Guney Afrika Yillik Rapor 2007

GİRİŞ

Güney Afrika Cumhuriyeti’nin genel ekonomik durumu ve Türkiye ile ticari ve ekonomik ilişkileri ile ilgili olarak hazırlanan bu raporun amacı, Güney Afrika Cumhuriyeti’ni bütün yönleriyle ihracatçılarımıza tanıtmak ve ülke ile ilgili firmalarımızın ihtiyaç duyabileceği bilgileri tek bir çalışma altında toplamaktır.

Rapor iki bölümden oluşmakta, birinci bölümde Güney Afrika’nın sosyal ve ekonomik göstergeleri, ülke hakkında genel bilgiler, ülkenin genel ekonomik durumu, temel sektörler ile uluslararası ticari ve ekonomik ilişkileri hakkında bilgiler yer almaktadır.
Raporun ikinci bölümünde ise, Türkiye ile Güney Afrika arasındaki ekonomik ve ticari ilişkiler hakkında bilgilere yer almakta olup, raporun son kısmında karşılaşılan sorunlar ile görüş ve öneriler yer almaktadır.
Güney Afrika Cumhuriyeti’nde ekonomik göstergeler ve dış ticaret istatistiklerinin tamamı Güney Afrika para birimi olan Rand cinsinden açıklanmaktadır. Raporda yer alan tablolar ve istatistikler karşılaştırılabilir olması açısından kısmen de olsa Güney Afrika Merkez Bankası (South African Reserve Bank) tarafından açıklanan yıllık ortalama döviz kurları baz alınmak suretiyle ABD Dolarına çevrilmiştir.
Bu raporda yer almayan ve Güney Afrika ekonomisi ve ticareti ile ilgili olarak ihtiyaç duyulan diğer bilgilerin, Ticaret Müşavirliğimizin web sitesinden (www.musavirlikler.gov.tr) temin edilmesi mümkündür.
Güney Afrika Cumhuriyeti kişi başına düşen 10 bin dolar milli gelirle (PPP) Afrika kıtasının en gelişmiş ve ekonomisini çeşitlendirmiş ülkesi konumundadır. 2012 yılında % 2,5 büyüme ile 400 milyar doları aşan GSYİH performansı 2013 yılında yerini yaşanan grevler, değer kaybeden ulusal para birimi Rand nedeniyle düşük bir performansa bırakmış, büyüme oranı % 1,9 olarak gerçekleşmiştir. Ülkenin 2012 yılında gerçekleşen 207 milyar dolar 2013 yılında 200 milyar dolar dış ticaret hacminde ihracat ve ithalat dengeli dağılmaktadır. 2013 yılında bir gelişme daha yaşanmış Güney Afrika, Afrika kıtasının en büyük ekonomisi olma ünvanını Nijerya’ya kaptırmıştır. 2014 yılının ilk çeyreği için açıklanan GSYİH’nın % 0,6’lık daralması, madencilik ve sanayi üretiminde yaşanan düşüşler 2014 yılı içinde olumsuz sinyaller vermektedir. Nitekim Dünya Bankası 2014 yılı için öngördüğü % 2,7’lik büyüme oranını önce % 2’ye daha sonra % 1,4’e düşürmüş, geçici verilere göre büyüme 2014 yılında % 1,5 olarak gerçekleşmiştir.
Dünyanın en büyük platinyum, krom, manganez ve vanadium üreticisi olması yanında önemli altın, kömür ve değerli taşlar üreticisidir. Otomotiv, tüketim malzemeleri, konfeksiyon ve tarım gibi pek çok sektörün yer aldığı ekonomide turizm de son on yılda gelişerek ekonomi içindeki ağırlığını artırmıştır.

Özellikle enerji alanında gerekli olan ve planlanan alt yapı yatırımlarının gerçekleştirilmemiş olması ülkeyi 2014 yılında önemli bir enerji darboğazı ile karşı karşıya bırakmıştır. Sanayi tesislerinin elektrik kullanımı % 10 azaltılmış, konutlara yönelik olarak ise düzenli elektrik kesintileri başlamıştır. 7 Mayıs 2014’te gerçekleştirilen genel seçimleri iktidardaki Afrika Ulusal Kongresinin (ANC) kazanması siyasi istikrarı pekiştirse de önümüzdeki dönemde ekonomik performansa yönelik endişeler sürmektedir.

Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Moody’s Güney Afrika için 2012 yılı Eylül ayından beri negatif BAA1 notunu ve negatif görünüm değerlendirmesini korumaktadır. Bir derece daha aşağıda BBB olarak derecelendiren Fitch 13 Haziran da yaptığı açıklama ile görünümü negatife çevirmiştir. Standards and Poor’s ise hem notu BBB-’e düşürmüş hem de görünümü negatife çevirmiştir. Ekonomik performansa yönelik arka arkaya gelen sert mesajlar yapısal reformlar ve Ulusal Kalkınma Planının uygulanmasını zorunluluk haline getirmiştir.
Hizmet sektörünün ağırlığının hissedilmekte olduğu Güney Afrika ekonomisi 2000-2008 yılları arasında ortalama % 4,3 büyüme sağlanmışken, 2009 yılından itibaren büyümenin kademeli olarak düştüğü ve 2013 yılında % 1.9 olarak gerçekleştiği gözlenmektedir. 2014 yılının ilk çeyreği için açıklanan % 0,6’lık küçülme ise geleceğe yönelik şevk kırıcı bir gelişme olarak ortaya çıkmış ve Dünya Bankası büyüme tahminini % 1,4’e indirmiş, yukarıda da belirtildiği üzere geçici verilere göre ise büyüme 2014 yılında % 1,5 olarak açıklanmıştır. Ekonominin can damarı madencilik ve sanayi sektöründe ciddi oranlarda yaşanan daralmanın ekonominin genelini olumsuz etkilediği değerlendirilmektedir.
Güney Afrika ekonomisi potansiyelinin çok altında bir performans göstermektedir. Bu nedenle Ulusal Kalkınma Planının planlandığı şekilde uygulanması durumunda ekonomik büyümenin yeniden sağlanabileceği düşünülmektedir. Büyümenin 2015 yılında % 3,5 olarak gerçekleşmesi planlanmaktadır. Ancak 2014 yılı için yapılan düzeltmenin revizyona gidilerek 2015 yılı için de yapılması beklenmektedir. Zira yaşanmakta olan elektrik kesintileride dikkate alındığında büyümenin % 2’nin üzerinde gerçekleşmesinin oldukça zor olduğu değerlendirilmektedir.
Aslında Güney Afrika ekonomisi ırkçı rejimin sona erdirildiği 1995’ten itibaren oldukça başarılı bir performans göstermiştir. Ancak son 5 yılda yaşanan duraksama beraberinde yeni sorunlar getirmiştir. Yeni iş alanları ve istihdam olanakları yaratılmasına rağmen, talebi karşılamaktan uzak kalmış üstelik vasıflı işgücü yetiştirilmesi konusunda ilerleme sağlanamamıştır.
Yüksek gümrük vergileri nedeniyle pazara giriş oldukça zor olduğu gibi AB ile mevcut STA nedeniyle Avrupa ülkelerinin düşük gümrük vergilerinden kaynaklanan önemli rekabet avantajı bulunmaktadır. Ancak gelişmiş ekonomisi ve alım gücü yanında bölgedeki merkezi konumu ve tercihli anlaşma ve düzenlemeleri ile Sahra Altı Afrika ülkelerine ve AB ile ABD pazarına daha kolay giriş olanağı sağlaması nedeniyle önem verilmesi gereken bir ülkedir.

2. SOSYAL VE EKONOMİK GÖSTERGELER
2.1. Ülke Kimliği

Devletin Adı	Güney Afrika Cumhuriyeti
Başkenti	(Pretoria-Yürütme, Cape Town-Yasama, Bloemfontein-Yargı)
Yönetim Biçimi	Parlamenter demokrasi
Resmi Diller	İngilizce, Afrikaans ve 9 Afrika dili (isiNdebele, isiXhosa, isiZulu, Sepedi, Sesotho, Setswana, siSwati, Tshivenda, Xitsonga) olmak üzere toplam 11 resmi dil
Dini	Hıristiyanlık (%79,8), İslam (%1,5), Hinduizm (%1,2), Musevilik (%0,2) (2001 nüfus sayımına göre)
Para Birimi	Rand (ZAR)
Üyesi Olduğu Uluslararası Kuruluşlar	ACP, AfDB, AU, BIS, C, FAO, G-24, G-77, IAEA, IBRD, ICAO, ICC, ICCt, ICRM, IDA, IFAD, IFC, IFRCS, IHO, ILO, IMF, IMO, IMSO, Interpol, IOC, IOM, IPU, ISO, ITSO, ITU, ITUC, MIGA, MONUC, NAM, NSG, OPCW, PCA, SACU, SADC, UN, UNAMID, UNCTAD, UNESCO, UNHCR, UNIDO, UNITAR, UNMEE, UNWTO, UPU, WCL, WCO, WFTU, WHO, WIPO, WMO, WTO, ZC
Yıllık Ortalama Döviz Kuru	1 ABD Doları = 11,6 Rand (2015 Şubat)
Yüzölçümü	1.219.090 km^2
Nüfus	51,8 milyon (Ekim 2011) 54 milyon (2014 Haziran tahmini)
Yıllık Nüfus Artışı (%)	-0,48 (2014)
Nüfus Yoğunluğu (km^2/kişi)	41,16 (2010)
Mesai Saatleri ve Günleri	Pazartesi-Cuma 08:00-16:00
Büyük Kentler	Johannesburg, Pretoria, Cape Town, Durban, Port Elizabeth
Limanlar	Durban, Richards Bay, East London, Port Elizabet, Mossel Bay, Cape Town, Saldanha ve Ngquara
Türkiye ile Saat Farkı	Yaz saati uygulamasında -1 saat
Haftalık Çalışma Saati	40 saat
Resmi Tatil Günleri	1 Ocak-Yılbaşı, 21 Mart-İnsan Hakları Günü, 27 Nisan-Özgürlük Günü, 1 Mayıs-İşçi Bayramı, 16 Haziran-Gençlik Günü, 9 Ağustos-Ulusal Kadınlar Günü, 24 Eylül-Miras Günü, 16 Aralık-Barış Günü, 25 Aralık-Noel Günü, 26 Aralık-İyiniyet Günü Bunların dışında tarihleri her yıl değişen Kutsal Cuma ve Aile Günü tatilleri bulunmaktadır. Not: Resmi tatiller Pazar gününe denk gelirse, sonraki Pazartesi günü de resmi tatil olmaktadır.
Uluslararası Telefon Kodu	: 27

2.2. Sosyal Göstergeler *

Ortalama Ömür Kadın Erkek	: 59,1 yıl : 54,9 yıl
Okuma Yazma Oranı (%)	: 88
Üniversite Sayısı	: 23
Yüksek Öğretimdeki Öğrenci Sayısı	: 735.000
Hastane Sayısı	: 600
100.000 kişiye düşen doktor sayısı	: 86
Bin kişiye düşen
Otomobil Telefon Mobil Telefon Bilgisayar İnternet Kullanıcı Sayısı	: 180 : 102 : 893 : 150 : 109
Gelen Turist Sayısı	10.000.000 (2013)
Giden Turist Sayısı	5.164.929 (2010)
Eğitim Harcamaları / GSYİH	% 6,1
Sağlık Harcamaları / GSYİH	%3,8
Karayolu Uzunluğu	362.099 km
Otoyol Uzunluğu	2.400 km
Demiryolu Uzunluğu	20.872 km
Kişi Başına Yıllık Elektrik Tüketimi (KWH/Kişi)	5.045

* Kaynaklar: Statistics South Africa, South African Reserve Bank, South Africa Yearbook 2010/2011, The World Factbook, International Telecommunication Union

2.3.Ekonomik Göstergeler *

	2011	2012	2013
GSYİH (Milyon Rand, piyasa fiyatları)	3.025.000	3.263.000	3.534.000
GSYİH (Milyon $, piyasa fiyatları)	403.976	382.656	351.656
Reel GSYİH Artış Oranı (%)	3,6	2,5	1,9
Kişi Başına GSYİH ($)	7.182	6.791	5.927
Enflasyon Oranı (%)
Tüketici fiyatları indeksindeki yıllık artış (%)	5,0	5,6	5,7
İşgücü (İstihdam edilen, bin kişi)	13.497	14.524	15.177
İşsizlik Oranı (%)	23,9	24,5	24,1
GSYİH – Sektörel Büyüme Hızları (%)
Tarım, orman ve balıkçılık	1,3	0,6	1,5
Madencilik	-0,7	-2,9	4,0
Sanayi	2,9	1,9	0,7
İnşaat	0,4	2,1	0,7
Ticaret	3,8	3,6	1,9
Ulaştırma ve iletişim	3,0	2,5	2,0
Bankacılık, emlak, danışmanlık	4,1	3,0	3,0
Dış Ticaret (Değer: milyar $)
İhracat	108,8	99,3	95,1
İthalat	102,3	104,2	102,8
Denge	6,5	-4,8	-7,6
Dünya Ticareti İçindeki Payı (%)
İhracat	0,61	0,50	0,45
İthalat	0,70	0,70	0,67
Türkiye ile Ticaret (Değer: milyon $)
İhracat	510,5	381,7	619,9
İthalat	1.954,6	1.289,8	1.479,3
Denge	-1.444,1	-908,05	-859,4
Ülke Toplam Ticareti İçinde Türkiye’nin Payı (%)
İhracat	2,55	1,73	2,36
İthalat	0,56	0,38	0,65
Cari İşlemler Dengesi (Milyon $)	-9.388	-20.043	-20.433
Borç Stokları
Dış borç stoku (Milyon $)	118.180	142.345	136.621
Seçilmiş Oranlar (%)
İhracat / İthalat	106,4	96,3	93,2
İhracat / GSYİH	23,9	25,3	25,3
İthalat / GSYİH	22,5	26,3	27,2
Cari İşlemler Dengesi / GSYİH	-2,3	-5,2	-5,8
Dış Borç / GSYİH	32,5	41,2	43,3