Ərəbistan xurması, Xurma palması – Финиковая пальма – Phoenix dactylifera L. Palmalar (Palmae) fəsiləsindəndir. Tropik meyvə olduğundan, əsasən şimali Afrikada, MƏR-də və İranda becərilir. Türkmənistanın cənub rayonlarında yetişdirilir. Bu meyvə yarımşirəli olmaqla uzunsov yumru formadadır. Ətli hissəsinin daxilində sümük çəyirdək yerləşir. Pərakəndə ticarətə qurudulmuş halda daxil olur. Qurusunun tərkibində 17-28,7% su, 62% şəkər (invertli və saxaroza), 1,9-3% azotlu maddə, 0,2-1% yağ, 3,6% sellüloza, 2,9-3,3% pentozanlar və 1,2-2% minerallı maddələr vardır.
Ərəbistan xurmasının müalicəvi xassələri. Əsasən soldurulmuş və qurudulmuş şəkildə, bişmiş, yağda qovrulmuş, bəzən yumurta ilə bişirilmiş halda da yeyilir. Ərəbistan xurmasından jele, cem və desert içkilər də hazırlanır. Zərif budaqlarından alınan şirədən şərab hazırlanır. Tərkibində 70%-ə qədər şəkər, yağ, zülal və 3,6% sellüloza, kalium duzları (611 mq%), fosfor, maqnezium, dəmir var. Xurmada sellüloza çox olduğundan, kəskin qastritlərdə, kolitdə və anteritdə istifadəsi arzuedilməzdir. Lakin xurma xroniki qəbizlikdə məsləhət görülür. Tərkibində kaliumun çoxluğu ürək-damar xəstəliklərində faydalıdır. Kökəlməyə meyilli və şəkər xəstəliyi olanlara xurma yemək məsləhət görülmür.
Dostları ilə paylaş: |
