Гейд етмяк лазымдыр ки, биоэен елементлярин даща эениш йайылмасы тяснифатына эюря, бу елементляр 2 група бюлцнцр: 1) макроелементляр (мигдары 0,001%-дян артыг оланлар) вя 2) микроелементляр

2.
Fosfatidiletanolaminlər
–
fosfatid turşusu ilə kolaminin efirləşmə 
məhsullarıdır. Onları qliserofosfolipidlərin digər növlərinin əksəriyyətindən 
fərqləndirən etanolamin (kolamin) kimyəvi strukturuna görə etil spirtinin 
aminləşmiş törəməsidir. Fosfatidilxolinlər kimi, fosfatidiletanolaminlərin də 

- 
və 

-formaları vardır. 
Etanolamin

-fosfatidiletanolamin
Fosfatidiletanolaminlər ilk dəfə baş beyninin tərkibində aşkar edilmişdir. 
Buna görə əvvəllər onlara kefalinlər (latınca: 
cephalus
–
baş) deyilirdi. Heyvan 
və bitki hüceyrələrinin daxili membranlarının tərkibində fosfatidiletanolamin-
lərin miqdarı xüsusilə çox olur (20 %-ə qədər). Onlar beyindən başqa, qaraci
-
yərdə və paxlalı bitkilərin meyvələrində geniş yayılmışdır. Lakin digər heyvan 
və bitki toxumalarında da fosfatidiletanolaminlər olur. 
Fosfatidiletanolaminlər spirtdə həll olmur və bu xassələrinə görə, fosfa-
tidilxolinlərdən fərqlənir. Onlar da spesifik fermentlərin təsiri nəticəsində 
doymamış turşu qalıqlarını itirib, müvafiq lizofosfolipidə çevrilə bilirlər. 
3. Fosfatidilserinlər
–
fosfatid turşusunun hidroksil qrupuna malik amin-
turşu olan serinlə mürəkkəb efirləridir. Onun tərkibində serinin karboksil qrupu 
sərbəst qaldığına görə, turşulara xas olan kimyəvi reaksiyalara girə bilir. Bu 

---

86 
birləşmələr ilk dəfə qaramalın baş beynində aşkar edilmişdir. Sonralar aydın 
olmuşdur ki, heyvan və bitkilərin toxumalarının əksəriyyətində və hətta bak-
teriyalarda fosfatidilserinlər vardır. Lakin onlar fosfolipidlərin yuxarıda haq-
qında məlumat verilən ilk iki növünə nisbətən canlılar aləmində az yayılmışdır.
Serin Fosfatidilserin 
Orqanizmdə serin, etanolamin və xolin xüsusi ferment sistemlərinin təsiri 
altında qarşılıqlı surətdə bir-birinə çevrilə bilir: serin karboksilsizləşmə yolu ilə 
etanolaminə, sonuncu isə metilləşmə reaksiyaları vasitəsilə xolinə çevrilir. Bu 
reaksiyalar sayəsində fosfatidilxolinlər, fosfatidiletanolaminlər və fosfatidil-
serinlər qarşılıqlı surətdə bir-birinə çevrilə bilir.