Guney Afrika Yillik Rapor 2007

Kaynak: Statistics South Africa
2003 yılı Temmuz ayından 2007 yılı Şubat ayına kadar 43 aylık süre zarfında enflasyon oranlarının Güney Afrika Merkez Bankasınca hedeflenen aralıkta gerçekleştiği ve % 6’nın üzerine çıkmadığı görülmektedir. Ancak, özellikle gıda fiyatları ve petrol fiyatlarında kaydedilen artışla birlikte 2007 yılı Nisan ayından itibaren enflasyon oranları %7’nın üzerine çıkmıştır. 2008 yılının Ağustos ayında % 13,7 ile en üst noktaya çıkan enflasyon oranı, yıllık ortalamada %11,5 olarak kaydedilmiştir. 2009 yılında % 7,1 seviyesinde gerçekleşen enflasyon oranının, 2010 yılından itibaren % 6 seviyesinin altına düşerek % 4,3’e gerilediği, 2011, 2012 ve 2013 yıllarında ise sırasıyla %5, %5,6 ve %5,7 olarak kaydedildiği gözlenmektedir.
Güney Afrika Tüketici Fiyat Endeksi Kasım 2014’te %5,8 olarak gerçekleşirken, son on iki aylık veriler baz alındığında % 6,1 düzeyinde hesaplanan ortalama enflasyon verilerinin Aralık ayında yavaşlayarak yıl sonunda % 6 seviyesini aşmayacağı tahmin edilmektedir. Bahsekonu tahminlerin, tüketim malları fiyatlarındaki artışın yavaşlaması ve durgun piyasa talebi ile bağlantılı olduğu değerlendirilmektedir.
Sektörel bazda enflasyon oranlarına baktığımızda ise Kasım 2014 itibarıyla bir önceki yıl ile karşılaştırıldığında en fazla artış oranının sırasıyla; restoran ve oteller (%9,0), eğitim (%8,8) ile alkollü içecekler ve tütün (%7,7) sektörlerinde gerçekleştiği görülmektedir.
Diğer taraftan Güney Afrika para birimi Rand’ın (ZAR) 2011 yılından itibaren değer kaybı sürmekte olup 2011 yılı Ocak ayında 1 USD = 6,7 ZAR iken 2014 yılı Aralık ayı itibariyle 1 USD = 11,53 ZAR seviyesindedir. Amerikan Merkez Bankasının güçlü dolar politikası ve düşen emtia fiyatları dikkate alındığında değer kaybının süreceği değerlendirilmektedir. İthal girdilerdeki maliyet artışına paralel olarak “hissedilen enflasyonun” önemli oranda arttığı değerlendirilmektedir.
Güney Afrika Merkez Bankası tarafından CPI enflasyon sepetinde yer alan ürünlerin 2013 ve 2014 yılları itibariyle fiyat değişim oranlarına ilişkin tablo aşağıda yer almaktadır. Tablo’da yer alan veriler en son açıklanan Kasım ayı verileri baz alınarak hazırlanmıştır.

CPI Enflasyon Sepetinde Yer Alan Ürünlerin Yıllık Fiyat Değişimleri (%)
	Ağırlık	2013*	2014*
Gıda ve alkolsüz içecekler	18,19	4,1	7,4
Alkollü içkiler ve tütün	5,37	7,0	7,7
Hazır giyim ve ayakkabı	4,37	3,4	6,4
İskan ve diğer hizmetler	23,14	5,3	5,7
Ev eşyası ve ekipman	4,93	3,5	1,9
Sağlık	1,39	4,6	6,0
Ulaşım	16,07	5,7	4,6
İletişim	2,54	1,1	-0,9
Eğlence, kültür	4,07	2,4	2,7
Eğitim	2,66	9,0	8,8
Restoran, hotel	3,33	7,3	9,0
Diğer ürün ve hizmetler	13,94	7,0	6,9
Toplam CPI	100,0	5,3	5,8

Kaynak: Statistics South Africa, *2014 yılı Kasım ayı verileri
4.1.5. Dış Borçlar
Güney Afrika’nın toplam dış borcu 2013 yılı sonu itibariyle 136,5 milyar ve 2014 yılı birinci dönem sonu itibarıyla 138,5 milyar ABD Dolarıdır. Rand olarak hesap edildiğinde ise Güney Afrika’nın toplam dış borcu aynı dönemde 1.429 milyar Rand’a tekabül etmektedir. Dış borçların GSYİH’ya oranı ise % 40,7 olarak hesaplanmaktadır. Dış borçların özellikle 2000 li yıllardan itibaren önemli oranda artması dikkat çekmektedir.

(milyar $)	2014	2013
	1. çeyrek	1. çeyrek	2. çeyrek	3. çeyrek	4. çeyrek
Yabancı para kaynaklı dış borçlar	62,9	58,5	57,1	60,0	61,2
Rand kaynaklı dış borçlar	75,6	81,6	72,8	76,1	75,3
Toplam dış borçlar	138,5	140,1	129,9	136,1	136,5
Dış borç/ GSYİH (%)	40,7	37,3	35,3	38,0	38,9

Kaynak: South African Reserve Bank

4.1.6. Rezervler
2011 yılının son çeyreğinde ortaya çıkan cari işlemler açığı, finansal hizmetler kalemindeki net sermaye akışı ile finanse edilmiş ve 2011 yılında ödemeler dengesi 16,4 milyar Rand fazla vermiştir. 2011 yılında, Güney Afrika Merkez Bankası toplam rezervleri bir önceki yıla göre yaklaşık 5,1 milyar dolar artarak 48,9 milyar dolara ulaşmıştır.

Toplam Rezervler (milyon $)
	2008	2009	2010	2011	2012	2013
Altın ve diğer rezervler	34.099	39.706	43.834	48.860	50.735	49.587

Kaynak: South African Reserve Bank

4.1.7. 2014/2015 Bütçesi
Güney Afrika’da 2014/2015 mali yılı bütçesi Maliye Bakanı Pravin Gordan tarafından 26 Şubat 2014 tarihinde açıklanmıştır. (Yeni Maliye Bakanı Musa Nhlanla Nene 25 Mayıs 2014 tarihinde göreve getirilmiştir.) Buna göre;

• 
  2013/14 bütçesinin GSYİH’nın % 4,0’ü oranında (yaklaşık 139 milyar Rand) bütçe açığı vereceği tahmin edilirken, 2016/17 bütçesinde GSYİH’nın % 2,8’i oranında bütçe açığı verileceği öngörülmektedir.
  
• 
  2013 yılında GSYİH artış oranının % 2,7, 2014’de % 3,2 ve 2014’te % 3,5 olacağı öngörülmektedir.
  
• 
  Tüketici fiyatları endeksindeki artış oranının hedeflenen % 3-6 aralığında seyretmesi, 2015 ve 2016 yıllarında ise ekonominin güçlenmesi ile birlikte enflasyonun sırasıyla % 5,9 ve % 5,5 seviyesinde seyretmesi beklenmektedir.
  
• 
  2013 yılında % 6,1 olarak kaydedilen bütçe açığının 2014 yılında % 5,9 seviyesine gerilemesi beklenmektedir.
  
• 
  Konsolide bütçe harcamaları 2013/14 döneminde 1,1 trilyon Rand (100 milyar $) seviyesinde iken, bu miktarın 2014/15 döneminde 1,2 trilyon Rand (110 milyar $)’a çıkacağı tahmin edilmektedir.
  
• 
  2014/2015 bütçesinde altyapı yatırımları ve sosyal harcamalara öncelik verilerek önümüzdeki üç yıllık dönem için sırasıyla 847 milyar Rand (77 milyar $) ve 410 milyar Rand ( 37,3 milyar $) tutarında bir kaynak tahsis edilmiştir.
  
• 
  2012/20 dönemi bütçesi kapsamında ülke altyapısının modernizasyonu amacıyla elektrik, su, konut, ulaşım ve iletişim alanlarında 3,2 trilyon Rand (290 milyar dolar) tutarında 43 adet projenin hayata geçirilmesi hedeflenmektedir.
  

Güney Afrika’da 2014/15 bütçesi ile birlikte vergi sisteminde ve vergi oranlarında yapılan değişiklikle; bireysel gelir vergilerinde yaklaşık 9,3 milyar Rand tutarında bir vergi indirimine gidilecektir.

2014/15 bütçesi kapsamında toplanan vergi gelirlerinin büyük bir kısmının bireysel gelir vergisi, katma değer vergisi ve kurumsal gelir vergisinden toplanması beklenmektedir. Buna göre, toplam vergi gelirlerinde; Bireysel Gelir Vergisi %33,8’lik pay ile birinci sırada yer alırken, onu Katma Değer Vergisi (%26,9) ve Kurumsal Gelir Vergisi (%20) izlemektedir.
2013/14 bütçesine ilişkin revize edilmiş veriler ile 2014/15, 2015/16 ve 2016/17 bütçelerine ilişkin olarak öngörülen gelir ve giderlerle ilgili tablo ise aşağıda yer almaktadır.

Bütçe Gelirleri – Bütçe Giderleri, 2013/14 – 2016/17 Milyar Rand
	2013/14	2014/15	2015/16	2016/17
Toplam gelirler	886,2	962,8	1.058,1	1.172,6
Toplam giderler	1.049,1	1.142,5	1.232,6	1.323,6
Bütçe dengesi	-138,8	-153,1	-150,3	-126,9
GSYİH’ya oranı	-%4,0	-%4,0	-%3,6	-%2,8