H. Fırat (Not 1: Parentez içindeki rakamlar kitabın orjinal sayfa numarasıdır. Sayfa numaraları o sayfanın sonunu işaretler)

Politika ve önerinin sahibi Abdullah Öcalan “İtalya'daki Prodi pratiğini örnek alabilirler. Yalnız birebir taklit değil, Türkiye koşullarını da dikkate alarak daha geniş bir tabanı esas almalılar” diye dursun, gerçekte herkes Türkiye’ye özgü durumun tüm açıklığı ile bilincindedir. Abdullah Öcalan’ın ortaya attığı her öneriyi kural olarak olduğu gibi tekrarlayan PKK yöneticileri bile bir yandan bu politikayı hararetle savunup “en çarpıcı örnek” olarak İtalya’ya işaret ederlerken, öte yandan ve tam da aynı değerlendirmelerin devamında, Türkiye’nin sözde sosyal-demokrat solunun gerçekte(49)sol olmadığını ve dolayısıyla “Zeytin Dalı” politikasının muhatabı olamayacağını söylemek zorunda kalıyorlar.

“Zeytin Dalı” ya da ölü doğmuş politika

DTP Kongresi vesilesiyle yoğunlaşan tartışmalar içinde bunu hemen herkes bir biçimde yinelemektedir. Kongrenin hemen öncesinde Özgür Gündem'de yayınlanan ve tartışmalara yolaçan uzun röportajında bu konulara da değinen Orhan Doğan’ın söylediklerine bu çerçevede daha yakından bakabiliriz.

“DTP'yi yaşatmak, sol-sosyal demokratların takiyyesiz AKP’si yapmak durumundayız” diyen ve “Türkiye’nin içinde bulunduğu şartlarda sol-sosyal demokrat kulvarda birlik oluşturmanın ertelenemez bir acil bir görev olduğunu” vurgulayan Orhan Doğan, kendisine yöneltilen “Nasıl bir sol ittifak” sorusuna şu yanıtı veriyor: “Ben sol kulvarda siyaset yapan ÖDP, SDP, EMEP gibi partileri asla küçümsemiyorum. Verdikleri mücadeleyi saygıyla karşılıyorum. Ama ne yazık ki son 15 yılda büyüme ve genişleme adına ittifak yaptığımız siyasi partiler, sol ve sosyal demokrat kulvarda birlik oluşturacak yapıdan uzaktılar. Herşeyden önce sol yeniden tanımlanmalı.” (Özgür Gündem, 22 Haziran 06)

Orhan Doğan uzun röportajının bütününde olduğu gibi burada da son derece açık ve kendi konumu ve kimliği üzerinden gerçekçi bir politik tutum sergiliyor. “Sol-sosyal demokrat kulvarda birlik” vurgusuyla Abdullah Öcalan’ın “Zeytin Dalı” politikasının mantığını ve gereklerini ortaya koyarken, öte yandan ÖDP, SDP, EMEP türünden reformist partilerlerle bu aynı kulvarda yapılacak fazla bir şey olmadığınının altını çiziyor. Kendisinin de ifade ettiği gibi bu bir küçümsemeden değil fakat reel-politik anlamında gerçekçilikten geliyor. “Zeytin Dalı” politikası temelde parlamento seçimlerinde başarı sağlamaya yönelik bir politika olduğuna ve halen hükümette bulunan partinin karşısına yeni bir politik alternatif olarak çıkmayı gerektirdiğine göre, ÖDP, SDP, EMEP gibi oy desteğin(50)den yoksun bulunan ve parlamenter alanda tümüyle Kürt hareketinin eteğine tutunarak bir şeyler elde etmeyi uman partilerle yapılabilecek ne olabilir ki? PKK gelsin dosdoğru meclise girsin, Abdulah Öcalan serbest bırakılarak evinde göz hapsine alınsın diyerek kamuoyu önünde legal alandaki Kürt politikacılarından beklenmeyen bir dobralıkla (ki bunun bir başka örneği Batman Belediye başkanıdır) konuşan Orhan Doğan, bu aynı dobralığı parlamentarizme soyunmuş reformist solun gerçeğini tüm çıplaklığı ile ortaya koyarak da göstermiş oluyor. “Zeytin Dalı” politikası oyalayıcı bir tartışma olarak değil de ciddi bir seçim politikası/stratejisi olarak ortaya atılmışsa eğer, kuşkusuz Orhan Doğan söylediklerinde tümüyle haklı sayılmalıdır. Her zeminin ve politikanın kendi mantığı, kendi gerekleri vardır. Zemin seçimler ve parlamento ve politika da “Zeytin Dalı” ise eğer, ÖDP, SDP, EMEP ve halen gönüllerindeki legal partilerini kuramadıkları için ismi anılmayan reformist blokun öteki bileşenleriyle bu alanda ne yapılabilir ki gerçekten?

Ne var ki Orhan Doğan’ın haklılığı yalnızca “Zeytin Dalı” politikasının soyut mantığı sınırları içinde bir anlam taşımaktadır, gerçek yaşamda ise durum tümüyle başkadır. Zira sosyal-demokrat kulvarda AKP’ye karşı birlik kurulmasını öneren aynı Orhan Doğan, bunun muhataplarına ilişkin bir soruyu yanıtlarken CHP ve DSP’yi kastederek şunları söylemek zorunda kalmaktadır: “Onların sol ya da sosyal demokrat partiler oldukları doğru değil bence. Ben son açıklamalarına baktıktan sonra Karayalçın'ın da DTP’nin içinde olduğu bir birlik esprisine sıcak bakacağını sanmıyorum...”

Bunlar yerinde değerlendirmelerdir, fakat “Zeytin Dalı” politikasının ölü doğumunun da acı itirafıdır. Söyledikleri zimnen bu anlama geldiği içindir ki Doğan'a ÖDP, SDP, EMEP vb. ile olmaz diyorsun, CHP ve DSP’yi sol saymıyorsun, Karayalçın’ın da yan çizdiğine işaret ediyorsun, bu durumda geriye kim kalıyor ki sorusu soruluyor. Onun bu açık soruya yanıtı Türkiye’de geniş bir hoşnutsuz kitle bulunduğuna dair genel geçer bir sosyolojik göz(51)lemden ibaret kalıyor. Bu ise bir yanıttan çok aynı açmazın yeni düzeyde bir itirafı olmaktan öteye gidemiyor.

AB sorunu ve çağdışı “marjinal sol”

Orhan Doğan’la yapılmış röportajda konumuzla bağlantılı iki önemli nokta daha var, çok kısa olarak bunları da aktaralım. Bunlardan ilki “sol-sosyal-demokrat” ittifakın ilkeleri ve programına ilişkin. Özgür Gündem adına röportajı yapan Cengiz Kapmaz, yerinde bir tutumla “Sol bileşenler arasında uzlaşma kolay olacak mı? Örneğin AB konusu gibi...” sorusunu yöneltiyor Orhan Doğan’a. 2002’den bu yana reformist bloku oluşturanlar arasında bir dizi temel konu üzerinden varolan fakat liberallere özgü bir maharetle sürekli biçimde hasıraltı edilen ilkesel önemde görüş ayrılıklarına işaret eden bu soruya Orhan Doğan, “Ben marjinal sol hariç, AB'ye karşı çıkacak çağdaş, evrensel bir sol anlayış düşünemiyorum” yanıtını veriyor. Bu tipik bir sosyal demokrat yanıttır ve gerçekte bir bütün olarak Kürt hareketinin Türkiye’nin devrimci ya da sosyalist olmak iddiasındaki sol hareketine, daha somut planda ise reformist blokun “sosyalist” bileşenlerine yaklaşımını ortaya koymaktadır.