<-P>Scotum. Si sanguis fundatur totus, po
datur & mittatur in piscinam. Si su-
cienter lauetur. Regula autem gene-
comburi, sed seruari. Reliqua vide a-
¶ Sequitur sacramentum
poenitentiæ.
¶ De sacramento poenitentiæ tra-
ctat Magister sententia. 4 d. 14. & S.
Thomas. 3. p. q. 84.
¶ QVÆRITVR, vtrum poeniten-93|Pœnitẽ|tia est|sacramẽ|tum.
tia sit sacramentum, & vtrum post ba
ptismum sit aliquod signum visibile<-P>
@@0@
@@1@De poenitentia.
<-P>institutum ad remissionem peccato-
rum actualium? Respondeo, ꝙ sic, &
est conclusio de fide: vt patet Ioannis
10. quorum remiseritis peccata remit-
tuntur eis. Et Matthæi. 18. quodcun
solueris super terram erit solutum &
in coelis. Ex his locis patet, ꝙ est alia
auctoritas & iurisdictio inter homi-
nes ad remittendum peccata. Et hæc
iurisdictio inter homines exercetur ꝑ
actum exteriorem, ergo poenitentia
est signum sensibile institutũ á Deo
in remissionem peccatorum, ac proin
dè est sacramẽtum. Idem patet aucto
ritate ecclesiæ in ca. ad abolendam ex
tra de hęreticis. Et expressè inter sa-
cramenta numeratur confessio pecca
torum. Et inter hæreticos numeran-
tur qui aliter sentiunt de sacramentis
ecclesia romana sentit. Et in conci.
Florentino sub Eugenio. 4. numera{t$}
poenitentia inter septẽ sacramenta, er<-P>
@@0@
@@1@De poenitentia. 76
<-P>go. Vocatur autẽ sacramentũ poenitẽ
tiæ, quāuis cōtineat cōtritionẽ, & satis
factionẽ, & confessionẽ: quia sumpsit
nomẽ ab vltimo: vt dicit. S. Tho. 4. d.
16. q. 1. a. 1. sicut sæpè vsitatũ est. Nā li-
cet homo sit animal, corpus, & substā
tia, nō denoĩatur nisi ab vltimo quod
est hō. Sic etiā sacerdos quāuis sit dia-
conus et subdiaconꝰ noĩatur sacerdos
ab vltimo. Quia verô vltima pars poe
nitentiæ, quæ est satisfactio est poena
lis, imo oĩa in hoc sacramẽto sunt poe
nalia: ideóvocatũ est sacramẽtũ poeni
tẽtię totũ aggregatũ ex illis partibꝰ tri
bus, tā actus poenitentis, absoluẽtis
¶ QV Æritur, quæ sitmateria huiussa94|Mate-|ria sacra|menti|poenitẽ|tiæ.
cramenti? Respon. ꝙ materia remota
sunt peccata poenitentis. Vnde cùm
beatissima virgo nullum prorsus pec
catũ habuerit, falsissimũ est quod qui
dā fingũt scilicet ꝙ cōfitebatur b. Ioā-
ni euangelistę. Materia verò ꝓpinqua<-P>
@@0@
@@1@De poenitentia.
<-P>est confessio peccatorum mortalium
post baptismum commissorum.
¶ QV Æritur, quæ sit forma huius95|Forma|sacramẽ|ti poeni|tentiæ.
sacramenti? S. Tho. 3. p. q. 84. art. 3. di-
cit quòd forma vera sacramẽti poeni-
tentiæ est, ego te absoluo. Sicut enim
Marci vltimo, & Matthæi vltimo dñs
loquens de baptisino dixit, baptizan-
tes eos in nomine patris, & filij, & spi
ritus sancti: nō dixit hæc sit forma ba
ptismi, ego te baptizo, & tamen hære
tici Vuiclephistæ dicũt illam esse for-
mam baptismi: sic de poenitentia dici
tur Matthæi. 18. quodcũ solueris su-
per terrā, ergo hæc erit forma poeni-
tentiæ, ego te absoluo. Item. 2. Chorin
thi. 2. ego quod donaui si quid dona-
ui propter vos in persona Christi, er-
go sicut Paulus dicit se donasse, sic de
bet & sacerdos dicere, ego te absoluo.
Item vt ait sanct. Thom. opusculo. 22.
non est parui momenti quod ecclesia<-P>
@@0@
@@1@De poenitentia. 77
<-P>canit. Iam bone pastor Petre clemẽs
accipe vota præcātium, & peccati vin
cula resolue tibi potestate tradita, ac
proindè non est blasphemia, vt putāt
isti hæretici, quòd sacerdos dicat, ego
te absoluo. Item in concilio Florenti.
sub Eugen. 4. expressè determinatur
hāc esse formam poenitentiæ, scilicet
ego te absoluo, hęc igitur est formacō
ueniens & necessaria. Et licet permit-
tantur alia verba, omnia sunt de con-
gruitate, sicut etiam crucis signum. Et
si dicatur in cap. nunquid deconsecra
tione. d. 5. sacramenta cruceperficiun
tur, sed non loquitur de omnibus sa-
cramentis. Manuum impositio, dicit
Palu. ꝙ est de congruitate. Sed sanct.
Tho. ait ꝙ non debet fieri. Signatem̃
copiosum munus gratiæ conferri, si-
cut in sacramento confirmationis.
¶ QV Æritur, vtrum poenitentia sit96|Poeni-|tentia
remedium sufficiens contra peccata?<-P>
@@0@
@@1@De poenitentia.
<-P>Respōdeo, quòd sic. Patet ex illo Ezeest fuffi|ciens re|mediũ|contra|peccata.
chielis. 18. si impius egerit poenitentiā
ab omnibus peccatis suis quę operatꝰ
est, vita viuet & non morietur: omniũ
iniquitatum eius quas operatus est nō
recordabor. Et idem dicitur ca. 33. &
Sapientiæ. 11. dissimulans peccata ho-
minum propter poenitentiā. & Mat
thæi. 3. poenitentiam agite & appro-
pinquauit regnum coelorum. Idem
dicitur Matthæi. 4. & Luc. 15. gaudiũ
est angelis super vno peccatore poe-
nitentiam agente, Et. 2. Chorinthi. 7.
quæ enim secundũ Deum tristitia est
salutem operatur. Luc. 17. si poeniten
tiā egerit dimitte illi. Et sunt in vtro-
que testamento infinita testimonia.
Et si obijcias illud Hebreo. 6. impossi
bile est eos qui semel sunt illuminati
&c: rursus renouari ad poenitentiam
Dico cum sanct. Tho. 3. p. q. 84. ar. 10.
ad. 1. & cũ Chrisosto. & omnibus san<-P>
@@0@
@@1@De poenitentia. 78
<-P>ctis doctoribus, ꝙ ibi negat Paulus, nō
poenitentiā, sed renouationẽ per ba-
ptismũ secundo acceptũ. Quia baptis
mus nō est iterabilis. Peccatũ verò in
spiritũ sanctũ si sit finalis impoeniten
tię. i. peccatum cũ quo homo moritur
sine hoc ꝙ egerit poenitentiā de eo,
est irremissibile. Alia autem peccata
in spiritũ sanctũ dicũtur irremissibilia
quia difficilè remittũtur: & raro Deꝰ
tales cōuertet: & sũt in magnopericu-
lo. Sed tñ si poenitentiamegerint, re
missionem sine dubio consequentur.
¶ QV Æritur, an poenitentia sit re-97|Pœnitẽ|tia est|necessa-|ria ad|salutem|peccato|rum.
mediũ necessariũ ad salutem post la-
psum in peccatũ? Respōdeo ꝙ sic, nā
in sacris literis vbicun dñs hortatur
ad veniam petendam, non dat aliud
remedium nisi poenitentiam, ergo.
Et hoc adeo verum est, quòd etiam re
quiritur poenitentia de peccatis com
missis ante baptismum, adulti enim<-P>
@@0@
@@1@De poenitentia.
<-P>qui baptizantur necesse est ꝙ doleāt
de peccatis: iuxta illud actorũ. 2. poeni
tentiā agite, & baptizetur vnusquisq;
vestrum. Et Augustinus libro de poe
nitentia ait, omnis qui iam suæ volun
tatis arbitrer constitutus est cũ ad sa-
cramentum fidelium accedit: nisi eũ
veteris vitæ poniteat nouam non po-
test inchoare: quod & habetur de cō-
secra. d. 4. cap. omnis qui. Ab hac au-
tem poenitentia cum baptizantur so-
li paruuli sunt immunes. De veniali-
bus autem non est necessaria poenitẽ
tia, quia per dilectionem Dei, & mul
ta alia remitti possunt. Si verò pecca-
tor præueniatur aliquo periculo ma-
ris, vel latronum, vel alicuius alterius,
poenitentia eius erit quòd faciat tunc
quicquid possit. Dicat miserere mei
Deus, vel aliquid simile: quicquid em̃
possit etiā in vltimo statu facere hoc
animo vt concilietur Deus & placa-<-P>
@@0@
@@1@De poenitentia. 79
<-P>tusreddatur, poenitẽta iest. Talis nāq;
non est extra salutis statum.
¶ QV Æritur, vtrũ per poenitentiā98|Pœnitẽ|tia re-|mittit|pœnam|pctōrũ.
remittatur poena debita peccatis? Re
spond. quòd per poenitẽtiam semper
remittitur aliqua pars reatus & fit mi
nor, non tamen oportet ꝙ tollatur to
ta obligatio ad poenam. Nam omnes
fatẽtur quòd post poenituit aliquis,
imponenda est ei aliqua poenitentia.
Nec hoc infert pręiudicium aliquod
diuinæ misericordiæ, quòd post dimis
sam culpam quærat poenam ab ami-
co: qui enim peccat lędit iustitiam si-
mul & amicitiam. Iure autem amici-
tiæ teneor ego dum aduersarius petit
væniā, & est paratus facere quicquid
voluerim, recipere eum ad pristinam
amicitiam. Nec debeo dicere, non par
cam, aut nō erit amicus donec reddat
domum quam combussit. Sed nihilo-
minus salua amicitia possum repete-<-P>
@@0@
@@1@De poenitentia.
<-P>re domũ meā. Et rex potest amicosuo
remittere homicidium, tñ omnino sal
ua amicitia cogit eum satisfacere alte
ri ꝓ iniuria: sic Deus omnino post
aliquis petit veniā reddit in amicitiā,
& nihilominus exigit iustitiam. Nota
vnũ locum ex quo expressè cōstat ꝙ
Deus punit hominẽ post factus est
eiamicus. 2. Reg. 12. postquā dimissit
Deus peccatũ Dauid, dicitur verũta-
mẽ filius qui natus est tibi morie{t$}. &c.
¶ QV Æritur quomodo remittantur99|Venia-|lia pec-|cata|quomo|do re|mittan|tur.
peccata venialia? Respō. 1. quòd quic-
quid sufficit ad remittendum morta-
le, sufficit etiam ad remittẽdum venia
le. Est clarum, quia quicquid est in ve
niali est in mortali & aliquid amplius
ergo. Secundò dico ꝙ ad remissionẽ
venialis sufficit dilectio Dei. Nam cũ
Dei dilectio sit ei velle placere, & qui
vult ei placere, vult virtualitèr nō di-
splicere: iā ibi interuenit displicentia<-P>