Aktinidia, “kişmiş” – Актинидия – Aktinidia Lindl. Bu Aktinidia (Actinidiaceae) fəsiləsindəndir. Onun iki növünün meyvəsindən istifadə olunur. Bunlardan biri kişmiş (Aktinidia arguta (Sieb. Et Zucc.) Planch) digəri isə kolomikt (Aktinidia kolomicta (Rupr.) Maxim) aktinidiadır.
Adları çəkilən hər iki növ aktinidia sarılan incə budaqlı sarmaşıq bitkisidir. Bu növlərin ikisi də iyun ayında çiçəkləyir, meyvələri isə sentyabr- oktyabr aylarında yetişir. Meyvələri şirəlidir, xoşagələn şirin və ətirli dada malikdir.
Primorsk vilayətinin iriyarpaq meşələrində geniş yayılmışdır. Bu bitkilər bəzən dekorativ məqsəd üçün də becərilir.
Aktinidianın meyvələri tam yetişən zaman toplanır. Uzaq məsafəyə daşımaq lazım gəldikdə soyuducu sistemli nəqliyyatlarda nəql edilir. Belə şəraitdə meyvələrin tərkibində olan C vitamini tamamilə qorunub saxlanılır. Bundan başqa, aktinidia meyvələri şəkərlə konservləş-dirməklə də uzun müddət saxlanıla bilir. Yerli əhali isə meyvələri qurudaraq “izyum”a və “kişmiş”ə çevirirlər.
Aktinidianın meyvələri C vitamini ilə çox zəngindir. Meyvələrdə olan C vitamininin miqdarı (700 mq%) itburnu meyvələrinə nisbətən daha çoxdur. Bundan əlavə aktinidia meyvəsinin tərkibində 4,2-9,8% şəkər, 0,78-2,48% üzvi turşular vardır.
Aktinidia meyvələrindən yerli əhali həm təzə halda, həm də qurudub istifadə edirlər. Meyvələrindən qənnadı sənayesində mürəbbə, pastila, marmelad və şərbət hazırlanır.
Dostları ilə paylaş: |