boot in 5 uur naar Goteborg en daarna in 13 uur naar Christiania. JW. schreef ons van boord te Bremerhafen,waar een storm woei. Hy vreesde niet voor Zaterdag te Bergen te komen en zou over Christiania terügkeren.

Op 19 Juli verliet ons Ulie. Dora was in tranen.

De capita welke Max voor zyn proponents te bestuderen had waren:

Esther 3;Psalm 72;Jesaja 2,'Rom.8 en I Cor.3*

Donderdag 26 Juli brachten de Heer en Mevrouw Theodore Sarrasin uit Bazel de dag by ons door. Zy logeerden te Scheveningen met twee kinderen en spraken liever Duits dan Frans. Zy zagen er 10 jaar ouder uit dan zy waren (hy was 45) en hadden overal gereisd,ook zes maanden in Palestina. Zeer byzonder gelovige Christenen,well informed.

Twee dagen later kwamen Henk en Fanny met Anna Muralt logeren. Op 29 Juli hoorde ik Lagerwey te Ankeveen preken. Uitnemend! De Ankeveners sliepen op één man na,een oud man,die niet kon horen,maar volgens Lagerwey geloofde.
Brieven van Frank uit Gudvanger en van JW. uit Sogns; beiden beschreven de heugelijke ontmoeting ta_Vinje tussen Gudvanger en Vossevanger, waar zy samen aten en 1-J- uur bleven.

Wy kregen een eend met 8 jongen uit Aardenburg.

Zaterdag 4 Sug. haalde Lore te Hilversum af Laure Perrenoud. Zy was pas 17 jaar met een lief gezicht,maar zag er zwak uit.

Met myn vertaling was ik gevorderd tot Jeremia 31,een prachtig hoofdstuk. Ik telegrafeerde aan JW. om over land terug te komen,daar zy by het gaan zulk stormweer gehad hadden.

Zaterdag 11 Aug. kwamen Henk en Fanny met Prof.Rahn en diens vrouw,

De prof.was zeer spraakzaam,maar zy vervelend. Brief van Frank uit Kopenhagen, waar hy na een reis van 32 uren uit Christiania per trein over Charlottenburg,Lasso,Malmö,Tolköping,Helsingborg en Helsinger,het laatste eind per stoomboot,was gearriveerd,terwijl Tane en Agnes per stoomboot veel korter reis gemaakt hadden. Te 10 uur kwam JW. terug.

De secretaris van Leeuwen berichtte my dat men my tot President van het Bijbelgenootschap gekozen had.

Op 21 Aug. kwam Frank terug. Tane beweert nog steeds dat het Frahks schuld is dat zy niet naar Stockholm gereisd zyn,daar hy heimweh had !

Achter bantam was een kamp opgeslagen,maar,daar Frank my berichtte dat de soldaten op ons heitje plaggen stookten,een boom velden en door de haag kropen,verwittigde ik hiervan Kapitein Magnin (spreek uit Miejijh), die daarop schildwachts uitzette en my met de le Luit.de Vos bezo^cht.

Wy vroegen de Kapitein ten eten en hy kwam met myn broer Willem. Hy vertelde dat hy by de marechaussee gediend had in Atjeh en in Java.

Woensdag 29 Aug. schreef Mevrouw van Nagell van Nederhemert aan Max om te vragen of hy al beroepbaar was.

In Straat Soenda was er een ontzettende uitbarsting van een vulkaan, waardoor een geheel eiland te gronde ging en duizende mensen omkwamen.

Zaterdag 1 Sept. brachten Henk en Fanny Helene Rübel mee. Henk vergezelde te 9 uur 's avonds een detachement naar Uitermeer en kwam niet voor 1-5- * s nachts terug, zodat Fanny ongerust was en niet kon slapen.

Ik schreef aan de Minister van Oorlog om my te beklagen dat de soldaten water kwamen pompen by de tuinbaas,in plaats van een put op de heide te graven. De Minister Weitzel antwoordde dat hy bevelen had gegeven om alsnog in het bivouac voor goed drinkwater te zorgen. Een week later brak het bivouac gelukkig op.

Zondag 9 Sept. stierf Oom Hendrik R'óell plotseling te Amsterdam.

Hy was 76 jaar geworden. Een dag later gaf Cees Hartsen een schitterende partij ter ere van de verjaardag van zyn dochter,ofschoon zyn stiefvader daags te vofcen overleden was.

Agnes maakte een scène aan Lore omdat zy niet genoeg op Swaenenburg kwam,alsof Lore niets te doen had. Zy ging aan en brulde dat het een schande was.

Donderdag 13 Sept. deed Max proponents te Groningen en telegrafeerde hy te 3.20:" Goed afgelopen!". Max kreeg een verzoek van wevrouw van Nagell om te Nederhemert te komen preken en toezegging van beroep te Hoen- derloo.

Op 18 Sept. vertrok Willem Borski met Emma van der Vliet naar Aix- les-Bains. Ik zag hem niet terug. Op 20 Sept. kwamen Agnes vah Loon en Constance fcabouchere logeren en kwam Frank terstond voor de gelegenheicaé- over; de volgende dag liep hy met Constance in een kletter naar het dorp. Daar Anna Elout en van Rossem ook by ons logeerden,zaten wy met ons dertienen aan tafel. Agnes maakte weer een scène aan Lore omdat Anna Elout by ons logeerde,maar zy had haar niet gevraagd en wilde haar niet eens hebben.

Zaterdag 22 Sept. bezocht ik de Heer Dedel,de met de podagra op een vies slaapkamertje zat,waar slechts drie stoelen waren,waarvan de een met kleren geladen was. Toen nu Jan Corver even na my binnen kwam,moest hy die kleren op het bed gooien.

Op 24 Sept» werd August geboren,zpon van Christiaan en Louise. Elout kreeg een telegram uit Batjan,dat hun zoon Maurits aldaar op 28 Aug. overleden was.

Op Maandag 1 October spoorde Lore met Max en Emilie naar Hoenderloo om de pastorie en kerk op te nemen en met de Kerkeraad kennis te maken.

Hy was ook te Bunnik beroepen.

Elout gaf een stuk in het licht om de relatie van zyn geslacht tot Haarlem aan te tonen.
Op 15 Oct.kwamen Anna en Tane buiten met 2 kinderen van Peter en Mimi von Bylandt Rheidt,van wie er een een bracelet droeg. Wiet spotvrij.

Vr9/

hrBX

Mevrouw Oyens,de moeder van Adriaan,kocht het huis ban James berkhout op onze gracht voor ƒ 70.000-! Enorm !

Op 17 Oct. kwam de Koning van België in het land en bezocht hy het

Loo.

Op 19 Oct. werd Lore 50 jaar. De eetkamer was geheel versierd met sparregroen en bloemen. Ik gaf haar een voetebankje,Henriette een koffer, Willem een winterjapon, 's Avonds werd er een teerton op het water aangestoken.

Vrijdag 26 Oct. liepen Max en JW. 's nachts te 12^- uur naar Doorn, waar zy Zaterdagochtend te aankwamen. Anna en Tane huurden del Sol te Doorn.

Jan Oorver toonde my een schilderij voorstellende zyn overgrootvader Straalman,die heer van Ruwiel was geworden,weduwnaar van Mej.van Meekeren, wier portret aan de wand hangt. Hy staat in een kamerjapon by de tafel, waaraan een zyner twee dochters gezeten is met haar man Oorver Hooft,terwijl hun 4 dochè’èrs en een zoontje om hen heen gegroepeerd zyn: de moeder van Mevr.Backer-Dedel, die in '50 Spanderswoud bewoonde,de moeder van Mevr- Schimmelpenninck van Hoevelaken,geb van Lynden,de moeder der d'Ablaings, de moeder van ItjeJïedel en de vader van Gerrit,Caroline,Jan en Margriet Oorver.

By Everard van Weede van Dijkveld hangt het pendant. Daar staat de Heer Straalman ook by de tafel,maar aan de tafel zit zyn andere dochter, die met van Weede getropwd is,Lore's overgrootouders,en daarby staan hun vier dochters,die met een Clifford,een van de Poll,een Hoggind,een van Loon getrouwd zyn.

Hugo van Rossum,Lore's aangenomen zoon,zag er de laatste tijd zé ellendig uit,met doffe en glazige ogen,en hy zeurde a la «Jan van Lennep over nietige zaken, zodat Lore vreesde dat hy aan het malen zou gaan,ws»i wat niet te verwonderen zou wezen daar zyn moeder krankzinnig was en in Meerenberg verpleegd werd,een zyner broeders in Utrecht en de anderen,op Paul en Vincent na,evenals Julie ook half wijz zyn. Lore verbood hem dus langer te werken en geraakte er zelf ook zo van streek dat zy 's nachts niet sliep en lag te mijmeren. Op 7 Nov. slaagde hy gelukkig voor zyn proponents.

Woensdag 7 Nov. kwam Lore voor goed in stad terug. Max en Em kregen van Anna en Tane ƒ 200- om er spiegels voor te kopen. Ik trad als Lid van het Prov,Kerkbestuur af.

Maandag 12 Nov. kreeg Lore een brief van Cécile Paroz uit Londen, waarop ik Lore engageerde er ook heen te gaan.Twee dagen later vertrokken Lore en JW. naar Vlissingen en Donderdag kreeg ik een telegram: Good passage. JW. schreef dat Lore een slechte nacht gehad had en zeeziek was geweest. De zee was zeer kalm,de wind nogal sterk en de boot vol. JW. sliep heerlijk. Om 6 uur waren zy te Queensborough en te 9 uur in het Royal Hotel. Er hing een zeer koude mist. Zy zouden zo gauw mogelijk naar Beth-Shan gaan. Die eerste middag gingen zy al Moody horen van 3-5,wat natuurlijk niet verstandig was na de vermoeiende zeereis,maar Lore schreef my dat zy de nacht daarop zé goed en zé lang geslapen had van IO-IO-5- en dit haar