briel, & Antoninus, & Siluest. Verũ
est quòd beatus Antoninꝰ dicit bonũ
esse expectare septeniũ pueri propter
periculũ reconfirmationis, vt scilicet
cōfirmatꝰ meminerit se essecōfirmatũ
¶ QV Æritur, an solus episcopus pos45|An so|lus epis|copus|possitcō|firmare
sit hoc sacramentum conferre? Quæ-
rit hoc, sanct. Tho. 3. p. q. 72. ar. 11. Re-
spon. quòd licet de hoc sint variæ opi-
niones, dicendum tamen est cũ sanct.<-P>
@@0@
@@1@De confirmatione. 35
<-P>Tho. Alexan. & Palu. 4. di. 7. q. 4. &
Marsi. 4. q. 5. quòd propria auctorita-
te non potest simplex sacerdos confir
mare, & si tentet, nihil faciet. Nihilo-
minus ex commissione papę quilibet
sacerdos posset confirmare. Hocpatet
auctoritate ecclesiæ ex facto Grego-
rij, vt habetur. 95. d. cap. peruenit, ait
Gregorius, ad nos quosdam scandali-
zatos fuisse, quòd presbyteros prohi-
buimus confirmare. Et post dicit ad
Ianuarium, & si de hac re aliqui con-
tristantur, vbi episcopi desint concedi
mus quód presbyteri signent in fron-
te baptizatum. Et in concilio Florẽti.
sub Euge. 4. in extrauagā. de vnione
Armenio. instruẽdo Armenos, nume
ran{t$} septẽ sacramẽta, & secũdũ est cō
firmatio, cuius ordinarius minister est
episcopus. Nihilominus ex dispensa-
tione sedis apostolicæ, & rationabili
causa simplex sacerdos potest hoc sa-<-P>
@@0@
@@1@De confirmatione.
<-P>cramentum ministrare.
¶ CIRCA ritum huius sacramen-46|De ritu|confir-|matio-|nis, &|susce|ptore cō|firmati,|vatrino
ti notandum, ꝙ susceptores confirmā
di, seu patrini debent esse confirmati:
vt patet de consec. di. 4. c. in baptisma
te. Et si patrinus non confirmatus te-
neat, nō oritur inde cognatio spiritua
lis: quæ aliâs oriretur: quia non est ve-
rus susceptor. Quilibet autem confir-
matus potest esse patrinus, nisi virvxo
ris, & vxor viri. Si vir tamen teneat
vxorem indè oritur affinitas, & si sciẽ
tèr fecerit, nō potest petere debitum:
tenetur tamen reddere. Et contrahi-
tur in hoc sacramento tanta affinitas,
quanta in baptismo. Et non possunt es
se susceptores plures sed vnus, & de-
betesse alius quam in baptismo. Quòd
autem fiat signatio in fronte non vide
tur esse de essentia huius sacramenti.
Quia in euangelio non legimus nisi
quòd imponebant manus super illos.<-P>
@@0@
@@1@De eucharistia. 36
<-P>Quòd autem fiat per modũ crucis, pa
tet esse necessarium, quia in forma di
citur, consignote signo crucis. Oleũ
etiā necessariũ est, & ritus ecclesiæte
net quòd confirmatus non lauet oleũ
per. 7. dies: sed hoc non est de essentia.
Et hæc de sacramẽto confirmationis.
¶ SEQVITVR SACRA
mentum eucharistiæ.
De sacramẽto eucharistiæ tract.
Magist. sent. in. 4. d. 8. & S.
Tho. 3. q. 73. & āte oĩa.
QV Æritur, an eucharistia sitsa47|Eucha-|ristia ẽ|sacramẽ|tum.
cramentũ? Resp. ab omnibꝰ
christianis, ꝙ sic, & maximũ
omnium sacramẽtorum. Ita determi
natur in multis concilijs. Et ecclesia
cantat, tātum ergo sacramentum. &c.
Sed quid est illud quod vocamus sa-
cramẽtum, an sit actio ipsa putâ cōse-
cratio, vel sumptio eucharistiæ, vel<-P>
@@0@
@@1@De eucharistia.
<-P>aliquid aliud? Respon. ex sanct. Tho.
3. p. q. 73. ar. 1. ad. 3. &. 78. art. 1. ad. 2. qđ
nec consecratio, nec sumptio euchari
stiæ, est sacramentum nec pars sacra-
menti, sed sacramentum eucharistiæ
perfectum est id quod remanet post
consecrationem. Sicut enim collatio
baptismi non est sacramentum bapti
smi, ita nec consecratio eucharistiæ
est sacramẽtum, nec ipsa sumptio, sed
species ipsæ, & corpus Christi sunt sa
cramentum: vt patet in cap. multi. 1. q.
1. vbi dicitur. Sunt autem sacramẽta,
baptisma, chrisma, corpus Christi &
sanguis: ecce apertè dictum. Et licet
sub diu ersis speciebus cōtineatur cor
pus Christi, est tamen vnicum sacra-
mentum, non vnitate naturali cũ spe
cies sacramẽtales differant specie: sed
vnitate finis. Quia oĩa quæ in eo sunt
ordinātur ad vnum finem scilicet vel
ad continendum Christum, vel ad fa<-P>
@@0@
@@1@De eucharistia. 37
<-P>ciendam vnitatem corporis mystici.
¶ QV Æritur, vtrum sacramentum48|Eucha|ristia ā|sit de|necessi|tate sa|lutis.
eucharistiæ sit de necessitate salutis?
Respon. ꝙ est pręceptum de euchari
stia, vt patet Ioan. 6. nisi manducaueri
tis carnem filij hominis. Secũdó dico
quòd hoc sacramẽtum non est ita de
necessitate salutis, sicut baptismus. Nā
nemo potest saluari sine baptismorea
litèr, vel in voto suscepto: & tamen si
ne eucharistia possunt saluari multi,
vt defacto saluantur pueri baptizati,
ac proindè nō est ita de necessitate sa
lutis, sicut baptismus. Eucharistia au-
tẽ interpretatur bona gratia, vt pate. 1.
quæst. 1. capit. multi. Ab alijs interpre
tatur, gratiarum actio, synaxis, com-
munio, & sacrificium.
¶ HV Ius autem sacramenti potissi-49|Figura|eucha|ristiæ.
ma figura, secundũ sanct. Thom. fuit
agnus paschalis. Lutherus tamen irri
det figuras huius sacramenti, & offi-<-P>
@@0@
@@1@De eucharistia.
<-P>cium. S. Tho. de corpore Christi, dicit
compositum à summo Christi hoste,
eo quòd adducit ibi figuras, etmiratur
quare ibi non adduxerit figurā asinæ
Balaā: sed dimittamꝰ perniciosissimũ
hominem. Circa hoc multa bona di-
cit Cabriel in canone lec. 55. vbi pe-
tens quare in canone fit mentio de sa-
crificio Aabrahæ, Abel, & Melchise.
& non de agno. Respō. hoc ideò esse
factum, quia in illis tribus sacrificijs al
legatur sanctitas sacrificantium, quæ
semꝑ placuit Deo: æsus autẽ agni pas
chalis non semper fuit acceptus Deo.
¶ QV Æritur, quæ sit materia huius50|Mate-|ria eu|chari-|stiæ pa-|nis triti|ceus.
sacramenti? Resp. ꝙ panis, & vinũ. Ita
determinatum est ab ecclesia. cap. fir-
miter de summa Trinitate, & fide ca
tholica. Et in concilio Carthaginensi
Et habetur de cōsecra. d. 2. ca. in sacra
mẽtis & ca. cùm omne, & ca. cũ Mar-
the de celebratione missarum. Et pa-<-P>
@@0@
@@1@De eucharistia. 38
<-P>tet, nam Christus hac materia est vsus
accepit (ait euāgelista) panẽ &c. simi-
litèr & calicem, & nō bibā ammodo
de genimine vitis. Ex quo patet quòd
in calice continebatur vinũ. Panis ve
rò debet esse triticeus, ita quòd in alia
materia non potest confici: vt ait. sāct.
Tho. 3. p. q. 74. ar. 3. Idẽ tenet Alexan
der de Ales. 4. p. q. 32. &. Durā. 4. d. 11
q. 4. & Scotus. d. 11. q. 6. Vndè om̃is pa
nis qui in cōmuni modo loquendi vo
catur panis, & est ordinatus ad alimẽ-
tum hominum, est sufficiens materia
cōsecrationis. Ex quo sequitur, ꝙ pa-
nis ordeaceus nō est materia consecra
tionis, nec potest in eo cōfici hoc sacra
mentũ: quia nō est panis, nec ordeũ est
alimentũ hominũ, sed bestiarũ. Panis
aũt siliginis (de cẽteno) quia vere est
panis, & ad alimẽtũ hominũ ordinaꝰ
potest consecrari. Idẽ dicẽdũ de farre,
& spelta, si ex eis cōficere{t$} verꝰ panis.<-P>
@@0@
@@1@De eucharistia.
<-P>De farre dicit Palu. quòd sufficit. De
spelta dicit Antoninus, quòd sufficit,
sed quia hoc non est certum, credo es
se temerarium consecrare in alio quā
triticeo pane. De mayz apud indos,
dubium est, an esset sufficiens materia
& ideò non est consecrandum in eo.
In pasta autem ex tritico (enla massa)
non potest fieri consecratio, quia non
est panis, sed ex ea fit panis, & habet a
lias proprietates quā panis, hic em̃ nu
trit, illa verò interficit. In agmidone
etiā sanct. Tho. tenet, ꝙ nō potest fie-
ri cōsecratio: & ita ego credo, alij tñ
dubitāt. Et Palu. 4. d. 4. &. d. 11. q. 2. ar.
4. dicit ꝙ potest in eo fieri consecra-
tio: sed hoc nullo modo est tenẽdum.
¶ QV Æritur, an panis consecratio-51|Panis a|ʒimus|materia|euchari|stiæ.
nis debeat esse azimus. i. sine fermen
to? Respon. sanct. Tho. 3. p. q. 74. a. 4.
quòd non est de essentia sacramẽti, ꝙ
panis sitazimus, sed potest confici etiā<-P>
@@0@
@@1@De eucharistia. 39
<-P>in fermẽtato, quia est verus panis. Cō
ueniens tamen est quòd quilibet con
secret secundũ ritum suæ ecclesiæ. In
ecclesia autem circa hoc non est vnus
ritus solus, nam Græci conficiunt in
fermentato: vt dicit Grego. in regno.
Sed consuetudo latinorum consecran
di in azimo conuenientior est quā cō
suetudo Græcorum. Nā Christus ce
lebrauit in azimo, vt patet Matth. 26.
prima autem die azimorũ accesserũt
diseipuli ad IESVM dicentes, vbi vis
paremus tibi commedere pascha? Et
Luc. 22. venit aũt dies azimorũ in qua
necesse erat occîdi pascha. Græci ve
rò propter detestationem Nazareorũ
qui putabant legalia simul esse obser
uanda cũ euāgelio: quia in lege Iudęo
rum cōmedebantur panes azimi, ipsi
elegerunt non consecrare in azimo.
Et etiā vt expressius significarẽt Chri
stum ex carne, & diuinitate factũ. Vn<-P>
@@0@
@@1@De eucharistia.
<-P>dè in hoc non sunt hæretici, nec pec-
cant consecrantes in fermentato.
¶ QVÆRITVR, vtrum requi-52|An re-|quira-|tur cer-|ta quan|titas.
ratur certa, & determinata quantitas
panis ad consecrādum, vel an posset sa
cerdos consecrare tm̃ panis quantum
sibi placuerit? S. Tho. 3. p. q. 74. ar. 2.
tenet ꝙ nulla est quantitas panis, aut
vini tā magna ad cōsecrādũ quæ non
possit esse materia huius sacramẽti: si
cut in rebus habentibus materiam, ex
parte finis determinatur quantitas ma
teriæ: vt in domo, & in fabricatione
nauis, ex parte intẽtionis determina{t$}
quantitas. Ita etiā tenet Sco. Du. Gab.
& oẽs, & idẽ dicẽdũ est de paruitate.
¶ QVÆR Itur tamẽ, an oporteat53|Ano|porteat|materiā|eucha-|ristiæ es|se præ-|sentem.
materiā esse præsentẽ? Resp. ab oĩbus
ꝙ sic. Patet ex facto Chr̃i qui cōsecra
uit materiā præsentẽ, accepit panẽ in
sanctas ac venerabiles manꝰ suas, simi
litèr & calicẽ. Itẽ patet quia intentio<-P>
@@0@
@@1@De eucharistia. 40
<-P>ministri non potest distinctè dirigi ni
si super rẽ pręsẽtem, cũ omnis nr̃a co-
gnitio ortũ habeat à sensu, sed ad con
secrandum requiri{t$} intẽtio ministri,
ergo & præsentia materiæ. Itẽ ꝓba{t$} ef
ficatiús ex ritu ecclesiæ quæ nunquā
materiā absentẽ, nec vnquā vissum est
ꝙ aliquis sacerdos bonus aut malus tẽ
tauerit cōtrariũ facere: oportet igitur
materiā esse præsentem, & apud sacer
dotẽ. Cùm enim sacramentũ sit insti-
tutum propter homines, illa præsen-
tia requiritur in materia sacramenti,
quam cōmunitèr homines vocāt præ
sentiam: & cùm res quæ est post parie
tem non diciturapud nos pręsens, nec
etiam quæ est retro nos, videtur quòd
non possit consecrari.
54|Vinun.|vitis est|materia|eucha-|ristiæ.
¶ QVÆRITVR, vtrum vinum
vitis sit materia huius sacramenti? Re
spon. quòd sic. Quia in vino vitis cōse
crauit Christus, vt patet Matthæi. 26.<-P>
@@0@
@@1@De eucharistia.
<-P>non bibam de hoc genimine vitis. Et
habetur ca. didiscimus, & ca. cũ om̃e
de cōsecra. d. 2. & in alijs multis locis.
¶ VTRVM, autẽ possit consecrariInaceto|non pōt|cōsecra|ri.
in aceto? Respon. omnino quód non.
Et non dubium de hoc, quia non est
vinum: sed corruptio vini. Licet Glo.
in ca. sicut (el primero de consecratio
ne. d. 2.) dicat cōtrarium: sed misit fal
cem in messem alienam, & turpitèr
errauit, nisi intelliga{t$} de vino aliquan
tulum corrupto, (hoc est, q̃tiene vna
punta de vinagre) in tali enim conse-
crari pōt: quia est vinũ verũ. Sed vtrũMustũ|in vbis|non pōt|conse|crari.
posset consecrari in vino contento in
racemis, in musto? Respon. quòd non
debet fieri: prohibitum enim est in c.
cúm omne de consecra. d. 2. Secundò
dico quòd nec posset fieri consecratio
in tali vino, quia sicut pasta nonest pa
nis, sed ex ea fit panis, ita nec succus il
le intra vuas contentus est vinum, sed<-P>
@@0@
@@1@De eucharistia. 41
<-P>ex eo fit vinum, & ideò non potest es-
se materia consecrationis.
¶ QVÆR Itur vtrũ aqua sit miscẽ-55|Aqua|misceda|cũ vino|incalice
da cum vino? Respon. quòd sic. Et ha
betur ca. in sacramento de conse. di. 2.
& ibidem ca. scriptura, & ca. cũ Mar-
the de celebratione missarũ, et in mul
tisalijs ca. Est aũt necessaria aqua ne-
cessitate pręcepti, non tamen necessi-
tate sacramẽti, vt tenent oẽs theologi.
¶ DVBIT Atur, an in eucharistia56|In eu-|cha. nō|manet|substan|tia pāis|& vini.
maneat substantia panis, & vini? Ad
hoc. S. Tho. 3. p. q. 75. arti. 2. & omnes
doctores dicunt quòd non, & hoc de
fide tenendum est. Et fuit determina-
tum in concilio Constatino se. 8. vbi
condemnatus fuit Vuicleph qui op-
positum tenebat. Et in concilio Late-
ranensi in ca. firmiter de summa Tri-
nitate, & fide catholi. Desinit autem
per consecrationem esse ibi panis, ma
teria, & forma, manentibus accidenti<-P>
@@0@
@@1@De eucharistia.
<-P>bus, et incipit ibi esse corpus Christi
loco panis. Non tamen dicitur panis
annihilari licet nihil ipsius maneat,
quia omnis motus accipit nomẽ à ter-
mino ad quem, sicut vo camus calefa-
ctionẽ qñ ex aqua frigida fit calida, ꝗa
illa actio terminatur ad calorem. Cũ
igitur conuersio ista non habeat pro
termino desitionem panis, sed pręsen
tia corporis Xp̃i sub his speciebus, i-
deò non est dicenda ānihilatio panis,
sed conuersio: licet desinat esse mate-
ria et forma panis secundũ se et quod-
libet sui. Disputatio videtur de nomi-
ne, sed hoc modo dicitur cōueniẽtius.
¶ VTRVM omnia accidentia pa57|In eu-|cha ma|nent ac|cidẽtia|panis &|vini.
nis & vini maneant in hoc sacramen
to? S. Tho. 3. p. q. 75. art. 5. respōdet ꝙ
sic, ea enim accidentia quæ nos in eu-
charistia videmus, clarũ est quòd erāt
panis, & hoc congruit, quia horribile
esset cōmedere carnẽ Christi in pro-<-P>
@@0@
@@1@De eucharistia. 42
<-P>pria specie. Et quia diminueretur me
ritum fidei: vide rationes sanct. Tho.
loco allegato. Manẽt etiā in hoc sacra
mẽto aliquæ ꝓprietates panis & vini,
nā hō sine miraculo nutritur eisdem.58|Cōuer-|sio pāis|& vini|est in-|stātanea
¶ VTRVM prædicta conuersio sit
instātanea, vel successiua? Res. secũdũ
omnes ꝙ fit in instanti, nam successio
in rebus naturalibus est vel exdefectu
materiæ, vel formæ, vel agẽtis: sed hic
propter nihil istorũ est necessarium ꝙ
fiat successiuè, ergo fit in instanti. Et
verba consecrationis sunt causa huius
conuersionis, sed illa finiuntur in in-
stanti, ergo conuersio fit in instanti,
scilicet in primo instanti nō esse ver-
borum. In cōsecratione autem hostiæ
ex vi verborũ est ibi corpus Xp̃i, &
etiā anima rationalis quę dat formam
corporeitatis, est enim ibi corpus Chri
sti, & etiam caro Christi de qua anteà
dixerat, nisi manducaueritis carnem<-P>
@@0@
@@1@De eucharistia.
<-P>filij hominis: sunt & ossa, & sāguis, di-
cit enim Christus. Hoc est corpus
meum, idest humanum, & per conse-
quens caro, & sanguis, & ossa. Nā cor
pus humanũ (vt dicitur. 2. de anima)
est corpus phisicum organicum potẽ
tia vitam habens, cuius actus est ani-
ma. Caro autem capitur pro materia,
& forma: etiam cum accidentibus. Sā
guis verò sub specie panis est ex natu
rali concōmitantia, non ex vi verbo-
rum ficuti & anima, & diuinitas ipsa.
¶ QV Æritur, vtrum Christus sit to-59|Christꝰ|esttotus|in tota|hostia,|etiquali|bet par|te.
tus in tota hostia, & totus inqualibet
parte hostiæ? S. Tho. in genue fatetur
se nescire modum, quo Christus est in
hoc sacramento. Alexan. de Ales. 4.
p. q. 40. Altisiodorensis, Ricardus Bo
nauentu. Palu. Durā. Capreo. S. Tho
mas, & omnes antiqui ponunt hunc
modum, & dicunt quòd Christus est
totus in tota hostia, & totus in quali-<-P>
@@0@
@@1@De eucharistia. 43
<-P>bet eius parte, & quod omnes partes
Christi sunt simul cum qualibet par-
te hostiæ, sed non simul inter se, nam
corpus Christi in hostia est extensiuè
& semptem pedum. Nec mẽbra Chri
sti in hostia sunt simul sed sicut in cæ-
lo. Quantitas enim habet duo officia,
vnum est separare partẽ ex parte sub-
iecti, ita quód caput sit extra pedes, &
brachia extra crura. Alterum est ex-
tendere partes in situ in ordine ad lo
cũ. Quantitas ergo in eucharistia exer
cet officium primum, non tamen se-
cundum: nam si Christi corpus nō es-
set in hostia extensum, non esset orga
nizatum, nec cũ figura, & viueret ibi
violentèr. Hunc etiam modum tenet
Scotus, Maio. & Marsilius. Ex quo se
quitur quòd corpus Christi in eucha-
ristia verè, & sine fictione quacun
potest à nobis imaginari cuiuscun
figuræ volucrimus. Et si de pingitur<-P>
@@0@
@@1@De eucharistia.
<-P>crucifixus, eo modo se haberet, sicut si
esset vnus puer tantillus, sicut est ima
go crucifixi in hostia, nā vbi sunt ocu-
li imaginis est oculus Christi, & vbi
manus imaginis, ibi et manus Christi,
quomodocùnque figurata sit imago.
Hæc non est mala imaginatio.
¶ QVÆR Itur, vrum Xp̃us mouea-60|Christꝰ|quomō|mouea-|tur in|euchar.
tur in hoc sacramento? S. Tho. 3. p. q.
76. ar. 6. ponit duas propositiones. Pri
ma corpus Christi in eucharistia non
potest moueri localiter per se: quia
non potest trāsire ab vna parte hostię
ad aliam. Secunda, ad motum hostiæ
corpus Christi mouetur localiter de
peraccidens, sicut motis nobis mouen
tur ea quæ sunt in nobis. Idem dicit
Marsilius. 4. q. 7. art. 3. dub. 5. De alijs
aũt motibus, alterationis, calefactionis
corruptionis & similibus, dicit. sanct.
Tho. & Scot. ꝙ. non est ibi capax ali
cuius actionis, aut passionis naturalis,<-P>
@@0@
@@1@De eucharistia. 44
<-P>saltem respectu alicuius extrinseci, re
spectu cuius habet se corpus Xp̃i sicut
si esset substātia spũalis. Et ita cōmuni
ter tenẽt omnes: & hoc non est ꝓpter
impedimentũ Christi, sed naturaliter
Et sic in sacramento hoc non est mo-
biliter Christus, nisi solo motu loca-
li. Et si corruptis speciebus desinat ibi
esse corpus Christi, non tamen dicitur
corrumpi: sicut nec ego desinens esse
in hoc loco, dicor corrũpi. Manet igi-
tur Christus tandiu in speciebus, quā
diu maneret substantia panis, & vini,
si non essent consecratæ.
¶ QVÆRITVR, vtrum Christus61|Christꝰ|an vide|ri possit|in eu-|charist.
possit videri in hostia? Resp. ex sanct.
Tho. 3. p. q. 76. art. 7. quòd naturaliter
loquendo nullus oculus corporeus,
præter oculum Christi potest videre
Christum in eucharistia, nec oculus
corporis glorificati. Idem dicit Scotus
4. d. 10. quæst. 9. & Marsilius. q. 7, ar. 3.<-P>
@@0@
@@1@De eucharistia.
<-P>& Durand. di. 10. q. 4. Secundò dico
quòd oculus Christi in eucharistia vi
det se existentem in eucharistia. Hoc
sanct. Tho. 3. p. q. 76. ar. 7. ad secundũ.
Et quia litera est ibi mendosa, debet
Dostları ilə paylaş: |