@@0@
@@1@An sit vxor dimittenda.
<-P>tra quartum gradũ: eadẽ em̃ poena pu
nie{t$} qua maritus, scilicet ꝙ nō poterit
exigere, & tenebitur reddere debitũ.
¶ QV Æritur, an causa fornicationis269|Forni-|cantem|vxorẽ,|pōt di-|mittere|nisi in a|quibꝰ|asibus.
possit vir vxorem dimittere? Respōd.
ꝙ sic. Est enim expressum in euange-
lio Matthæi. 19. & est secudũ ius natu-
rale, quia oportet ꝙ maritus sit certus
de prole sua, quod nō potest certo sci-
ri si sit adultera vxor. Item quia matri
monium est contractus & dant sibi in
uicem fidem coniuges, ergo altero frā
gente, alius remanebit liber. Excipiũ-
tur aliqui casus ab hac regula. Primus
si ambo cōmisserint adulterium, quia
iam est ibi recom pensatio. Iste casus
& alij sequentes sunt expressi in iure.
32. q. 6. per totam. Secundus si maritus
propriam vxorem prostituerit pro pe
cunia, vel alia re. Hic ponitur in capi.
discretioni de eo qui cognouit consan
guineam vxoris suæ. Addit Palude,<-P>
@@0@
@@1@Fornicationis causa. 204
<-P>quòd idem est iudicium si ipse maritꝰ
viderit & non prohibuerit. Tertius
vbi vxor putans se cum viro congredi
decepta est ignorantèr, aut contra xit
putans esse mortuum. Hoc habetur in
cap. cũ per bellicā. 34. q. 1. &. 2. & ibi-
dem ca. in lecto. Quartus si fuerit viop
pressa, vt habetur in cap. proposito. 32
q. 5. Quintus si vir post reconcilia-
tus est vxori cognouerit eam: tunc nō
poterit eam relinquere, vt dicitur. 32.
q. 1. cap. 1. &. 2. & in lege crimẽ cap. de
adulte. Sextus si vxor infidelis ab eo
repudiata contraxerit cum aliquo, &
posteà veniant ambo ad fidem, debẽt
iterum conuenire: extra de diuortio
capit. gaudemus. §. vltimo.
¶ QVÆR Itur, an vir teneatur dimit
tere vxorẽ adulterā? Respond. ꝙ non270|Virquā|do tene|tur vxo|rem
sed potest cũ ea manere. nisi vxor sit
adeò incorregibilis ꝙ ratione scanda-
line maritus in peccatis eius videatur<-P>
@@0@
@@1@De impedimento ordinis.
<-P>consentire: tunc enim tenetur ab ea seadulte-|ram di-|mittere.
parari. Hæc verò separatio ab vxore
adultera, quo ad thorũ quidẽ potestfie
ri sine iudicio ecclesiæ, quo ad habita
tionẽ verò nō. Ita tenẽt oẽs docto. Li-
mitat tñ Siluest. verbo diuor. 8. ꝙ illđ
est verũ qñ adulteriũ est occultum: si
em̃ sit notũ ꝙ adultera illa cũ mecho
plures dies habitauerit, tunc sine licẽ-
tia ecclesiæ potest ab ea separari quo
ad habitationẽ. Patet ex ca. significa-
sti, de diuortijs, vbi est casus expressus
Idẽ tenet Ioan. Andre. in ca. plerũ
de donatione inter virum & vxorem
¶ QV Æri{t$}, an ordo impediat matri-271|Ordo|impedit|matri-|moniũ
moniũ? Respōd. ꝙ sic, sed solũ de iure
positiuo. Vnde etiā dicit. S. Tho. ꝙ pa
pa ex rationabili causa potest dispẽsa
re. Nec Græci sacerdotes vtentes vxo
ribus faciunt cōtra ius diuinum. Dico
igitur ꝙ sacerdos, diaconus, & subdia
conus, non possunt cōtrahere, quia est<-P>
@@0@
@@1@De impedimento ordi. 205
<-P>prohibitũ ab ecclesia. Si autem cōtra-
hant, matrimoniũ est ipso facto nullũ
Si verò post matrimoniũ ratũ quispiā
ordinetur, nō dirimitur matrimoniũ,
sed tenetur manere cum vxore: vt pa
tet in extrauagante antiqua Ioan. 22.272|Occidẽs|vxorẽ|vt con-|trahat|cum cō|cubina,|non pōt|cum ea|contra-|here.
¶ QV Æritur, an si quis occîderit pro
priam vxorem vt contrahat cum con
cubina, matrimoniũ sit validum? Re-
spond. ꝙ tale matrimoniũ est irritum
& nullum ex determinatiōe ecclesiæ
in ca. super hoc, de eo qui duxit in ma
trimonium quā polluerat per adulte-
rium. Sed si econtrario vxor virũ oc-
cîderit vt contrahat cum adultero, ma
trimoniũ tenebit: quia in iure de hoc
nihil est cautum. Si verò aliquis dede
rit fidem concubinę quòd vxore mor
tua contrahet cum illa, non potest cō-
trahere cum ea. Vide iura in illo titu-
lo de eo qui duxerit &c. At si quispiā
occîderit vxorẽ deprehensam in adul<-P>
@@0@
@@1@De vxoricio.
<-P>rio, peccat mortalitèr secũdùm sanct. Occidẽs|vxorẽ|in adul|terio de|prehen|sam pec|cat.
Tho. quanuis iura hoc non puniant.
Si verò talis adultera sit iam à iudice
dānata ad mortem, poterit maritus eā
occîdere sicut lictor: quicquid dicant
canonistæ. Non potest tamen maritus
ad hoc cogi sicut lictor.
¶ QV Æritur, vtrumvotum impediat273|Votum|simplex|& solẽ|neimpe|dit ma-|trimo|niũ, sed|diuersi|mode
matrimonium? Respōd. quòd duplex
est votum. Quoddam est solenne, alte
rum verò simplex. Votumsolenne im
pedit contrahendum & dirimit con-
tractum. Votum autem simplex im-
pedit contrahendum, sed non dirimit
contractum. Sunt de hoc multa iura
expressa in titulo de voto. Et qui post
votũ simplex castitatis contraxit, pec-
cat quotielcun exigit debitum, po-
test tamen reddere non solùm quādò
vxor petierit, sed etiam quandocun
sibi videbitur honestum accedere ad
eam, aut qñ senserit ꝙ ipsa vult, aut ꝙ<-P>
@@0@
@@1@De disparitate cultus. 106
<-P>eget, aut quòd est periculum incōtinẽ
tiæ: vt dicit sanct. Tho. in additionibꝰ
q. 83. ar. 1. ad quartum.
¶ QV Æritur, an cultus disparitas274|Fidelis|cũ infi-|deli cō|trahere|nō pōt.
(hocẽ infidelitas) impediat matrimo-
nium? Respondeo, quòd inter infide-
les sunt vera matrimonia. Et ita tenẽt
omnes, & est determinatio ecclesiæ
in cap. gaudemus de diuortijs. Secun
dò dicit. S. Tho. quód inter ĩfideles nō
est tâm perpetuum, & tā indisolubile
matrimonium, sicut inter fideles: quia
non est sacramentum, acproindè nec
confert gr̃am: sed est quidā cōtractus
humanus. Si autẽ contrahat fidelis cũ
infideli matrimoniũ nullũ est de iure
positiuo, quia est prohibitum ab eccle
sia: vt patet in concilio Tolleta. 4. ca.
62. & in concilio Agatensi. cap. 67.
¶ QVÆRITVR, an Cogna-275|Cogna|tio car-|nalis in
tio carnalis impediat matrimonium?
Respondeo, primò ꝙ iure naturali<-P>
@@0@
@@1@De cognatio carnali.
<-P>prohibiti sunt parentes contrahere cũquibꝰ|gradi-|bus im|pediat|matri-|moniũ
liberis. Nam oẽs hoĩes, etiā gentiles dā
nant talia cōnubia: nec de hoc quispiā
dubitat. Et sunt egregiæ rationes assi-
gnatę in sacra scriptura. Vide. S. Tho.
& etiā cum alijs descendentibus &c.
Itẽ in primo gradu transuersali inter
fratres & sorores, probabile est ꝙ est
contra ius naturale. Prohibiti verò sũt
ab ecclesia quatuor gradus, qui irritāt
matrimonium: vt patet in cap. non de
bet de consanguinitate & affinitate.
Fuerunt antiquitus prohibiti septem
gradus: vt patet. 35. q. 5. Papa tñ potest
dispensare in gradibus qui non sunt
prohibiti iure naturali: vt sit pax inter
familias, vel ob confederationẽ regno
rum: vel ob aliam rationabilẽ causam.
In 4. autem gradu causa rationabilis
est ꝙ ipsi contrahentes petāt. Dispẽsa
tio tñ in gradibus iure humano ꝓhibi
tis fieri solita, successit causa quæstus:<-P>
@@0@
@@1@De affinitate. 207
<-P>nihilominus tenet. De cōputatione cō
sanguinitatis vide Siluestrum, & alios
¶ Impedit etiā mr̃imonium affinitas,276|Affini|tas vs-|que ad|quartũ|gradũ|impe-|dit ma|trimo-|nium.
vs ad quartum gradum: vt patet in
ca. nō debet de consanguinitate & af
finitate. Et nō solùm affinitas inter cō
sanguineos vxoris, sed etiam inter cō
sanguineos scorti, & concubinæ meæ
Quāuis (vt credo) hæc vltima affinitas
contraha{t$} propter ius humanũ & nō
ex natura reivt prima. Est autẽ regula
ad computandā affinitatem ꝙ in eodẽ
gradu sum affinis Petro in quo vxor
eius est mihi con sanguinea.
¶ De impedimento publicę honesta-277|Publi|ca ho-|nestas|ex spō|salibus|impe-|dit ma|trimo-
tis causato ex sponsalibus de futuro,
dico ꝙ est vinculum inuentum ab ec
clesia, quæ decreuit ꝙ per hoc ꝙ aliꝗs
cōtraxit spōsalia cũ Maria, nō possitcō
trahere cũ cōsanguinea eius vs ad
quartũ gradũ. Et impedit mr̃imoniũ
eodẽ modo ac affinitas: vt patet in ca.<-P>
@@0@
@@1@De filijs illegitimis.
<-P>ex sponsalibus de sponsalibus libr. 6.niũ vt|affini-|tas.
¶ QVÆR Itur, an parentes tenean-
tur allere filios illegitimos? Respond.
quòd non est dubitandum quin tā pa278|Paren|tes an|teneā-|tur al-|lere fi-|lios il-|legiti-|mos.
ter mater teneātur allere filios qui
nondũ attĩgeruntvsum rationis. Quia
omnes gẽtes putant damnabile relin-
quere filios in ætate infantili in qua
non possunt sibi victum quærere. Et
si exponant eos vt ab alijs allantur, vi
detur certe quòd peccent mortalitèr.
Secundó dico ꝙ considerando prædi-
ctos filios post habẽt vsum rationis,
est distinguendũ. Nā quidā filij illegi
timi sunt qui vocantur naturales, solu
ti cũ soluta, suscepti ex cōcubina. Alij
sunt ex cōncubito dānato, vt suscepti
ex adultera, vel moniali, qui vocātur
spurij. Et in iure determinatur quód
parentes teneātur allere primos filios
qui habentur á concubina tanquā ab
vxore. Alios vero filios spurios nō te-<-P>
@@0@
@@1@De filijs illegitimis 208
<-P>nentur parentes allere. Et in poenam
illius damnati cohitus prætereuntur
in testamẽtis: vt homines ab huiusmo
di concubitu pessimo arceantur.
SED quid đ casu qui sæpè est in vsu 279|Ami-|cus cui|pater|reli-|quit|bona|ꝓ filio|spureo|tẽetur|illa ei|dare &|spuriꝰ|licitè|recipit
ego habeo filiam spuriam quam non
possum instituere hæredẽ, quia leges
hoc vetant, voco amicũ meum & con
stituo eum hæredẽ tali pacto, ꝙ om̃ia
bona det filiæ meæ, vtrũ talis amicus
teneatur dare bona illa filię? & vtrum
filia cum bona cōscientia possit ea re-
tinere, accipere & possidere, post le
gemunicipali prædicta bona sunt val
lata? Respond. ꝙ omne promissum est
de iure naturali adimplẽdum, & ideò
talis amicus in foro conscientiæ tene-
tur dare ea bona filiæ meæ: si rex illa
non cōfiscauerit: & illa licitè recipiet,
& possidebit licitè in foro conscien-
tiæ, non est dubium.
¶ QV Æritur, an cognatio spiritualis<-P>280
@@0@
@@1@De cognatione spirituali.
<-P>ĩmpediat matrimoniũ? Cognatio istaCogna|tio spũa|lis impe|ditma|trimōiũ
spiritualis diffinit â S. Tho. & alijs, ꝙ
sit propinquitas quædā orta ex hoc ꝙ
aliquis confert sacramẽtum, vel tenet
aliquẽ ad suscipiendum sacramẽtum
baptismi scilicet, vel confirmationis.
Triplex est igitur cognatio spiritualis
Quædā quę vocatur paternitas, quę ẽ
inter regenerantem & regeneratum:
& capio regenerationẽ vt se extẽdat
ad confirmationẽ, nam in proposito
idẽ est iudicium de cōfirmāte & de ba
ptizāte, & talis nō pōt cōtrahere cum
baptizato, vel cōfirmato, & cum vxo-
re eius iā ab eo cognita, & cũ filijs eo-
rum. Secunda vocatur cōpaternitas,
quę est inter patrẽ spiritualẽ, & patrẽ
naturalẽ & matrem naturalem. Vide
capit. primum de cognatione legali li
bro. 6. vbi omnia ista ponuntur.281|Cogna|tio lega
¶ COgnatio legalis contrahitur per
hoc ꝙ quis adoptat sibi filium. Et sunt<-P>
@@0@
@@1@De cognatione legali. 209
<-P>duæ species huius cognationis, scilicetlis impe|dit ma|trimo-|nium
paternitas, & fraternitas. Paternitascō
trahitur inter adoptātẽ & filiũ adopti
uum, qui quidem non possunt contra
here. Fraternitas verò contrahitur in-
ter filios naturales adoptantis, & inter
adoptiuum. Et etiā impedit matrimo
nium si filius adoptiuus transit in po-
testatem adoptantis: sed si non transit
(quod fit quandò adoptans moritur,
vel quandò adoptatus emancipatur
ab adoptāte) tunc potest contrahere
cum filiabus adoptantis: vt patet in ca
pit. si qua de cognatione legali.
Laus Deo, pax viuis: re
quies defunctis.
FINIS SVMMÆ DE SE-
ptem ecclesiæ mysterijs, & sa-
cramẽtis, ad laudẽ Dei
omnipotentis.
@@0@
@@1@
DE CLAVI
BVS.
HÆC MATERIA TRA 1
ctatur in. 4. d. 18. &. d. Tho.
in additionibus ad tertiā par-
tem. q. 17. claues enim in ecclesia esse
debent. Dicitur autem clauis potestas
qua remouetur obstaculum intrandi
regnum coelorum. Impedimentũ em̃
totius humanæ naturæ ex peccato pri
mi hominis consequtum per passio-
nem Christiamotum est: & ideò post
passionemvidit Ioan. apocal. 4. in coe
lo ostium apertum. Sed alicui adhuc
quotidiê manet clausum propter pec
catum originale quod contraxit, &
propter actuale quod cōmittit: & pro
pter hoc egemus sacramentis, & cla-
uibus ecclesiæ, in quibus efficatia pas-
sionis manet. Quia ex latere dormien
tis in cruce sacramenta fluxerunt qui
bus ecclesia fabricatur.
@@0@
@@1@De Clauibus. 210
¶ HANC autem clauium potestatẽ
apostolis contulit Christus, vt expres-
sè determinatur in capit. firmitèr de
summa Trinita. & fide catho. Quādo
autem fuerit apostolis collata. Arma-
chanus absurdè errans li. 11. de quęstio
nibus Armenorum ca. 14. &. 15. con-
tra omnium doctorum sententiam di
cit ꝙ Marci. 3. cũ dñs duodecim aposto
los elegit. Sed patet hoc esse falsum,
quia Matthæi. 16. pro magno vni pro-
misit Petro dicens, dabo tibi claues re
gni coelorum, nō ergo anteà habebat
aut nihil promisit. Item antequā ipse
eis consecrasset, sacramentum cōsti
tuisset, potestatem dedisset consecran
di, ac si Cęsar constitueret regem ali-
quem super regno non constituto. Di
co ergo quòd in coena (Matthæi. 26.)
cōtulit totam potestatem ordinis. Po
testatem autem iurisdictionis in foro
interiori Ioann. 20. accipite spiritum<-P>
@@0@
@@1@De Clauibus.
<-P>sanctum, quorum remiseritis peccata
remittuntur eis. Potestatem autem iu
risdictionis in foro exteriori Matthæi
18. quæcũque alligaueritis super terrā
&c. Nec inconuenit quòd apostolis
Christus potestatem excellentiæ ha-
bens, apostolicam potestatem consu-
matam & perfectam contulerit. Vn-
dè & ecclesia nunc temporis iurisdi-
ctionẽ in foro exteriori dat etiam nō
sacerdotibus, & potestatẽ ordinis dat
ijs quibus nondum contulit potestatẽ
iurisdictionis. Et nota ꝙ illa potestas
data in foro exteriori Matthæi. 18. ibi
enim fundant scholastici auctoritatẽ
excōmunicādi. Et Hierony. ibidẽ, &
Augusti. lib. 1. contra aduersariũ legis
& prophetarum capite. 17.
¶ ADV ertẽdum inquam quòd hæc3
potestas excommunicandi potest dici
clauis regni coelorum, si regnum coe
lorum capiatur pro ecclesia militante<-P>
@@0@
@@1@De Clauibus. 211
<-P>Augusti. loco citato, & super Ioā. tra-
cta. 50. & habetur. 24. q. 1. capi. quod-
cunque. Si autem regnũ coelorum ca
piatur pro ecclesia triumphante, pōt
dici clauis indirectè & secũdario. Nā
quatenus excōmunicatio excludit à sa
cramentis quibus regnum coelorum
aperitur, pōt dici ꝙ claudit regnũ coe-
lorũ. Quatenꝰ verò absolutio ab excōi
catione admittit ad sacramenta, ex cō
sequenti regnum coelorum aperit.
¶ SED vtrum oẽs apostoli habuerint4
claues? Et videtur ꝙ non. Quia Matth.
16. soli Petro sunt promissæ. Respon-
detur cũ Caieta. lib. de primatu roma
næ ecclesiæ. capi 5. &. 6. quód sine du
bio omnes apostoli à Christo & non
â Petro susceperunt claues. Patet in
ca. firmitèr de summa Trinitate & fi-
de catholica. Etiam habetur in cap. lo
quitur. 24. q. 1. & ex Hiero. lib. 1. con-
tra Iouinianum. Petro autem collatæ<-P>
@@0@
@@1@De Clauibus.
<-P>sunt claues, Ioā. 21. ibi pasce oues meas
Eadẽ em̃ potestas requiritur ad pascẽ
das oues Xp̃i & ad apariẽdũ, vel clau
dendũ regnũ coelorũ. Nā qñ Christus
viuus erat & pręsens non egebat vica
rio, consentaneum est ergo vt post re
surrectionẽ eũ instituerit: & non vide
tur vbi nā hoc fecerit nisi Ioā. vltimo.
¶ Dico prętereà, ꝙ sicut peculiaritèr5
claues Petro cōmissę sunt Matthęi. 16
sic Ioan. vlti. aliqua peculiarispotestas
data est Petro pręter cęteros: potestas
enim Petri in duobus maximè exces
sit potestatem aliorum apostolorum.
Primùm, quia Petri potestas etiam se
extendit supra ipsos apostolos. Nā vt
arguit Innocent. de maioritate & obe
dientia. ca. 6. qui dixit pasce oues meas
non distinguẽs inter has oues & alias,
alienum à suo demonstrat ouili, qui
Petrum pastorem nō recognosceret.
Quo eodem argumento, vtitur Boni-<-P>
@@0@
@@1@De Clauibus. 212
<-P>facius octauusin extrauagāti, vnā san-
ctam. Secundò excellebat in hoc ꝙ po
testas Petri erat ordinaria in vniuer
sum orbẽ, aliorũ verò apostolorũ erat
extaordinaria, ex priuilegio peculiari
Vndè factum est vt successores Petri
seccesserint in vniuersa potestate re-
spectu omniũ ouium Christi. Succes
sores veró apostolorũ successerũt apo
stolis in potestate extraordinaria. Imo
crediderim omnẽ potestatem episco-
porũ qui sunt apostolorũ successores
à Petro & successoribus romanis pon
tificibus esse deriuatā: ita ꝙ successor
Petri est immediatus vicarius Xp̃i, &
â Xp̃o accepit potestatẽ: vt diffini{t$} in
cōcil. Florẽti. & in cōcil. Cōstātiẽ. ses-
siōe. 8. Sed successores apostolorũ nec
susceperũt potestatẽ ab ipsis apostolis
nec â Christo immediatè, sed media-
tè a romano pontifice. Et sic intelligo
decretũ Leonis papæ. 19. di. ca. ita dns.<-P>
@@0@
@@1@De Clauibus.
<-P>Eodẽ modo dico, claues Petri in duo
bus differri à clauibus apostolorũ. Pri
mò in vniuersalitate: accepit enim ad
aperiendum, non huic aut illi sed om-
nibus fidelibus nullo excepto. Secun-
dò quia sic eas accepit vt ab eo accipi-
ant omnes quicunque claues habue-
rint. Nam ꝙ apostoli nō acceperint à
Petro fuit expeculiari priuilegio, quo
& Paulus gloriabatur, potestatẽ apo-
stolicam non ab hominibus accepit.
Et quāuis in ca. firmitèr dicatur Chri
stum contulisse clauem apostolis, &
eorum successoribus, dico ꝙ non est
eadem ratio de apostolis & successori
bus apostolorum. Quia apostoli ex pri
uilegio immediatè à Christo accepe-
runt potestatem ligandi atque soluen
di, etiam in totum orbem: quod male
Turrecremata negat. Sed successo-
res apostolorum, cúm manifestè ordi
nentur ab hominibus potestatem or-<-P>
@@0@
@@1@De Clauibus. 213
<-P>dinis, non immediatè à Deo accipiũt,
potestatem autem iurisdictionis acci-
piunt à romano pontifice immediatè
Sed nihilominus Christus confert cla
ues successoribus: licet per medios mi
nistros. Quemadmodũ idem ipse est
qui tollit peccata mundi: licet per mi-
nistros sacramentorum.
¶ SED vndè constat claues Petro &6
cæteris apostolis concessas nunc in ec
clesia permanere, cũ non maneat po-
testas faciendi miracula quę apostolis
est collata, nec baptizandi in nomine
Dostları ilə paylaş: |