@@1@De confessione.
<-P>non, quia aliâs nō esset opus purgatoremit-|tat to-|tā pœ-|nam?
rio. Quòd aũt post remissionem cul-
pæ maneat reatꝰ poenę, probatur vni
ca auctoritate. 2. Regũ. 12. vbi postquā
peccatũ Dauid remissum est, dicitur
in poenā eius, vnicus filius qui natus
est tibi morietur. Et alius locus Iosue,
22. an parum vobis est ꝙ peccastis in
Beelphegor, & vs in pręsentem diẽ
macula huius sceleris in vobis perma
net? Vide sanct. Tho. 1. 2. q. 86. ar. 2. Po
test nihilominus tanta esse contritio
ꝙ sufficiat ad remittẽdum totam poe-
nam sicuti credimus de Magdalena.
Et hęc de contritione sufficiant.
¶ Sequitur de confessione secunda
poenitentię parte.
¶ De hac materia confessionis tractāt
doctores in. 4. d. 17. & sanct. Thomas
ibidem, & in additionibus quę
stione. 6. & ante omnia.
@@0@
@@1@De confessione. 95
¶ QVÆR Itur, vtrũ confessio sit de115|Confes|sio est|necessa|ria ad|salutem
necessitate salutis? Respō. ꝙ sic. Patet
ex ca. omnis vtrius sexus de poenitẽ
tijs & remissionibus, vbi hoc expressè
dicitur. Vtrum autẽ sit iuris diuini vel
non, inferius disputabitur. Sed dubiũ
est, an si confessio non esset præcepta
de iure diuino, posset ecclesia ad eam
obligare? nam si possit parum refert
scire an cōfessio sit de iure diuino, suf
ficit enim ꝙ iam ecclesia in concilio
generali obligauit omnes ad cōfessio
nem. Et videtur ꝙ ecclesia non potue
rit confessionem pręcipere. Nam se-
cundũ cōmunẽ opinionẽ ecclesia nō
habet iurisdictionem super actus inte
riores, ergo saltem nō posset nos obli-
gare ad confitendum illos: quod qui-
dam asserunt, sed tamẽ damnati sunt.
Item ecclesia non posset me obligare
etiam pro quocun crimine, vt reli-
gionẽ profiterer, quia esset nimis gra-<-P>
@@0@
@@1@De confessione.
<-P>ue onus, vt est communis opinio: sed
etiam est onus grauissimum & diffici
limum peccata confiteri, ergo si non
esset præceptum diuinũ ecclesia non
posset ad hoc obligare. Hæc est res di
sputabilis & qua parum indigemus,
quia habemus pro certo, ꝙ de confes-
sione sit præceptum in iure diuino, vt
primò probauimus. Notandũ tñ ꝙ du
plicia sunt præcepta, quædā quæ licet
sint absoluta non obligant hoĩem ab
solutè: sed in casu, vt đ eleemosyna est
absolutè pręceptũ, & tamen non obli
gat nisi in casu necessitatis: & potest es
se ꝙ nunquā cōcurrat talis casus in vi-
ta, & ideò nō vocatur eleemosyna ne
cessaria ad salutem. Idem de sanctifi-
catione sabbati, maximè si ecclesia
non determinasset diem. Idem de ho
norandis parentibus. Alia sunt præce
pta quę obligant absolutè, & non est
satis in casu sed oportet vt vos quęra-<-P>
@@0@
@@1@De confessione. 96
<-P>tis casum, & dispona mini ad implen-
dum illa. Et huiusmodi est preceptũ
baptismi, confessionis eucharistię, cir
ca quæ teneor facere ad illa implẽda.
Et hæc vocantur necessaria ad salutẽ.116|Confes|sio non|est tam|necessa-|ria sicut|baptis-|mus.
¶ QVÆRITVR, an confes-
sio sit adeo necessaria adsalutem sicut
baptismus: ita quòd nunquàm liceat
illam omittere? Respondeo primô ꝙ
non est adeo necessaria vt baptismus.
Nam puer sine actuali baptismo non
potest saluari, potest autem homo
saluari sine actuali confessione. Sed
vtrum cùm quis potest confiteri pos-
sit aliquandò omittere confessionem?
Respondeo pro nunc quòd multa sũt
præcepta Dei, & sic quandocun-
que quis posset confiteri sine tran-
sgressione præcepti diuini, tenetur
confiteri etiam si perdat bona. Si ve
rò simul concurrat aliud præcep-
tum diuinum cum confessione, &<-P>
@@0@
@@1@De confessione.
<-P>præceptum confessionis nō possit im
pleri sine alterius præcepti transgres-
sione, si aliud est maius (maximè de
iure naturali) tunc non tenetur confi
teri: quale est non scandalizare. Vnde
si foemina sciret, confessorẽ scandali-
zandum si ei confiteatur, non tenetur
confiteri ei, vt latius infra dicemus.
¶ QV Æritur, an confessio sit de iu-117|cōfessio|non est|de iure|natura-|li.
re naturali? Resp. ꝙ non. Quia sacra-
menta ecclesiæ sunt de illis quę sunt
supra naturam, & pertinentia ad fidẽ.
Quis enim cognoscet aquam munda
re peccatorem?
¶ QV Æritur, vtrum teneamur confi118|Peccata|venia-|lia, an|tenea-|mur cō|fiteri.
teri peccata venialia? Respō. ꝙ omnes
conueniunt in hoc, ꝙ qui habet mor-
talia peccata non tenetur confiteri ve
nialia, quia si teneretur confiteri vnũ
veniale, ergo & omnia, & cũ venialia
sint infinita esset quasi imposibile om
nia confiteri. Sed dubium est, an qui<-P>
@@0@
@@1@De confessione. 97
<-P>non habet nisi venialia teneatur ea cō
fiteri semel in anno? De hoc sanctus
Tho. q. 6. ar. 3. ad. 3. ponit duas opinio-
nes. Prima dicit, quòd tene{t$}, quia præ
ceptum de confessione est absolutum
& potest impleri, ergo. Secunda opi-
nio dicit ꝙ nullus tenetur confiterive
nialia. Et hæc est tenenda, quia præce
ptum de confessione, intelligitur de
mortalibus vt patet ex eo ꝙ dicit, con
fiteatur ꝓprio sacerdoti. Circa venia-
lia verò non est proprius sacerdos, nā
quilibet potest ea confiteri cui volue-
rit. Item ecclesia noluit de nouo præ-
cipere confessionem, sed præceptum
iuris diuini determinare quoad tem-
pus executionis: at à Christo non est
præcepta confessio nisi mortalium, er
go. Itẽ in illa decretali imponitur nō
confitẽti grauissima poena, vt scilicet
viuens arceatur ab ingressu ecclesiæ:
& mortuus christiana careat sepultu<-P>
@@0@
@@1@De confessione.
<-P>ra, sed huiusmodi poenæ nō imponũ-
tur á pia matre ecclcsia ꝑfectioribus
viris quales sunt qui habẽt solum pec-
cata venialia, quę alij peccatores non
tenentur cōfiteri (alias meliores essẽt
peioris conditionis) ergo talis igi{t$} qui
nō habet nisi venialia, petat in pascha
te eucharistiā, & sacerdoti dicenti ꝙ
prius confiteatur, respondeat se non
egere confessione, & sacerdos credat
Sed quis est hic, & laudabimus eum?
¶ QV Æritur, vtrum aliquis possit cō
fiteri peccatum quod non habet? Re119|Mẽtiri|in cōfes|sione,|quale|$uncleart pec-|catum.
spondet. S. Tho. ꝙ si nunquā licet mẽ
tiri, multo minus in confessione. Sed
quale peccatum erit? Dico probabili
tèr ꝙ qui confitetur mortale quodnō
habet peccat mortalitèr, quia peccat
circa ea quę sunt de necessitate con-
fessionis, & decipit confessorem qui
absoluit quod non potest absolui, &
consequentèr dico, ꝙ confessio non<-P>
@@0@
@@1@De confessione. 98
<-P>fuit integra, ac proindè nulla & iterā
da: quia non confitetur de illo menda
cio pernitioso. Si autem peccatum de
quo dubitat confiteatur tanquàm cer
tum: si id faciat credens esse magis se-
curum vt communitèr fit, nō peccat.
Si autẽ faciat animo decipiendi cōfes
sorem peccat mortalitèr. Sed quid deScrupu|losi in-|famant|sacramẽ|ta.
scrupulossis, vt si habeo suspitionẽ ꝙ
feci peccatum? Respōdeo. ꝙ non solũ
non teneor confiteri sed ne debeo
facere, si credo ꝙ non consensi. Quia
in rebus moralibus debemus procede
re ex crassis coniecturis. Deus em̃ nō
est sophista, nec quærit laquęos. In re
bus autem moralibus vocatur demon
stratio vbi habeo coniecturas pro vna
parte & nō pro alia: licet habeā formi
dinẽ eius. Isti qui sic cōfitẽtur infamāt
sacramẽta & reddũt ea odiosa, satisest
confiteri peccata certa & dubia, sed
nō de scrupulis qui suntvere scrupuli<-P>
@@0@
@@1@De confessione.
<-P>nam de his loquor. Exemplum est, ali
quis qui omnino habet propositũ ca-
uendi á peccatis, & nullo modovellet
consentire tentationibus, & expertus
est ꝙ solet resistere cogitationibus &
illecebris, posteá occurrerunt cogita-
tiones & detẽtus fuit in illis, & post
discesserunt non recordatur, si aduer
tit si consensit, vel qualitèr se habuit.
Dico ꝙ de tali scrupulo nō oportet cō
fiteri. Et eodẽ modo de cogitationibꝰ
fidei, & phātafijs quę occurrũt homi-
ni etiā parato mori ꝓ fide, si opus esset
¶ DV bitatur, vtrum peccet mortali-120|Mẽtiri|circa ve|nialia|in cōfes|sione|quale|peccatũ|sit.
tèr qui confitetur peccatum veniale
quod non fecit? Nā ꝙ peccet veniali-
ter certum est. Caieta. in. 2. 2. in mate-
ria de mendacio dicit ꝙ est peccatum
mortale: quia mentitur in iudicio, vbi
tenetur dicere veritatem. Sed respōd.
ꝙ non est mortale, nam licet sacerdos
possit exigere veritatem à poenitente<-P>
@@0@
@@1@De confessione. 99
<-P>non tamen quācun veritatẽ, sed eā
quæ pertinet ad materiā iudicij sui: &
cum venialia non sint materia confes
sionis, mentiri circa illa, non est pecca
tũ mortale. Sicut nec si confessori in-
terrogāti, an sim pauper, dixero ꝙ nō,
cũ tamen re uera sim pauper, non pec
co mortalitèr. Et quāuis Caieta. in. 2. 2
fuerit illius fententiæ, tñ in summa cō
fessionis moderatius loquitur, dicens,
ꝙ si sit intentio poenitentis facere pec
cata venialia materiam confessionis,
tunc mentiri (etiam circa venialia) es
set mortale, quia iā veniale est mate-
ria principalis & pertinens ad iudiciũ
Si verò non est intentio poenitentis
facere venialia materiā confessionis,
mentiri circa illa nō est mortale. Sed
adhuc dico ꝙ etiā si habuero intentio
nem efficiendi materiam confessionis
ex venialibus, dicens mendacium cir-
ca illa, vt si dicam me non fuisse men<-P>
@@0@
@@1@De confessione.
<-P>titũ, non pecco mortalitèr: quia per
hoc ꝙ nolo dicere mutatur intentio
prior, & iā non manet materia confes
sionis: etiā si non habuero reflexionẽ
illam nollo quôd hoc peccatum quod
volo tacere sit materia confessionis.
¶ QV Æritur, quando obligat præce121|An sta-|timpost|peccatũ|tenea-|mur cō|fiteri.
ptum confessionis, an statim post pec
catum? S. Tho. 4. d. 17. & in additioni
bus. q. 6. ar. 4. dicit quòd hoc præceptũ
potest multipliciter considerari. Vno
modo stādo in solo iure diuino, seclu
sa ecclesiæ determinatione. Alio mo
do post ecclesiæ determinationẽ. Lo-
quendo igitur secundùm primam cō
siderationem, dicũt aliqui, quòd obli-
gat solùm semel in vita, in casu neces
sitatis: sicut & alia præcepta affirmati
ua, putâ in articulo mortis. Sed cōtra
quia tunc esset impossibile confiteri
peccata, nam cũ ad hoc requiratur me
moria peccatorum, videtur impossibi<-P>
@@0@
@@1@De confessione. 100
<-P>le moraliter loquendo, quòd quis ha-
beat in memoria peccata quæ cōmis-
sit in. 40. annis: & sic frustrare{t$} illud
præceptũ, saltẽ pro maiori parte, quia
paucorum peccatorũ in fine vitæ pos
set quis habere memoriā. Ideò dicuntQuādo|tene-|mur cō|fiteri.
alij, ꝙ tenetur quilibet confiteri in ar
ticulo necessitatis: qui vocatur qñ est
periculũ obliuionis, sicuti & alia præ
cepta tenemur implere qñ est proba
bile quôd si tunc non implentur po-
steà non poterunt impleri: sicut de au
ditione missę, non teneor eam audire
manè, nisi solùm sit vnica missa quę
manè celebratur: & sic de confessio-
ne quā tenetur facere intra illud tp̃us
quod sufficit ad memoriā peccatorũ
retinendā. Sed cōtra, quia si hoc esset
verũ, ecclesia negligenter determinas
set in cap. omnis vtrius sexus tẽpus
vnius anni pro confessione: nā ꝓbabi
le est, ꝙ in vno anno obsiuiscuntur<-P>
@@0@
@@1@De confessione.
<-P>aliqua peccata. Certum est enim, ꝙ si
de iure diuino teneremur confiteri
peccata nr̃a pluries in anno, non pos-
set ecclesia dare facultatem, ꝙ differ-
retur confessio vsq; ad annum: sed sũt
aliqui qui in vno anno obliuiscuntur
ergo. Ad hoc sciẽdum, ꝙ ecclesia, nō
dedit nouam licentiam, sed cohercuit
negligentiam, nec voluit dicere ꝙ nō
confiteantur ante annum: sed quo ad
forum exterius voluit arctare. Vnde
si quis aggrederetur periculum mor-
tis ante annum ecclesia non deobliga
bit illum à confessione in tali casu fa-
cienda. Sed quia nunc nemo obliga-
tur cōfiteri nisi semel in āno (aliâs ec
clesia deciperet nos) ideò falsũ est qđ
isti dicũt. Ita videtur mihi, & est no
tandũ pro alijs præceptis, ꝙ Christus
instituit ecclesiam & dedit sacramen
ta & pręcepta generalia, nō aũt dedit
pręcepta particularia, et ordinationes<-P>
@@0@
@@1@De confessione. 101
<-P>spetiales quibus solis posset guberna-
ri: vti isti hæretici sōniant. Quod patet
nam Christus non determinauit epi-
scopos per diuersas dioceses, & tñ nisi
essent episcopatus distincti esset im-
possibile ecclesiā gubernari: quia pos
sent præcipere cōtraria. Nec ideò fuit
prouisio Christi insufficiens, nā idcir-
co constituit prælatos vt gubernarẽt
ecclesiam, & præcipit fide libus, obedi
te præpositis vestris. Secundó notādũ
ꝙ Christus reliquit aliqua præcepta
generalia sine determinatiōe quę qui
dem nō possent cōmodè obseruari ad
Christi intentionem, nisi ecclesia de-
terminasset tempus, vel modum, &c.
V. g. Christus posuit præceptum eu-
charistiæ dicens, nisi manducaueritis
carnem filij hominis &c. Stando solũ
in præcepto Christi, quādo teneretur
homo sumere eucharistiam? Si dicas,
ꝙ semel in vita, hoc non est verisimi-<-P>
@@0@
@@1@De confessione.
<-P>le, cùm secũdũ Hieronymũ, Augusti.
Ambrosium, & alios doctores, in ora
tione dominica per panem quotidia-
num intelligatur eucharistia. Cũ etiā
apostoli, & in primitiua ecclesia fide-
les frequentarent hoc myste rium. Et
Christus dixit, hæc quotiescun fece
ritis in mei memoriam facietis. Et ite-
rum hoc facite in meam comemora-
tionem, ac priondè paret prædictum
præceptum non posse cōmodè obser
uari ad intentionem Christi sine ordi
natione, & determinatione ecclesiæ.
Item præceptũ de celebratione festi,
quomodo impleretur? nunquid suffi-
ceret semel in vita genua flectere, &
Deũ collere? Sic igi{t$} dico de pręcepto
cōfessionis, ꝙ de iure diuino tenemur
cōfiteri qñ ecclesia determinauit. Nec
em̃ stādo in iure diuino pōt determĩa
ri qñ obliget: fuit etenim intẽtio Chri
sti ꝙ ista mysteria frequentarentur.
@@0@
@@1@De confessione. 102
¶ NVNC videamus vtrũ stando in122|Casus|in qui-|bustene|mur sta|tim con|fiteri.
iure diuino sint aliqui casus in quibus
teneamur statim confiteri? Aliqui an
tiqui, & quidam summistæ dicunt, ꝙ
peccator tenetur statim cōfiteri, quia
aliás exponeret se periculo: posset em̃
mori, vel impediri lingua, vel memo-
ria labi. Item quia secus agendo, iam
non facit quod in se est. Huius senten
tiæ est Innocentius in capit. omnis de
poenitentijs & remissionibus. Idem
videtur sentire archidia. in ca. ille rex
de poenitentia dist. 3. Sed sanct. Tho.
& alij doctores dicunt, quòd nontene
tur homo statim post peccatum confi
teri. Patet nemo tenetur statim ad cō-
tritionem quæ est magis necessaria
confessio, ergo nec ad confessionem.
Item hoc non determinatur in iure di
uino, aut positiuo, ergo est falsum.
Item ecclesia determinauit semel in
anno, ergo hoc sufficit.
@@0@
@@1@De confessione.
¶ SED vtrum, homo de iure diuino123|In mor|tis arti-|culo, an|tenea-|mur de|iure di|uino cō|fiteri.
teneatur confiteri in articulo mortis?
Respond. ꝙ sic. Nā peccator tenetur
confiteri, & non potest post mortẽ, er
go qui est in illo articulo, si non vult
confiteri exponit se periculo. Vndè in
ca. cũ infirmitas de poenitentijs & re-
missionibus, præcipitur medicis, vt ad
moneant & exponant infirmis peri-
cula mortis: in quo errant cōmunitèr
medici, ne contristent infirmũ. Sed ve
rũ est, ꝙ debent facere quanto melius
potuerint: sed omnino sunt negligen
tes medici. Et potest contingere quòd
propter eorum negligentiam dānen
tur aliqui infirmi. Sed quid vocatur ar
ticulus mortis? Respondet Palude. 4.
d. 17. q. 2. ꝙ non dicitur articulus mor
tis, vnde quis potest mori: sicut nō est
articulus mortis justar, jugar a las ca-
ñas, correr toros, ô cauallos tunc enim
non tenetur homo confiteri ante ista<-P>
@@0@
@@1@De confessione. 103
<-P>exercitia: sed articulus mortis vocatur
vnde cōmunitèr & frequentèr solet
sequi mors, sicut intrare bellũ. De in-
trātibus aũt mare est dubiũ, si em̃ esset
paruũ spaciũ & mare esset placidũ, nō
tene{t$} cōfiteri. Breuitèr arbitrio bōivi
ri relinqua{t$} iudiciũ de ꝑiculo mortis.
¶ QVÆR Itur, vtrũ ante eucharistiā
teneatur homo de iure diuino confite
ri? Cōmunis opinio est, ꝙ sic. Caieta.
3. p. & in summa tenet oppositum. De
hoc iā disputauimus supra. Ex dictis
sanctorum nō est dubium quin tenea
tur confiteri, si habeat copiā confesso
ris. Si autẽ non habeat & debeat cele-
brare diebus festiuis, bene poterit sine
præuia cōfessione: maximè si nō cele
brādo incurrat aliquā notā infamiæ.
¶ SED vtrum ad recipiẽda alia sacra124|An ad|recipiẽ-|dũ alia|sacramẽ
menta teneatur homo confiteri? De
hoc Marsilius. 4. q. 12. ar. 1. facit magnā
difficultatem, & dicit particularitèr<-P>
@@0@
@@1@De confessione.
<-P>de recipiente sacramẽtũ ordinis, quòdtatenea|murcō-|fiteri.
ordinandus tenetur confiteri prius,
quia sacramentum ordinis directe or
dinatur ad copiam gratiæ, & esset ma
gna irreuerentia non disponere se ad
receptionem illius. Sed respōdeo ab-
solutè (omissis opinionibus) ꝙ ad re-
ceptionẽ aliorum sacramentorum ne
mo tenetur confiteri. Vnde de conse-
cra. d. 14. ca. vt ieiunij dicitur, ꝙ qui cō
firmandi sunt si sunt perfectæ ætatis
admoneantur vt prius confiteantur:
vbi admonitio potius videtur cōsiliũ
quàm præceptũ. Et si non est necessa
rium ante hoc sacramentum confite-
ri in quo recipitur copia gratię: multo
minꝰ erit in alijs. Verũ est, ꝙ quia om
nia sacramenta conferunt gratiam vi
detur aliqua negligentia accedere ad
illa sine cōfessione. Sed ꝙ non requi-
ratur confessio, patet etiam quia eccle
sia hoc non determinauit, nec in iure<-P>
@@0@
@@1@De confessione. 104
<-P>diuino habe{t$}, ergo nō est necessaria.
Sed vnde magis habemus ꝙ requira{t$}
cofessio ante eucharistiam quàm an-
te alia sacramenta? Respōdeo, ꝙ hoc
habemus ex Paulo dicente probet au
te se ipsum homo &c. Et ex vsu eccle-
siæ: vbi qui non confitetur haberet cō
sciẽtiam peccati mortalis. Itẽ ex dictis
sanctorũ, & ex cap. oĩs vtrius sęxus,
vbi pręcipi{t$} confessio ante pascha ꝓ-
pter eucharistiam in eo sumendam.
¶ SED vtrum ad administrandũ sa-125|Ad mi-|nistran|dum sa|cramẽta|an sacer|dos te-|neatur|cōfiters.
cramenta, teneatur sacerdos cōfiteri?
Respō. ꝙ nō, quiaaliâs sequęretur per
plexitas. Nam si essẽt decẽ sacerdotes
oẽs in peccato mortali, quis audiret
prius alterius cōfessionẽ? Sed ex reue
retia quam debemꝰ sacramẽtis, cōmo
dũ est, ꝙ ante illa ministremus, vel
euangeliũ legamus, cōfiteamur: si po-
test cōmodè fieri. Et aliquandó negli
Dostları ilə paylaş: |