Dış kapak örneği

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM 26

AİLE İŞLETMELERİ 26

3.1.AİLE İŞLETMESİ TANIMI VE ÖZELLİKLERİ 26

3.2.AİLE İŞLETMELERİNİN HEDEFLERİ 28

3.3.AİLE İŞLETMELERİNDE YAŞANAN SORUNLAR 29

3.3.1.Aile İçi İlişkilerin İşletmeye Yansıması 29

3.3.2.Aile İçi Çatışmalar 30

3.4.AİLE İŞLETMELERİNİN ÜSTÜN VE ZAYIF YÖNLERİ 31

3.4.1.Aile İşletmelerinin Üstün Yönleri 31

3.4.1.1.Esnek ve Hızlı Karar Alabilme Yeteneği 31

3.4.1.2.Hazır Hedef Birlikteliği 32

3.4.1.3.Güvenilirlik 33

3.4.1.4.Bilgi Birikiminin Aktarılabilmesi 33

3.4.2.Aile İşletmelerinin Zayıf Yönleri 34

3.4.2.1.Hedef Çatışmaları 34

3.4.2.2.Zayıf Verimlilik 34

3.4.2.3.Duygusal Yönetim 34

3.4.2.4.Şeffaflık Eksikliği 35

3.5.AİLE İŞLETMELERİNDE BİREYLER 36

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM 38

AİLE İŞLETMELERİNDE KURUMSALLAŞMA SORUNLARI 38

4.1.AİLE İŞLETMELERİNDE KURUMSALLAŞMA 38

4.1.1.Aile İşletmelerinde Statüler 38

4.1.1.1.Aile İçinden Olanların Statüleri 39

4.1.1.2.Aile Dışından Olanların Statüleri 40

4.1.2.Aile İşletmelerinde Kurumsallaşma Süreci 42

4.1.2.1.İşletmenin Kurumsallaşması 42

4.1.2.2.Aile İlişkilerinin Kurumsallaşması 44

4.1.2.2.1.Aile Anayasası 44

4.1.2.2.2.Yönetim Kurulu 46

4.1.2.2.3.Aile Meclisi 46

4.1.2.2.4.Devir Planlaması 47

4.1.2.2.5.Miras ve Acil Durum Planları 47

4.1.3.Aile İşletmelerinde Kurumsallaşmaya Engel Olan Etmenler 48

4.2.AİLE İŞLETMELERİNİN KURUMSALLAŞMASINDA YAŞANAN ZORLUKLAR 48

4.2.1.Kültürel Zorluklar 48

4.2.2.Finansal Zorluklar 49

4.2.3.Yönetimsel Zorluklar 50

4.3.AİLE İŞLETLMELERİNDE PROFESYONEL YÖNETİME GEÇİŞ SÜRECİ 51

4.3.1.Profesyonel Yönetimin Gerekliliği 51

4.3.2.Profesyonel Yöneticinin Önemi, Olumlu ve Olumsuz Yönleri 52

4.3.3.Yabancı Yöneticinin Yaşadığı Kurumsallaşma Sorunları 54

SONUÇ 56

KAYNAKÇA 58

ŞEKİLLER LİSTESİ

SAYFA

ÖN SÖZ

Aile işletmelerinin kurumsallaşması ihtiyacının yaygın olarak kabul edildiği ülkemizde bu konuda çok miktarda kaynak bulunmaktadır. İstanbul

Kültür Üniversitesi’nin düzenlediği Aile İşletmeleri Kongreleri de bu konuda ciddi bir bilgi birikimi ve paylaşımı sağlamaktadır. Aile işletmelerinin kurumsallaşma sürecinde yaşadığı ciddi sorunlardan olan profesyonel yöneticiye geçişle ilgili birtakım değinmeler bulunmakla birlikte ciddi bir çalışmanın eksikliği hissedilmektedir. Bu çalışma, profesyonel yönetici ile çalışmaya geçişte yaşanan zorlukların açıklanmasına yönelik eksikliği gidermek ve bu konuda araştırma yapanlar için kaynak oluşturmak amacıyla hazırlanmıştır.

Bu çalışmamamda bana bilgi, tecrübe ve yönlendirmeleriyle yardımcı olan, birlikte çalışmaktan büyük onur duyduğum ve keyif aldığım, proje danışmanım Prof. Dr. Osman Zekayi ORHAN’a;

Çalışmalarım sırasında fikirleriyle bana yardımcı olan, beni motive eden çalışma arkadaşlarım, tüm dostlarıma ve her zaman olduğu gibi büyük desteğini gördüğüm aileme;

Sonsuz teşekkürlerimi sunarım.

Zeynel Kürkçü

GİRİŞ

Her işletme, kendi kaynaklarının yanında devletin birçok kaynağını ve çoğu zaman da bir takım desteklerini kullanmaktadır. Bu açıdan sürekliliğinin ülke ekonomisine de yararlı olacağı açık olan aile şirketlerinin iyi yönetilmesi ve gelecek nesillere aktarılması sağlanmalıdır.

Aile işletmeleri; aile bireyleri tarafından yönetilme, iki ya da daha fazla nesil boyunca yaşama, aile bireyleri arasındaki sosyal ve duygusal bağlardan etkilenme, geleneksel değer yargılarına sahip olma gibi özelliklere sahip olduğundan diğer işletme türlerine göre özel duruma sahiptir. Bu özel durumlar, aile işletmelerinin yönetilmesi konusunda da farklılık gerektirmektedir. Aile işletmelerinin kurumsallaşması sürecinde daha fazla hissedilen bu farklılıklar, yönetimde profesyonel yaklaşımların kullanılmasını zorlaştırmaktadır.

Profesyonel yöneticiye geçiş sürecinde yaşanan zorluklar ve nedenlerini anlamak için öncelikle kavramları tanımak gerekmektedir. Kurumsallaşma ve aile işletmeleri ile ilgili ayrıntılı bilgi edindikten sonra aile işletmelerinin profesyonel yönetici ile çalışmaya geçiş sürecini anlamak daha kolay olacaktır.

BİRİNCİ BÖLÜM

KAVRAMSAL ÇERÇEVE

1. YÖNETİM

Yönetim süreci ile ilgili olarak gerçekleştirilmiş çok sayıda bilimsel çalışma bulunmaktadır. Bu durum, yönetim kavramının ortak bir tanımının elde edilmesini zorlaştırmaktadır. Yönetim kavramını, süreci işleten grupları ölçüt alarak inceleyen Koçel¹ üç tür yönetim olduğunu savunmaktadır. Aile yönetimi, siyasi yönetim ve profesyonel yönetim olarak adlandırdığı bu yönetim türleri işletmenin sahipliği ile ilgili görülmektedir.

Aile yönetiminde işletme idaresi, karar alma mekanizması ve hiyerarşik yapının önemli bölümü belli bir ailenin üyelerinden müteşekkildir. Belli bir siyasal yönelime sahip kişilerden oluşan bir grubun yönetiminde olan işletmelerin siyasal yönetim; seçiminde uzmanlık bilgi ve deneyim ölçütlerine göre değerlendirilmiş yöneticilerden oluşan işletmelerin ise profesyonel yönetimle idare edildiği söylenebilmektedir.

Bir amaç etrafında toplanmış insanların birlikteliği ile kurulmuş olan bir özel ya da kamu kuruluşunun sahip olduğu kaynakları en uygun şekilde kullanılmasını sağlamak amacıyla sağlıklı bir yönetim mekanizması oluşturmak gerekmektedir. Sanayi Devrimi sonrasında karmaşıklaşan ve idaresi zorlaşan şirket yapıları nedeniyle yönetim biliminin önemi ortaya çıkmıştır.²

Bilimsel yönetim yaklaşımının yaygınlaşmasıyla işletmelerdeki verimsizliğin en önemli nedeninin kötü yönetim olduğu kabul edilmiş ve 20. yüzyılda işletme içindeki işlevleri ayrı ayrı değerlendirip, birimler halinde yönetme yaklaşımları geliştirilmiştir. Her ne kadar bilimsel olarak inceleme konusu olsa da başta geleneksel yönetimlerin geliştirilmesiyle uygulanan yönetim süreci zamanla kurumsal yönetim yaklaşımının öne çıkmasıyla çağdaş seviyeye ulaşmıştır³.

2.