gentia cōfessionis posset esse venialis,<-P>
@@0@
@@1@De confessione.
<-P>nunquā tamen mortalis: & hoc tenea
tur sine quocũ scrupulo. Adrianus,
Palude, & Bonauentura, ponunt ali-
quos casus in quibꝰ tenetur homo sta
tim confiteri, sed ego non credo eis.
¶ QV Æritur, quando tenetur homo126|De iure|humāo|quādo|tene|mar cō|fiteri.
iure humano cōfiteri? Dices, ꝙ semel
in anno, sed quæro ego, quando? nam
in illo cap. omnis vtrius, non deter-
minatur tempus, ac proindè ex illo
pręcepto non plus obligamur confite
ri in quadragessima, extra: & ita ẽ.
Vnde dico, ꝙ si quis extra quadrages
simā semel fuerit confessus, si posteà
habuerit impedimentum sumendi eu
charistiam in paschate, nō tenetur cō
fiteri in quadragessima. Et si recorde
tur se in confessione præcedenti obli-
tum fuisse aliquod peccatum mortale
non tenetur illo eodem anno iterum
confiteri: sed potest expectare aliam
quadragessimam.
@@0@
@@1@De confessione. 105
¶ SED quid faciet obliuiosus? an te-127|obliuio|susante|neatur|scribere|peccata|ad con|fitendũ
neatur scribere peccata, vel aliter mā
dare memoriæ peccata? Maio. 4. d. 17.
q. 2. dicit quòd sic. Ego nō credo ꝙ te-
neatur, imo nec laudo, ꝙ peccata scri-
bantur. Probo, quia non tenetur ali-
quis magis ad confessionem, ad cō-
tritionem: sed ad contritionẽ habẽdā
non oportet peccata scribere (sufficit
in generali cōteri de oblitis) ergo nec
ad confessionẽ requiritur id. Nec em̃
oportet iugũ dñi reddere grauius satis
est ꝙ qñ confitetur debet dare operā,
vt recordetur peccatorũ, etalię sunt fa
bulę. Ita dicit Silues. (doctor nō sper-
nendus) verbo cōfessio. 1. §. 1. fine. Et
ꝓptereà difficile est ꝓfecto, ꝙ aliquis
habẽs curā animę suę obliuisca{t$} alicu
ius peccati mortalis. Certè est difficile
¶ QV æritur, in qua ætate incipit obli128|Qua æ|tate cō
gare hoc præceptũ de confessione? Vi
detur, ꝙ nō statim post vsum rationis.<-P>
@@0@
@@1@De confessione.
<-P>Quoniam nec statim tenetur sumerefiteri te|neamur
eucharistiam: cùm tamen etiam sit in
præcepto. Respōdeo secundũ omnes,
quòd statim post vsum rationis tene{t$}
confiteri peccatum mortale, sed cúm
confessio sit sacramentum, non debet
ludicrè fieri. Et si nō sũt cōiecturæ de
vsu rationis, non sunt pueri audiendi
ea intentione, quasi sit ibi aliquod sa-
cramentũ: sed instruendi sunt, & do-
cendi. Ad argumentũ de eucharistia,
re spondeo primò, ꝙ aliquem habere,
vel non habere vsum rationis nō po-
test certo sciri, nisi quibusdā coniectu
ris: ideò quando non est certum, sed
habemus coniecturas, ꝙ habeat vsum
rationis, tenetur confiteri: quia nullũ
est periculum, ꝙ confiteantur peccata
etiā ante vsum rationis. Ad euchari-
stiam autem non dimittuntur accede
re quous certo sciamus, ꝙ habeant
vsum rationis, propter irreuerentiam<-P>
@@0@
@@1@De confessione. 106
<-P>Secũdò dico ꝙ vsus rationis nō simul
venit de oĩbus rebꝰ: pōt em̃ quiscogno
scere vnũ, & nō aliud. Nā prius perue
nit puer ad tẽpus, quo possit iudicare
de peccatis mortalibus: ad intelligẽ
dum tantũ sacramentũ, & ꝙ ibi sitcor
pus Christi: quod tamen debet discer
nere qui sumit eucharistiam.
¶ QV Æritur, vtrũ papa possit dispen129|An pa-|pa pos-|sit dispẽ|$unclear
sare in pręcepto cōfessionis? Respōd.
quòd non. Quia inferior non potestre
uocare, nec relaxare pręceptum supe
rioris: cũ nec par in parem habeat po-
testatem. Cũ ergo pręceptum con$unclear
sionis sit de iure diuino, nemo potet$unclear
dispensare nisi solus Deus. Sed com$unclear
papa potest dispensare in voto sim$unclear
ci, vt est cōmunis opinio: & tamẽ obli$unclear
gatio voti simplicis est de iure diuino$unclear
ergo. Itẽ secundũ opinionem commu$unclear
nem canonistarum, papa potest dim$unclear
mere matrimonium ratum per vero$unclear<-P>
@@0@
@@1@De confessione.
<-P>de præsenti (in quo etiā consentit Ca
ietanus) ergo papa potest dispensare
in iure diuino positiuo, quod & con-
cedunt canonistæ: sed pessimè profe-
cto, & mittentes falcem in messem a-
lienam. Ad argumentum igitur, po-
test dispensare in voto, concedo, & in
matrimonio rato transeat, ergo in iu-
re diuino, distingo cōsequẽs. Duplex
est ius diuinum, vnum quod nō depẽ-
det ab actibus nostris, & in hoc nō po
test papa dispẽsare. Alterum quod de
pendet ab actibus nostris, ita quòd per
se non est sufficiens ad obligandum si
ne noua nostra obligatione: sicut est
votum, & in hoc ratione illius ꝓpriæ
obligationis quā ego superinduxi, pa
pa potest dispensare: imo & parentes
dispensant in votis filiorum ante. 14.
annum. De matrimonio autem rato
dico quòd est contractus quidam: vn-
de si ius diuinum obligaret Petrũ ad<-P>
@@0@
@@1@De confessione. 107
<-P>accipiendam Mariam in coniugẽ pa-
pa nihil posset, sed quia exactu istius
pendet hęc obligatio, & ex contractu
humano particulari, si papa in hoc po
test dispensare (de quo tñ nihil dico)
est ex ea parte qua est ibi aliquid hu-
manũ, & quia pręceptum cōfessionis
est per se sufficiens ad obligandũ nos,
est propriè ius diuinum, ac proindè
non potest papa in eo dispensare.
¶ QVÆR Itur, an sit necessariũ con130|Confes|sio sacer|doti fa|cinda.
fiteri sacerdoti? Respondeo, ꝙ sic. Pro
bo, quia solis apostolis dictum est, quo
rum remiseritis peccata remittuntur
eis, & quodcun solueris super terrā
& soli Petro, pasce oues meas. Confir
matur ex vsu ecclesię, nam solis sacer
dotibus quando ordinantur dicuntur
illa eademverba quę Christus aposto
lis dixit, scilicet accipite potestatem li
gandi & absoluẽdi. Hęresis fuit Vual
densium vt refert Marsilius. 4. q. 12. di<-P>
@@0@
@@1@De confessione
<-P>centiũ quòd indifferẽtèr poterat quili
bet confiteri cui vellet. Dicit etiam, ꝙ
in aliquibus locis illi qui damnaban{t$}
ad mortem non permittebantur con
fiteri sacerdotibus, sed laicis: quod qui
dem est error intolerabilis. Sed de his
in materia de clauibus dicemus.
¶ QV Æritur, vtrum venialia possint
laicis confiteri? Respondeo, quòd talis
confessio non erit sacramentalis, sed
proficiet sicut cùm vnus laicus recitās
cum alio horas canonicas dicit confes
sionem generalem. Imo ipse sacerdos
cũ celebrat absoluitur de venialibus
â laico in confessione generali aucto
ritate ecclesiæ, quæ habet potestatem
supra venialia: sicut per tũsionem pe
ctoris, vel aquam benedictā. Quia li-
cet talis confessio non sit sacramentũ,
est tamen quoddam sacramentale.131|Confes|sio mor
¶ QV Æritur, vtrũ confessio morta
liũ possit fieri laico? Respōdet Magi-<-P>
@@0@
@@1@De confessione. 108
<-P>ster sententiarũ. 4. d. 17 & sanct. Tho.taliũ an|possit|fieri lai|co.
ibidem. q. 3. & in additionibus. q. 8. ar
ticu. 2. quôd in necessitate, vrgente pe
riculo mortis, confessio etiam morta-
lium est facienda laico. Magister in li-
tera allegat Augustinũ dicentem, tan
ta vis confessionis est, vt si deest sacer-
dos confiteatur proximo. Et Beda, sed
& grauiora coæqualibus pandenda
sunt, cũ deest sacerdos & vrget pericu
lũ. Hāc opinionẽ tenẽt cōmunitèr oẽs
doctores, Durandus, Palude, Ricard.
Gabriel, Maio. Marsili. Sed Scotꝰ ibi
dicit, ꝙ in casu licitè fit laico, scilicet
qñ ab eo spero consiliũ, vel maiorem
peccatorum dolorẽ: sed cęteris paribꝰ
melius est nō facere. Et in. 4. d. 14. ar.
2. in fine dicit etiā Scotus. Dubium est
an talis confessio sit detrimentũ salu-
tis, quia talis diffamat se sine vtilitate,
ergo nō est opꝰ sic cōfiteri. Ip̃e libẽtèr
negaret nisi mouere{t$} dictis sanctorũ<-P>
@@0@
@@1@De confessione.
<-P>sed plus sanctis credendum est, vni
rationi leui. Et tenendum est omnino
ꝙ liceat confiteri laico in tali necessi-
tate, licet hoc multum abierit à cōsue
tudine: quam credo antiquis tempori
bus magis in vsu fuisse. Nũc etiam fit
aliquando, vt in naufragio. Ad argu-
mentum verô Scoti, nego, ꝙ talis dif-
famat se, nam etiam extra cōfessionẽ
possum dicere peccatũ meũ: vt detur
auxilium, vel consilium. Odices hoc
esse verum quia sequitur inde aliqua
vtilitas. Dico ꝙ etiam in confessione
facta seculari est aliqua vtilitas, scili-
cet subiectio ipsa, qua se subijcit homi
ni laico propter Deum, est pars satis-
factionis. Et etiam propter verecũdiā
Si autem timeretur infamia, aut reue-
latio confessionis, tunc nec sacerdoti
esset facienda. Sic veró hoc dicimus li
citum, vt nullo modo dicamus præce
ptum. Vnde malè summa angelica, et<-P>
@@0@
@@1@De confessione. 109
<-P>alij summistæ imponunt magistro, et
sancto Tho. ꝙ dixerũt esse præceptũ.
Nam sanct. Tho. dicit, ꝙ potest fieri,
& in solutione ad primum dicit ꝙ de
bet fieri: sed tamen hoc verbum nō di
cit præceptum. Laicus autem qui sic
cōfessionem audierit, nullo modo de-
bet absoluere, quia non habet potesta
tem, nec possunt ei cōmitti claues: ec-
clesia enim non habet potestatem su-
pra peccata mortalia nisi per sacramẽ
ta: ideò talis non debet absoluere sed
deprecari. Si autẽ de facto absolueret,
nihil faceret: sed nō manet irregularis
ꝗa cũ irregularitas sit poena iuris posi
tiui, & in iure nō sit expressum, ꝙ talis
incurrat irregularitatẽ, non incurrit.
Quia in ca. is qui, de sentẽtia excōmu
nicationis lib. 6. ponitur regula gene-
ralis, quòd nullus incurrit irregulari-
tatem propter quodcũque delictum,
nisi sit in iure expressum. Et ita tenet<-P>
@@0@
@@1@De confessione.
<-P>ster verbo confessor. 1. & Palude. 4.
distinctio. 17. quæstio. 3.
QVÆR Itur, vtrũ confessio possit fic132|Cōfite-|ri debe|muspro|prio sa-|cerdoti.
ri cuilibet sacerdoti, vel soli proprio?
Respondeo, ꝙ solùm proprio. Patet
ex capi. omnis vtrius sexus, vbi hoc
pręcipitur. Item quiacũ sacerdos sit iu
dex, oportet quod habeat iurisdictio-
nẽ. Si enim iudex superior diceret ali
cui, yo te hago alcalde, nihil esset nisi
ei daret subditos, ergo etiā in cōfessio
ne. Potestasem̃ iurisdictionis non pōt
esse sine subditis. Ideó oportet confite
ri proprio sacerdoti. Sed quis est iste
proprius sacerdos? Respō. ꝙ papa. epi
scopus curatus, & quicun ex officio
suo habet curam animarũ: siue hoc sit
ex electione, vt priores, & abbates in
religione. Superior nō est ordinarius
nisi mortuo priore, vel amoto. Aliqui
doctores vocant proprium sacerdotẽ
omnem eum qui potest cōfessionem<-P>
@@0@
@@1@De confessione. 110
<-P>audire, siue hoc faciat ex officio, siue
ex sola cōmissione. Sed vtrũ in absen-
tia sacerdotis proprij, vel quando poe
nitens ex rationabili causa nō vult cō
fiteri proprio sacerdoti (excludimus
omnia præuilegia, & loquimur stādo
solum in iure cōmuni) liceat alteri cō
fiteri? v. g. fugit proprius sacerdos tem
pore paschatis, vel in ipsa confessione
solicitat foeminam ad stuprũ, petit il-
la licentiam, vt possit alteri confiteri,
& ille non vult concedere, & vrget
necessitas sumendi eucharistiā: quia ẽ
pascha & si nō sumat excōmunicabi{t$}
est dubiũ quid faciet? Respondent ad
hoc multi sũmistæ, quod in tali casu
manet libera ad subijciẽdũ se cuicũ
voluerit sacerdoti, quia in dicto capi.
oĩs vtrius dicitur, ꝙ petat licentiā à
proprio sacerdote, & sic illa petendo
facit quod in se est, ac proindè manet
libera. Sed hæc opinio nō est secura,<-P>
@@0@
@@1@De confessione.
<-P>quia non habetur in iure, & ideò do-
ctores qui saniùs sentiunt de hoc, di-
cunt quód mulier in tali casu debet
recurrere ad superiorem: & dicere
quòd non expedit sibi confiteri tali
sacerdoti, & superior debet credere.
Et quòd non possit alteri confiteri si-
ne licentia superioris, patet, quia mor
tuo sacerdote proprio non posset talis
mulier confiteri cuicun indifferen
ter, ergo nec poterit in casu prædicto.
Item si proprius sacerdos excōmuni-
caretur non posset alteri confiteri, ni-
si de licẽtia superioris, ergo nec in isto
casu. Sed quid si nō sit recursus ad su-
periorem, vel si ille neget licẽtiam? an
si licebit tunc confiteri cuicunque?
Palu. in. 4. d. 17. q. 3. ar. 3. dicit, ꝙ in tali
casu pōt liberè confiteri cui voluerit.
Idẽ Siluester in summa. Ratio Palu.
est, quia ipse tenet, quòd stādo in iure
diuino quilibet sacerdos potest quẽli-<-P>
@@0@
@@1@De confessione. 101
<-P>bet absoluere, & quòd modo nō pos-
sit est propter ius humanũ: & cũ ec-
clesia nō possit hoc ius statuere, vt sci-
licet cōfiteatur cũ scandalo, sequitur,
quòd tunc cessat ius humanũ & stan-
dũ est iuri diuino. Sed vere hęc sentẽ-
tia est mihi multũ dubia, & primò pu
to ꝙ sit cōtra. S. Tho. 4. d. 17. q. 3. ar. 2.
quæstiuncula. 4. ad. 5. vbi ad literam
proponit casum: & dicit, quòd si supe
rior nolit cōmittere facultatẽ, idẽ est
iudicium ac si non habeat copiā con-
fessoris. Quod etiā dicit in additioni-
bus quæstio. 8. ar. 4. 5. Hoc etiā Caiet.
in summa verbo absolutio. Vnde pro
pter nullũ casum (excepto mortis arti
culo) poterit absoluere, qui ante illā
necessitatem nō poterat absoluere: &
merito quidẽ. Nā aliâs quilibet finge
ret sibi causas alteri cōfitendi. Et con-
sequentèr dico de casibus reseruatis,
ꝙ si superior nō vult concedere (licet<-P>
@@0@
@@1@De confessione.
<-P>malè faciat) inferior nō poterit absol
uere. Dicit tñ sanctus Tho. vbi supra
ad sextũ (& est notandum) ꝙ malè fa
ciunt pręlati qui in hoc reddunt se dif
ficiles, & inijciunt laqueũ animabus
nolentes dare licentiam absoluendi.
De illo autẽ quod dicit Palude, quòd
stando in iure diuino quilibet sacer-
dos potest quemlibet absoluere, dici-
mus, quòd fortè hoc est falsum.
¶ SED quid faciet poenitens cũ non133|Cũ nō|expedit|proprio|sacerdo|ti cōfite|ri quid|faciẽdũ
potest obtinere licentiam à superiori
& instat cōmunio? Respondeo, ꝙ cō-
municet securè & tute. Idẽ enim est
iudicium tunc de eo ac si careret con-
fessore: y vaya sobre mi consciencia.
Sed tamen aduertant tales, ꝙ habeant
rationabilem causam non confitendi
proprio sacerdoti: verecundia enim,
aut timor quód ille malè de me sẽtiet
posteá, non est causa sufficiens: quia
aliâs neminitenere{t$} cōfiteri, quia sem<-P>
@@0@
@@1@De confessione. 112
<-P>per accidunt illa cuicunque confitea-
ris. Si tamen nocuit iam mihi, vel in-
directè me diffamauit, iam ista esset
causa legitima non confitendi ei.
¶ SED dubitatur, an postquám talis134|Qui cō|munica|uit in|pascha|sinepræ|uia con|fessione|an tene|atarillo|āno cō|fiteri.
cōmunicauit in paschate, absoluatur
à præcepto confessionis? Videtur qui
dem quòd sic, quia non stetit per eũ
quin confiteretur: cũ non peccauerit,
non confitendo, ergo. Item quia con-
fessio videtur instituta propter eucha
ristiam, cũ ergo iam cōmunicauerit,
videtur quòd illo āno nō teneatur ite
rum confiteri. Sed dico, ꝙ adhuc tene
tur cōfiteri habita oppurtunitate, quia
adhuc potest implere præceptum de
confessione semel in anno, ergo.
135|Quiex|causa|non cō|munica|uit in|pascha|an tene|atur.
¶ MAIVS dubium est, an qui ex le-
gitima causa non cōmunicauit in pa-
schate, ꝗa fuit ĩ mari, vel in via, posteà
tenea{t$} ad cōionẽ? Palu. vide{t$} dicere,
quòd sic: sed certè nescio quare, cũ sit<-P>
@@0@
@@1@De confessione.
<-P>determinatum certum tempus ad cō-postea|cōicare.
munionem & transierit iam. Item cō
firmatur, quia si ex malitia non cōmu
nicauerit, posteà non tenetur cōmuni
care, ergo multo minus si ex legitima
causa non cōmunicauit. Consulendũ
esset talibus vt cōmunicarent: sed cre-
do, ꝙ nō tenerẽtur iam pro illo anno.
¶ QVÆR Itur, an ex cōmissione pro136|Excom|missio-|ne pro-|prii sa|cerdo|tis pos-|sumus|altericō|fiteri.
prij sacerdotis liceat confiteri alteri?
Respondeo, ꝙ sic, vt patet ex dicto ca.
omnis vtrius. Et sic est consuetudo
ecclesiæ, & vtinā non esset tanta: quia
iā nullus curatus audit subditos suos.
Hanc autem cōmissionem & licentiā
potest dare curatus, episcopus, papa.
Sic habetur expressè, de officio ordi-
narij cap. inter cętera. Et qui sic confi
tẽtur clerico seculari, vel fratribus ex
positis, non tenentur iterum confiteri
proprio sacerdoti: vt determinatũ est
ab Alexādro. 4. & á Clemẽte. 4. & à<-P>
@@0@
@@1@De confessione. 113
<-P>Bñdicto, & à Ioanne. 22. & à Calixto.
¶ QV Æritur, vtrum qui habet aucto137|An vir|tute in|dulgen|tiarum|possimꝰ|eligere|in con-|fessorẽ|simpli-|cem sa-|cerdotẽ
ritatem eligendi confessorem per bul
las, vel alia ratione quacunque, possit
eligere simplicem sacerdotem nondũ
expositum ad audiendas cōfessiones?
Respondeo absolutè (esto dubitẽt ca
nonistæ) quòd sine quocun scrupu
lo potest eligere quemcũ sacerdotẽ
vt etiā dicit Caiet. in summa verbo ab
solutio. Ratio est, quia in hoc solo dif
fert sacerdos habens iurisdictionem à
non habente, ꝙ ille habet materiam,
hic autẽ non: & huic nihil aliud defi-
cit ad hoc vt possit absoluere, nisi ma
teria circa quam exerceat potestatem
quā accepit, dum fuit ordinatus. Cùm
ergo recipienti bullas detur potestas
subijciendi se cui voluerit, iam talis sa
cerdos electus habet materiam & iu-
risdictionem circa illum: vnde nihil si
bi deficit. Et ita tenendum est.
@@0@
@@1@De confessione.
¶ QVÆR Itur, vbi potest proprius138|Sacer-|dos pro|prius ā|extra|suā dio|cæsim|possit|audire|suorum|confes-|siones.
sacerdosaudire confessionem, vtrum
curatus vnius episcopatꝰ possit audire
sibi subditũ in alio episcopatu? Respō
deo omnino, ꝙ sic. Quia fit sine strepi
tu iudicij, & nemini fit iniuria. Et idẽ
poterit frater pręsentatus, & extra dio
cę sim: vt etiam determinauit Sixtus
quartus. Et sic quandò duo fratres de
licentia prælati peregrinan{t$}, possunt
se mutuo absoluere: etiam cum per-
uenerint ad alium episcopatum.
¶ Sed vtrũ hāc cōmissionẽ eligẽdi cō139|Copiā|eligẽdi|cōfesso|rẽ quis|possit|dare.
fessorẽ, facere possit habẽs curā aĩarũ
ante sit sacerdos, vel sacerdos excōi
catus? Respōd. de primo, ꝙ sic, quia ha
bet titulũ: quāuis aliqui dicant ꝙ illa ẽ
cōmissio iuris, sed nihil de hoc curo.
De excōmunicato autẽ, dico ꝙ nō po
test, quia cōmissio illa est actus iurisdi
ctionis: quem non potest excōmunica
tus habere. Sed vtrum cōmissio talis<-P>
@@0@
@@1@De confessione. 114
<-P>legitimè facta, superueniẽte excōmu
nicatione cōmittẽtis spiret & sit nulla,
vel an duret? Dubium est. Palude pu-
tat probabile, quód durat Quia illum
actũ fecit legitimè. Et credo, ꝙ ita est
in vsu, ꝙ talis commissio valeat.
¶ QV æritur, vtrum ratihabitio det fa140|An rati|habitĩo|det fa-|cultatẽ|absoluẽ|di.
Dostları ilə paylaş: |