Ərbaycan dilində i şgüzar və akademik kommunikasiyanın m əzmunu və əsas anlayı ş
Yüklə 1,51 Mb. Pdf görüntüsü
|
ədii, elmi, publisistik və danı şıq üslubunun əsas elementl əri. Az ərbaycan ədəbi dilinin funksional üslublarına a şağıdakı üslublar daxildir; b ədii üslub, ehni üslub, publisistik üslub, məi şət üslubu, rəsmi — i şgüzar üslub. Bu üslubların hər birinin özünəməxsus xüsusiyyətləri vardır. Tarixi inki şaf prosesində müəyyənləşmiş həmin xüsusiyyətlər bir üslubu ba şqa üslubdan fərqləndirir. Məsələn, bədii üslub obrazlılığı, bədii ifad ə vasitələrinin bollu ğu ilə seçildiyi kimi, elmi üslubun da əsas səciyyəvi xüsusiyy əti terminlərdən istifadəyə üstünlük verilməsidir . Bu üslublar bir — birind ən nə qədər fərqlənsə də, onların hamısı ədəbi dilin üslublarıdır. Buna gör ə də bu üslubların hər biri ədəbi dilimizin fonetik, leksik və qrammatik nornıalarına tabe olur. B ədii üslub B ədii ü şlub — milli bədii təfəkkürün ifadəsidir. Obrazlı, emosional nitq formasıdır. B ədii üslub ədəbi dilimzin tərkibində həmi şə aparıcı olmıı şdur.Funksional imkanlarının genişliyinə görə bədii üsluba ədəbi — b ədii dil də deyilir. Bədii üslubun ən vacib şərti və ümumi cəhəti obrazlılıqdır. B ədii üslubun obrazlılı ğı həm fonetik, həm leksik, həm də qrammatik s əviyyədə özünü göstərir. Fonetik s əviyyədə bədii üslubun göstəriciləri alliterasiya, assonans, təkrar v ə intonasiyadır . Birinci üç göst ərici nitqdə ritm yaradan əsas vasitələrdir. 1. Alliterasiya eyni samit s əslərin təkrarına deyilir.Məsələn: «Yax ş ılı ğ a yax ş üıq h ə r ki ş inin i ş idi, yamanlı ğ a yaxsılıq ə r ki ş inin i ş idi» atalar sözünd ə təkrar olunan y və ş samitləri nitqdə alliterasiya yaradır. N əsiminin: «Al il ə ala gözl ə rin aldadı aldı könlümü; Alına bax n ə al edar, kims ə iri ş m ə z alına » beytind ə isə 1 samitinin t əkrarı alliterasiyadır. 2. Assonans is ə eyni saitlərin təkrarına deyilir . M əsələn: «Azacıq a ş ım, a ğ rımaz ba ş ım» atalar sözünd ə a v ə ı saitl ərinin təkrarı nitqdə assonans yaradır. N əsiminin yuxarıdakı beytində də bu saitlərin t əkrarı assonansdır. 3. T əkrar dedikdə isə ritmik (fonetik) təkrar nəzərdə tutulur. M əsələn: A ğ a K ə r ə m,pa ş a K ə r ə m, xan K ə r ə m; Alı ş K ə r ə m, tutu ş K ə r ə m, yan K ə r ə m " misralarında K ərəm sözünün təkrarı xüsusi bir ritm yaradır. İntonasiya isə şerin və ya cümlənin xüsusi intonasiya ilə oxunması dem əkdir. B ədii üslubun leksik səviyyədə göstəriciləri: epitet, təşbeh, istiarə, mübali Yüklə 1,51 Mb. Dostları ilə paylaş:
|