FiZİBİLİte etüDÜ kirikkale üNİversitesi

Yatırımlarda Tesis Bedeli Hesabı

• İşletme dönemi giderlerinin hesaplanması sonucunda proje konusu olan mal veya hizmetin tesis ( fabrika ), işletme, üretim ve ticari ( satış ) maliyeti bulunur. İşletme dönemi giderleri ve gelirleri karşılaştırılarak işletmenin brüt kârını hesaplamak mümkün hale gelmektedir. Brüt kâr, işletme giderlerinden (satış hasılatı ) işletme giderleri, amortisman, faizler ile paketleme, pazarlama ve satış giderlerinin çıkarılması ile bulunur. Ayrıca, projede devletçe sağlanan bir destek varsa, bu da brüt kârdan çıkarılır ve vergi matrahı hesaplanır. Daha sonra brüt kârdan hesaplanan kurumlar vergisi, stopaj ve diğer kesintiler düşülerek ” vergi sonrası kâr ( kullanılabilir net kâr )” elde edilir.

Yatırımlarda Tesis Bedeli Hesabı

• İşletme dönemi giderleri için amortismana konu olmazlar. Buna karşılık sabit varlıklar zaman içinde aşırlar. Bu aşınmalar amortismana tabi tutularak sabit varlığın değeri zaman içinde azaltılır. Kârlılık hesaplamaları sırasında vergi öncesi kârdan düşülen amortisman şirketlerin ödeyeceği vergi miktarını etkiler.

• Amortisman hesaplanmasında kullanılan yöntemlerden bazıları şunlardır:

• - Sabit olarak yıllara dağıtma: Bu yöntemde toplam sabit sermaye projenin ekonomik ömrüne bölünerek her yıl için ayrılacak amortisman değeri hesaplanır.

• - Sabit olarak yıllara dağıtma ve hurda değeri: Bu yöntemde yukarıdaki yöntemden farklı olarak projenin ekonomik ömrü sonundaki hurda değeri hesaplanarak sabit sermaye yatırımından düşülür. Kalan değer sabit olarak yıllara dağıtılır.

• - Hızlandırılmış amortisman: Bu yöntemde amortismanlar projenin ilk yıllarında fazla olarak hesaplanır ve son yıllara doğru gidildikçe düşer.

• - Arazi bedeli ve işletme sermayesi amortismana dahil edilmeyen kalemler olup projenin son yılında artık değer olarak göz önüne alınırlar.

Yatırımlarda Tesis Bedeli Hesabı

• İşletme giderleri, üretim kapasitesi ile bağlantıları açısından “ Sabit”, “Değişken”, “Yarı Değişken” olmak üzere üç grupta toplanır.

• Üretim hacmi ile bağlantılı olmaksızın kısa dönemde sabit kalan giderlere “ Sabit” ya da “ Değişmeyen”; üretim hacmi ile aynı yönde değişmekle birlikte, değişme oranı üretim miktarındaki değişmeden farklı olan giderlere ise “ Yar Değişken” giderler denilmektedir. Yarı değişken giderlerin bu özelliği, giderlerinin bir kısmının değişmeyen nitelik taşımasından ileri gelmektedir; sabit kalan kısmın büyüklüğü projeden projeye geniş ölçüde değiştirmektedir.

• İşletme dönemi gelirlerinin ( üretilecek mal ya da hizmetin satılması ile elde edilecek hasılat ) belirlenmesinde en önemli iki faktör satış miktarı ve satış fiyatıdır.

Yatırımlarda Tesis Bedeli Hesabı

• Bir piyasanın yapısını belirleyen en önemli unsur o piyasada fiyatın nasıl ve kim tarafından oluşturulduğudur. Tam rekabet piyasasında fiyatı ne belli üreticiler ne de belli tüketiciler belirleyebilmektedir. Bu tür piyasalarda fiyat veri alınır ve yapılacak ürünün veya hizmet arzının fiyatı etkilemeyeceği varsayılır. Oysa, tekelci piyasalarda firma ürünün arzını kontrol ederek fiyatı belirleme konumundadır. Projenin nasıl bir piyasa yapısı içinde faaliyet göstereceği ve proje büyüklüğü bu bakımdan önem taşımaktadır.

• Fiyatı ve satış miktarını etkileyen bütün unsurlar ( pazarlama organizasyonu ve becerisi dahil ) analiz edilerek geleceğe dönük gerçekçi tahminler yapılmalı ve satış gelirleri bu tahminler dayalı olarak üretilmelidir. Daha önce sözü edilen piyasa araştırmasının sonuçları bu çerçevede büyük önem kazanır. Özet olarak işletme gelirleri hesaplanırken ürün ve varsa yan ürünler için göz önüne alınması ve incelenmesi gereken hususlar şunlardır:

• Beklenen yıllık maksimum üretim miktarı

• - Beklene satışlar ve stoklar

• - Fiyatlandırma politikası

• - Satış ve pazarlama organizasyonu ( dağıtım ağı )

Yatırımlarda Tesis Bedeli Hesabı

• Proje Uygulama Programı: Termin Planı

• Proje uygulamasında yatırım döneminin çeşitli evreleri için gerçekçi programlar hazırlanmalıdır. Her projede uygulama bir zaman ölçeğine bağlı olduğundan bu yapılabilirlik etüdünün vazgeçilmez bir bölümüdür.

• Zamanlama faktörünün planlaması proje başarısında yaşamsal bir öneme sahiptir. Proje kapsamında bulunan değişik işleri bir zincirin değişik halkaları gibi düşünürsek bütün halkaların bileşimi toplam proje süresini vermektedir. Amaç, bütünlüğü bozmadan mümkün olan en uygun şekilde yapılacak işlerin zamanlamasını programlamaktır.

Yatırımlarda Tesis Bedeli Hesabı

• Uygulama programının hazırlanması aşağıdaki işlemlerden oluşur;

• - Projenin tamamlanması için yapılması gereken bütün işlerin (şantiye içi ve dışı) türleri itibariyle belirlenmesi,

• - Yapılması gereken işlerin mantıksal sırasının belirlenmesi,

• - Bütün iş kalemleri için gereken sürelerin tek tek belirlenmesi ve zamanlamanın yapılması,

• - Her işin bitirilmesi için gereken kaynakların belirlenmesi ve maliyetlerinin çıkarılması,

• Hazırlanan program genellikle aşağıdaki aşamalar ile uygulamaya konur:

• - Uygulama ekibinin ( proje yönetimi ) atanması,

• - Finansal planlama ve finansman temini ( kredi işlemleri vb ),

• -Proje yönetimi ve organizasyonun oluşturulması,

• - Ayrıntılı mühendislik çalışmalarının tamamlanması ve uygulama projelerinin hazırlanması,

• - Deneme ve işletmeye alma çalışmaları,

• - Projenin tanıtılması,

Yatırımlarda Tesis Bedeli Hesabı

• Projenin programlanması için çeşitli yöntemler vardır. En bilinen ve kolay yöntem çubuk diyagramı ya da Gannt çizelgesidir. Buna gör; proje uygulaması çeşitli etkinlik alanlarına bölünür ve her biri için süresi gösterilir Böylece her bir etkinliğin başlangıç zamanı ya da belirli karaların alınacağı tarihler saptanır. Hazırlanması kolay olan bu çizelgeler her projeye uygulanabilir.Birbiriyle ilişkili ve birbirini izleyen pek çok etkinlikten oluşan karmaşık bir projede çubuk çizelge uygun olmayabilir. Ve “ şebeke analizi” olarak isimlendirilen PERT ( Project Evaluation and Review Technique ) ya da CPM ( Critical Path Method ) gibi yöntemler gerekebilir. PERT yöntemi, kutucuklar içinde gösterilen çeşitli etkinlikleri zaman boyutuyla ele alıp görsel bir şekilde sunarken, CPM yöntemi bu işleme maliyet unsurunu da ekleyerek alternatif yollardan maliyeti en az olanı tercih etmeyi kolaylaştırır.

İşletme Sermayesi Hesabı

• Kurulacak bir tesis çalışırken, tesislere bağlı paralardan gayri, bağlı kalacak sermaye toplamı hesaplanmalıdır. İşletme sermayesi hesabı bir çok hallerde ihmal edilmektedir. Bu paraların da faiz getirebilecek bir meblağ olduğu unutulmamalıdır.

• - Hammadde Ambarı: Hammadde ve yardımcı madde ambar ve depolarında stok edilen mallara bağlı paralar kastedilmektedir. Katalizatör ve ilk dolgu maddeleri bedelleri de buraya girer. Bir fabrika grubu içinden bir hammadde temin ediliyorsa, bunun stoku yapılmasına lüzum olmadığından buraya alınmaması icap eder.

• - Mamul Ambarı: Tesislerde elde edilip satılmadan önce depolanan mallar ve işlenmekte olan maddeler bağlı sermaye demektir. Genellikle iki ay depo edilip satıldığı kabul olunur. Satışa arz edilen malların sadece maliyetleri alınır. Bunlar satışa arz edilen mamullerle, yine piyasaya verilen yan ürünlerdir, ara ürünler alınamaz.

• - Malzeme Ambarı: Yedek parça ve yardımcı malzeme ambarına bağlı paraların hesaplanması demektir. Ateş tuğlaları ve harçları da buraya girer.

• - Müşteride Bağlı Paralar: Veresiye satışlar dolayısıyla müşteride de paralar bağlanabilir.

• - Nakit İhtiyacı: Personel maaşları ve sair tediyeler için kasada bulundurulacak paralarında dikkate alınması gerekir.

Yıllık İşletme Giderleri ve Ürün Maliyeti Hesabı

• Ekonomik masraflarla ele alınan bir projede hedef “fazla kâr” sağlama olduğuna göre, bu ürün maliyetinin düşük olmasına çalışılacak demektir. Ürün maliyetinin düşük olması büyük önem taşır. Birim ürün maliyeti ise kabaca yıllık işletme masraflarının ortalama kapasiteye bölümünden ibarettir

Yıllık İşletme Giderleri ve Ürün Maliyeti Hesabı

• Yıllık İşletme Giderleri

• - Hammadde Giderleri: Hammaddeler neticede mamulün bünyesine giren önemli ana maddelerdir. Hesaplanırken yıllık ihtiyaç miktarı ile rayiç fiyatların bilinmesi gerekir. Gerekli miktar: Lisansörlerden veya mesleki literatürden, fiyatlar ise piyasadan soruşturularak elde olunur.

• - Yardımcı Maddeler: Fabrikasyonda gerekli diğer maddeler olup siparişler için tüketilirler. Katalizatör, elektrot sıvı, dolgu, katkı, kaydırıcı, stabileştirici, renklendirici maddeleri ve benzerlerini içine alır. Tüketilen miktarlar, mesleki litarürden veya lisansörden sağlanır. Fiyatlar iç ve dış piyasadan veyahut da periyodik olarak yayınlanan fiyat listelerinden bulunur.

Yıllık İşletme Giderleri ve Ürün Maliyeti Hesabı

• - Enerji, Su, Buhar ve Hava: Üretim için gerekli miktarlar, firmaların garanti ettikleri miktarlar olmalıdır. Fiili tüketim miktarları daha düşük bile olsalar alınamaz. Fiyatlar mahalli şartlara göre değişebilir.

• - Amortisman: Tesis bedelini teşkil eden değerler için yıpranma karşılığı mamul maliyetine girecek hesabi giderlerdir.

• - Genel Masraflar: Buraya: Fabrikaya ait idari, sosyal masraflarla sair masraflar girerler. İdari ve sosyal tesis ve servislere ait masraflardır.

• - Fabrika Maliyeti: Buraya kadar ( a-k ) giderler toplamı bir işletmede ürünlerin “ fabrika maliyetidir ”.

• - Satış Masrafları: Ürünlerin piyasa arzını sağlayan teşkilat, acente, mümessillik, reklam, propaganda ve sergileme giderleridir.

• - Kâr: Bir üründe kâr piyasa fiyatları ile maliyet arasındaki farktır. Fakat özel hallerde sözgelimi “ tek satıcı “ iken belli bir kâr yüzdesi de alınabilir.

Projenin Finansmanı

• Çoğu kez fizibilite raporları hazırlanırken projenin finansmanının hazır olduğu var sayılır. Oysa kaynak kısıtı projenin kapasitesini ve teknolojik tercih gibi birçok önemli boyutunu etkileyen unsurdur. Bu konuda yaşanan diğer bir sorun ise gerçekçi olmayan finansman ihtiyacı tahminleridir. Yatırım ve üretim maliyetlerinin düşük, satış gelirlerinin ise yüksek alınması durumunda projenin ihtiyaç duyacağı finansman miktarı olduğundan daha az görünmekte, sonuçta ise proje finansmanında zorluklar ile karşılaşılmakta, artan finansman gereği nedeniyle de projenin kârlılığı ortadan kalkmaktadır.

Projenin Finansmanı

• Proje finansmanı planlanırken öncelikle ele alınması gereken konulardan biri öz kaynak/borç dengesinin kurulmasıdır. Borçlanma imkanları ise uzun vadeli ve kısa vadeli olmak üzere iki kalemde değerlendirilmelidir. Sanayi projelerinde genellikle ilk yatırım maliyetleri öz kaynak ve uzun vadeli ticari banka kredileri kullanılmak suretiyle karşılanmaktadır. Ancak, öz kaynak ve ticari banka kredisi dışında da birçok finansman alternatifi bulunmaktadır. Şirketin doğrudan tahvil ihraç etmesi, ulusal veya uluslararası resmi finans kurumlarından borçlanma gibi diğer alternatifler de değerlendirilerek en uygun koşulları sağlayan mali yapı oluşturulmaya çalışılmalıdır.

Projenin Finansmanı

• Projenin finansmanı için yalnızca finansman kaynakları bulmak yeterli değildir. Fonların projeye akışının zamanlaması, yatırım harcamaları, üretim giderleri ve diğer harcamaların dışarıya akışı ile senkronize edilmelidir. Bu yapılmadığı taktirde, boşta kalan fonların sonucu olarak faiz gelirlerinde önemli kayıplara uğranabileceği gibi karşılanabilecek mali darboğaz sonucu proje uygulamasında gecikmeler de söz konusu olabilir. Kısacası, projenin başarısı için finansman akışının iyi izlenmesi, düzenlenmesi ve birbirleri ile ilişkilendirilmesi gerekmektedir.

• PROJE ANALİZİ

• Yapılabilirlik etüdü hazırlama süreci kendi içinde bir proje analizi boyutu taşımaktadır. Hazırlık esnasında yapılan çeşitli anahtar varsayımlar bu bölümde duyarlılık analizleri ile test edilerek projenin başarı şansı belirlenmeye çalışılır. Bu bölümün temel amacı karar alıcıyı projenin yapılabilir olup olmadığı hususunda ikna etmektir.

Projenin Finansmanı

• Finansman Planlaması

• Bir yatırımı gerçekleştirmek için esas olarak öz kaynak ve kredilerden istifade edilir. Öz kaynak şirkete ortaklar tarafından ödenen sermaye, devredilen menkul ve gayri menkullerdir. Şirket yeni kurulmamışsa şirketin bünyesinde birikmiş olan amortisman ve ihtiyatlar da öz kaynak olarak alınır.

• Krediler: Krediler çok çeşitlidir. İç ve dış krediler olduğu gibi bunların ödeme sürelerine bağlı olarak uzun vadeli krediler (yatırım kredisi ) orta vadeli krediler ( yatırım ve işletme kredileri) ve kısa vadeli krediler ( ticari kredi ) olabilir.

Projenin Finansmanı

• Uzun vadeli yatırım kredileri Sinai Yatırım ve Sinai Kalkınma Bankalarından temin edilebilir. Bunlardan Sinai Kalkınma Bankası döviz kredisi de verebilmektedir.

• Şirket mevcut ve yaptığı yatırım ek bir yatırım ise, şirketin alacağı borçları zamanla ödeyip ödeyemeyeceği araştırılır. Bu araştırma esas olarak bilanço ve kâr zarar hesaplarının incelenmesiyle yapılır. Bir şirketin borçlanması, faaliyette bulunduğu sektörün karakterine de bağlıdır.

Projenin Finansmanı

• Finansman Kaynakları

• Projenin finansmanı için öz kaynak olarak, iç ve dış krediler ile devletin tanıdığı teşvik tedbirleri düşünülür.

• İç ve dış krediler, uzun vadeli ( 8 yıldan uzun ) krediler, orta vadeli krediler ( 5 yıl vadeli ), kısa vadeli krediler ( ticari krediler ) dir. Dış krediler uzun ve orta vadeli krediler olabilirler ve Maliye Bakanlığı iznine bağlıdır.

• Dış finansman kaynakları IFC, Eximbank, Avrupa Yatırımlar Bankası, Türkiye Sınai Kalkınma Bankası ( döviz kredisi verir ) sayılabilir. Supplier’s Credit denilen firma kredileri de yine izne bağlı olup genellikle büyük avantaj taşımazlar. Makine ve ekipman fiyatları da şişirilmiş olur ve alışta bir kayıp doğar. Orta vadeli krediler bütün milli bankalardan ve dış finansman kaynaklarından temin edilebilir. Türkiye’de bütün milli bankalar plasmanlarının %10’u nisbetinde orta vadeli kredi vermeye selahiyetlidirler.

• İKTİSADİ ETÜT

YATIRIM PROJELERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ

• Geri Ödeme Dönemi Yöntemi

• Geri ödeme dönemi yöntemi, bir projeye yatırılacak paranın (ilk yatırım) pro­jeden sağlanacak kâr ve amortisman toplamı ile kaç yıl içinde geri döneceği­nin belirlenmesi yöntemidir.

• Basit oluşu nedeniyle tercih edilen bir yöntemdir fakat değerleme so­nuçları bakımından yanıltıcı sonuçlara ulaşılmasına neden olur. Yöntemin en önemli eksiği para akışlarının geri ödeme dönemini aşan kısımlarıyla ilgilenmemesidir. Bir projenin geri ödeme dönemi uzun olduğu halde, geri ödeme döneminden sonra uzun vadede kârlı bir proje olabilir. Fakat bu yöntemde bu ihti­mal göz önünde bulundurulmaz. Bu nedenle önemli yanlışlıklara neden olabilir.

• Yöntemi savunanlar ,sıkıntısı içinde olan işletmelerde geri ödeme yönteminin fonların süratle işletmeye dönmesine imkan verdiğini öne sürmekte­dirler. Bu savunma hayli tutarlı görünüyorsa da gerçekte para sıkıntısı çeken işletmeler açısından da yöntemin yanlış sonuçlar vermesini haklı gösterecek nitelikte değildir.

Net Bugünkü Değer Yöntemi

• Net bugünkü değer yöntemi projenin para girişlerinin bugünkü değeri ile para çıkışları arasındaki farkın belirlenmesi ve farkın sıfırdan büyük olması halinde projenin kabulünü savunan yöntemdir.

Hakiki Verim Yöntemi

• NBD yöntemine çok benzeyen proje değeri ölçülmesinde kullanılabilecek diğer bir yöntemde hakiki verim yada iç verim yöntemidir. Yöntem net bu­günkü değer yönteminden (NBD) sadece iskontolama işlemi bakımından fark­lıdır. NBD yönteminde belli bir verim oranı ıskonto oranı olarak kullanı­larak iskontolamaya gidilirken, bu yöntemde bir ıskonto oranı belirlenmeye çalışılır. Tanımı olarak hakiki verim, projenin para çıkışı ile para girişini birbirine eşitleyen ıskonto oranı olarak tanımlayabiliriz. Oran deneme sınama ve enterpolasyon yoluyla belirlenmektedir.

Karlılık Endeksi Yöntemi

• Bu yöntem projelerin bugünkü değeri ile proje maliyeti arasında oranın belirlenmesi ilkesine dayanır. NBD yöntemine çok benzer ve birçok bakımdan da üstünlüğe sahiptir.

• Projenin para girişlerinin bugünkü değeri ile projenin ilk yatırım tutarı arasındaki oran olarak tanımlanan kârlılık endeksine göre bir projenin kabul edilebilir bir proje olması için bu oranın birden büyük çıkması gerekir. 1 'den büyük olmak şartıyla daha büyük bir oran veren proje diğerlerinden üstün bir projedir.

• NBD yönteminin en büyük eksiği yatırım tutarı farklı büyüklükteki pro­jelere uygulanmasındaki güçlüktür. Karlılık endeksi bu güçlüğü ortadan kaldırır.

Yıllık Giderler Yöntemi

• Mühendislik ekonomisi etüdlerinde kullanılan değerleme tekniklerinden birisi de yıllık giderler yöntemidir.

• Proje değerlendirilirken, bu yöntemde şayet ortada iki yatırım seçeneği varsa ilk önce Bilinmesi gereken husus sermayenin yıllık amortisman miktarıdır

Başabaş Analizi

• Başabaş analizi bir projenin mali yeterliliğini tehlikeye sokmadan çalı­şabileceği en düşük verim ve/veya satış seviyesini bulmak amacıyla yürütülür. Başabaş noktası (BEP) terimi, bir projenin ne kâr ne de zarar ettiği çalışma seviyesini ifade etmek için kullanılır. Bu seviye, ya fiziksel üniteler cinsinden kullanılan kapasitenin yüzdesi olarsa veya satış gelirlerinin hacmi olarak ifade edilirler. Başabaş noktası ayrıca, üretim malları için minimum satış fiyat veya girdiler için maksimum satış fiyatı olarak veya bir birini üretim başına maksimum işletme masrafı olarak tanımlanabilir.

• Başabaş noktasının daha düşük olması demek o projenin kâr elde etmek şansının daha yüksek olması ve zarar etmesi için de daha düşük bir riskin mevcut olması demektir.

Başabaş Analizi

• İşletme masrafları, iki ana gruba ayrılır. Bunlar sabit masraflar ve de­ğişken masraflardır. Sabit masraflar, gerçek üretimden bağımsız olarak meydana gelir. Bu masraflar üretim seviyesi ne olursa olsun genellikle sabit kalırlar. Değişken masraflar ise üretim seviyesine doğrudan bağlıdır. Bu masraflar, üretir, seviyesindeki artış veya azalışa bağlı olarak artar veya azalır. (Hammaddeler enerji, yakıt, direkt işçilik vs)

• Başabaş analizleri için kullanılacak periyot açık bir şekilde belirlenme­lidir. Normal bir yıla ait verilerin kullanılması suretiyle, çalışmalar yapılmalıdır.

• Başa baş şeması, toplam masrafların toplam gelirlere eşit olduğu noktayı göstermektedir.Bu noktanın üzerinde, proje kâra geçmekte, aşağısında ise zarar etmektedir.

Rantabilite

• Rantabilite, en geniş ve klasik anlamdaki tanımıyla belli bir dönemde elde edilen kârın, o dönemde işletmede kullanılan sermayeye oranıdır. Yani rantabilite KAR / SERMAYE 'dir. Daha geniş bir ifadeyle, kâr satış hasılatından, satılan malın maliyetinin çıkarılması olduğuna göre

• Satış hasılatı - Satılan malın maliyeti

• Rantabilite = _______________________________

• Öz sermaye + Borçlar(Yatırım tutarı)

• Bu ifade, rant ab il iten in işletmenin tek bir finansman veya yatırım safhasını değil, üretim, satış, yatırım, finansman problemlerini de içine alan geniş bir konu olduğunu göstermektedir.

Rantabilite

• Öz Sermaye Rantabilitesi : (Mali rantabilite)

• Serbest piyasa ekonomisinde müteşebbisin amacı, yatırmış olduğu sermayeye azami kar sağlamak olduğuna göre NET KÂR/ÖZ SERMAYE oranı ile ifade edilen öz sermaye rantabilitesi işletmenin başarı ölçüsü olarak kullanılabilir. Bu oranın anlamı ana hatları ile işletmeye tahsis edilen 100 TL lik öz sermaye ile belirli bir zaman içinde kaç ünitelik kâr elde edildiğidir. Mikro açıdan bu rantabilite önemlidir.

• Toplam Sermaye Rantabilitesi : (İktisadi rantabilite)

• Bu rantabilite çeşidi, işletmenin kaynaklarını ne ölçüde kârlı kullandığı gösterir. İşletme iktisadi literatüründe net işletme kârına dış kaynak sermayesi için ödenen faizler ilave edilerek toplam sermayeye oranlamak suretiyle ele,alınmaktadır. Diğer bir deyişle toplam sermaye rantabilitesi:

• ( Net Kar + Faizler ) / Toplam sermaye

• Toplam sermaye rantabilitesini bulmak için dış kaynak faizlerini kâr ilave etmek zaruridir, çünkü işletme eğer tamamen kendi kaynakları ile çalışmış olsaydı, kârlılığı ne olurdu, bu araştırılmalıdır. Makro açıdan bu rantabilite daha önemlidir.

Rantabilite

• İş Hacmi Rantabilitesi : (Kar marjı, satış rantabilitesi):

• Literatürde rantabilite olarak ele alınmasına rağmen prensip itibarlı sermaye rantabilitesinin bir unsuru olan Kar / SATİŞ HASILATI ile ifade edilen iş hacmi rantabilitesinin anlamı; 1 TL. ‘lik satış hasılatından ne kadar kar sağlandığı olup, Türkçe literatürde "faaliyet kârı yüzdesi" ve "satış marjı” da denilmektedir.