Türk Dili Araştırmaları / Araştırmalar, kişisel çalışmalar / Ynt: Türkçede ardılların (takıların) gösterimi için öneri.
: Ocak 09, 2010, 05:12:23 pm
Başlatan hakküc - Son mesaj Gönderen: hakküc Başlatan hakküc - Son mesaj Gönderen: hakküc
Düşünceme göre, eğer bir kuraldan söz edilirse, bu kural,
-bütünü kapsayan ve açıklayabilen bir kural olmalıdır.
-istisnasız ve hatasız çalışabilmelidir.
-ek açıklamalara ve yardımlara gerek duymamalıdır.
Bunun dışında ek bilgi olarak:
-Ardıllarda ünsüzler genelde değişmez, öyleyse değişimi yada dönüşümü gösteren belirteç her ne ise, salt ünsüzleri etkilemelidir.
-Ardılın tamamını kapsayan yada neyi kapsadığını tam açıklamayan belirteç genele değil, özele uygun olabilir. Ama bu amaç değildir.
Türkçede ardılların (takılar, ekler) yapılanmasında şu kurallar etken:
- Ardılların sıralanaşı büyük yada küçük ünlü uyumuna göre düzenlenir.
- o ,ö ünlüleri ardıllarda yer alamaz.
- e, a ünlüleri ve u,ü,ı,i ünlüleri iki ayrı küme olarak çalışır ve bazı çok özel durumlar dışında birbirine karışmaz (örnek: geniş zaman ardılları).
Bu durumda
- e, a ünlüleri “küme 2” olarak tanımlanır, yani 2 sayısının gösterdiği ünlüler salt (e, a)’ dır.
- u,ü,ı,i ünlüleri “küme 4” olarak tanımlanır, yani 4 sayısının gösterdiği ünlüler salt
( u,ü,ı,i)’ dır.
Bunu aşağıdaki örnekte yeniden denersek,
estikçe, güldükçe, gördükçe:
ıkça2 = Burada değişim katsayısının iki olduğu görülüyor, ama ne değişir, bilinmiyor. Türkçeyi bilen kişi zaten bunu becerir ve anlar. Ama genele değil özele uygun bir düzen.
ıkça4 = Burada ilk hecedeki ünlünün 4 tür değişimi olduğu için bazı kişiler bunu doğru görür ve böyle uygular. Bu da karmaşaya neden olur.
_*4kç*2 = Burada kişinin yapabileceği tek şudur _*(4=i,ı,ü,u)kç*(2=e,a) sayıların gösterdiği kümeden ses uyumunun istediği ünlüyü seçmek.
Belki benim göremediğim bir karmaşa, bir zorluk yada sakınca varsa, açıklamalar çok işime yarar. Sağolun. Düşünceme göre, eğer bir kuraldan söz edilirse, bu kural,
-bütünü kapsayan ve açıklayabilen bir kural olmalıdır.
-istisnasız ve hatasız çalışabilmelidir.
-ek açıklamalara ve yardımlara gerek duymamalıdır.
Bunun dışında ek bilgi olarak:
-Ardıllarda ünsüzler genelde değişmez, öyleyse değişimi yada dönüşümü gösteren belirteç her ne ise, salt ünsüzleri etkilemelidir.
-Ardılın tamamını kapsayan yada neyi kapsadığını tam açıklamayan belirteç genele değil, özele uygun olabilir. Ama bu amaç değildir.
Türkçede ardılların (takılar, ekler) yapılanmasında şu kurallar etken:
- Ardılların sıralanaşı büyük yada küçük ünlü uyumuna göre düzenlenir.
- o ,ö ünlüleri ardıllarda yer alamaz.
- e, a ünlüleri ve u,ü,ı,i ünlüleri iki ayrı küme olarak çalışır ve bazı çok özel durumlar dışında birbirine karışmaz (örnek: geniş zaman ardılları).
Bu durumda
- e, a ünlüleri “küme 2” olarak tanımlanır, yani 2 sayısının gösterdiği ünlüler salt (e, a)’ dır.
- u,ü,ı,i ünlüleri “küme 4” olarak tanımlanır, yani 4 sayısının gösterdiği ünlüler salt
( u,ü,ı,i)’ dır.
Bunu aşağıdaki örnekte yeniden denersek,
estikçe, güldükçe, gördükçe:
ıkça2 = Burada değişim katsayısının iki olduğu görülüyor, ama ne değişir, bilinmiyor. Türkçeyi bilen kişi zaten bunu becerir ve anlar. Ama genele değil özele uygun bir düzen.
ıkça4 = Burada ilk hecedeki ünlünün 4 tür değişimi olduğu için bazı kişiler bunu doğru görür ve böyle uygular. Bu da karmaşaya neden olur.
_*4kç*2 = Burada kişinin yapabileceği tek şudur _*(4=i,ı,ü,u)kç*(2=e,a) sayıların gösterdiği kümeden ses uyumunun istediği ünlüyü seçmek.
Belki benim göremediğim bir karmaşa, bir zorluk yada sakınca varsa, açıklamalar çok işime yarar. Sağolun.
14
Yerliğimiz ile ilgili / Yerliğimiz ile ilgili tüm yazılar / Sözcük giriciler aranıyor
: Ocak 09, 2010, 01:31:50 am
Başlatan SanalBaba - Son mesaj Gönderen: SanalBaba Başlatan SanalBaba - Son mesaj Gönderen: SanalBaba
Uğrola sevgin üyelerimiz,
Üyelerimiz arasından yeni yapılmakta olan www.baysozluk.com köken bilgisi sözlüğüne sözcük girecek gönüllüler arıyorum.
Bu yerlik (site) özellikle "Adından Belliyan"ın ya da öteki deyişle "Dışkılayan Bey-in" in sözlüğünü aşacak yetkinlikte ulayı (ve) varsıllıkta, baylıkta (zenginlikte) olacak. Bu yüzden adı "baysözlük" konulmuştur.
Bir sözcüğün bizdeki kullanımı ile Türk eytişlerindeki (lehçelerindeki) karşılıklarının yer alacağı; sözcük yad (yabancı) ise önermelerimizin de bulunacağı olabildiğince ayrıntılı, kapsamlı bir veritabanı üzerinde doyurucu bir sözlük anıklayacağız (hazırlayacağız).
Sizlerimin de baysözlük' ümüze üyelenmesi (üye olması) ile tez oğurda (zamanda) a'dan z' ye tüm tamgaları bitireceğimizi umuyorum.
Üyelerimiz arasından yeni yapılmakta olan www.baysozluk.com köken bilgisi sözlüğüne sözcük girecek gönüllüler arıyorum.
Bu yerlik (site) özellikle "Adından Belliyan"ın ya da öteki deyişle "Dışkılayan Bey-in" in sözlüğünü aşacak yetkinlikte ulayı (ve) varsıllıkta, baylıkta (zenginlikte) olacak. Bu yüzden adı "baysözlük" konulmuştur.
Bir sözcüğün bizdeki kullanımı ile Türk eytişlerindeki (lehçelerindeki) karşılıklarının yer alacağı; sözcük yad (yabancı) ise önermelerimizin de bulunacağı olabildiğince ayrıntılı, kapsamlı bir veritabanı üzerinde doyurucu bir sözlük anıklayacağız (hazırlayacağız).
Sizlerimin de baysözlük' ümüze üyelenmesi (üye olması) ile tez oğurda (zamanda) a'dan z' ye tüm tamgaları bitireceğimizi umuyorum.
Bir elin nesi var, iki elin sesi var, imecesi var.
Başlatan Temirbek - Son mesaj Gönderen: Baturalptürk Başlatan Temirbek - Son mesaj Gönderen: Baturalptürk
navigasyon
isim, denizcilik Fransızca navigation
Yolbul.
(TDK Güncel Türkçe Sözlük)
Türk Dil Kurumu da bir karşılık önermiş. navigasyon
isim, denizcilik Fransızca navigation
Yolbul.
(TDK Güncel Türkçe Sözlük)
Türk Dil Kurumu da bir karşılık önermiş.
18
Genel Konular / Yazılarıñız, Denemeleriñiz / Esik kurgan yazısını okumak
: Ocak 06, 2010, 04:38:45 pm
Başlatan Turuçi - Son mesaj Gönderen: Turuçi Başlatan Turuçi - Son mesaj Gönderen: Turuçi
Selam arkadaşlar esik kurganından çıkan yazıyı okuma başlığı olarak düşündüm
bildiğiniz üzere esik kurganı yazısı daha çözülememiştir bu tokıtı çözdüm diyenler
yada akıllı çalışmalar yaptım diyenler çözümlerini buraya yaza bilir birde esik kurganın yazısının gerçeğini nasıl elde edebilirz. Şu aralar bende bu yazıyı çözmeye çalışıyorum
İlk sonucum şöyle
oy özge çing kisi urultung öge kıçik er atang oz olut
gagan öng ulut uçung hğa
Biraz saçma oldu galiba
Gerçek yazı
Selam arkadaşlar esik kurganından çıkan yazıyı okuma başlığı olarak düşündüm
bildiğiniz üzere esik kurganı yazısı daha çözülememiştir bu tokıtı çözdüm diyenler
yada akıllı çalışmalar yaptım diyenler çözümlerini buraya yaza bilir birde esik kurganın yazısının gerçeğini nasıl elde edebilirz. Şu aralar bende bu yazıyı çözmeye çalışıyorum
İlk sonucum şöyle
oy özge çing kisi urultung öge kıçik er atang oz olut
gagan öng ulut uçung hğa
Biraz saçma oldu galiba
Gerçek yazı
19
Türk Dili Araştırmaları / Göktürk (Orkun-Yeñisey) âbecesi / Ynt: Çağın Türkçesine Uyarlamayla İlgili Önerim
: Ocak 06, 2010, 04:22:49 pm
Başlatan KeremHan - Son mesaj Gönderen: Turuçi Başlatan KeremHan - Son mesaj Gönderen: Turuçi
Ben şöyle bir derleme yaptım gerçi çoğu harf orhun abc siyle aynı
Sıralama bu günkü kullandığımız alfabeyle aynı mesela burada at tamgasını A olarak belirledim şu sıralar ders çalışırken bu abc ile yazıp okuyorum Ben şöyle bir derleme yaptım gerçi çoğu harf orhun abc siyle aynı
Sıralama bu günkü kullandığımız alfabeyle aynı mesela burada at tamgasını A olarak belirledim şu sıralar ders çalışırken bu abc ile yazıp okuyorum
Başlatan bensay - Son mesaj Gönderen: Gökbey Başlatan bensay - Son mesaj Gönderen: Gökbey
Bunlara ək olaraq, bağıntı sözcüyü də var. Bunlara ək olaraq, bağıntı sözcüyü də var.
27
Türk Dili Araştırmaları / Araştırmalar, kişisel çalışmalar / Ynt: Türkçede ardılların (takıların) gösterimi için öneri.
: Ocak 05, 2010, 10:23:39 am
Başlatan hakküc - Son mesaj Gönderen: Gökbey Başlatan hakküc - Son mesaj Gönderen: Gökbey
Alıntı Alıntı
söyleyince, görünce, yanmayınca, olmayınca sözcüklerinde bulunan
_ınca, _ince, _ünce, _unca ardılları
estikçe, güldükçe, gördükçe, buldukça sözcüklerinde bulunan
_ikçe, _ıkça, _ükçe, _ukça ardılları
Bunlar belə olmalıdır: -ınca4 , - ıkça4
Alıntı
gelmeli, yapmalı, olmalı, gülmeli sözcüklerinde bulunan
_meli, _malı ardılları (e,a=2) ve (i,ı,ü,u=4) kümelerini birlikte kullanan ardıllar.
Bu da belə yazılmalıdır: -məli2
Göstərəndə hansını qullanacıq deyə bilərsən, -məli2 yoxsa -malı2? Bu sizə qalıbdır. Seçtiyiniz ünlü çox da ayrım yaratmamalıdır. Çünkü üstünə qoşduğumuz say, bizə onun başqa bir türünün daha olduğunu bildirir.
Alıntı
Ben henüz _*4nc*2 olarak yanılma payının daha az olduğunu sanıyorum.
Düz deyirsiyiz ançıp bu çox qarmaşıq durur : _*4nc*2. Bunu qullanmaq gerçəktən də çətin işdir.
estikçe, güldükçe, gördükçe, buldukça sözcüklerinde bulunan
_ikçe, _ıkça, _ükçe, _ukça ardılları
Bunlar belə olmalıdır: -ınca4 , - ıkça4
Alıntı
gelmeli, yapmalı, olmalı, gülmeli sözcüklerinde bulunan
_meli, _malı ardılları (e,a=2) ve (i,ı,ü,u=4) kümelerini birlikte kullanan ardıllar.
Bu da belə yazılmalıdır: -məli2
Göstərəndə hansını qullanacıq deyə bilərsən, -məli2 yoxsa -malı2? Bu sizə qalıbdır. Seçtiyiniz ünlü çox da ayrım yaratmamalıdır. Çünkü üstünə qoşduğumuz say, bizə onun başqa bir türünün daha olduğunu bildirir.
Alıntı
Ben henüz _*4nc*2 olarak yanılma payının daha az olduğunu sanıyorum.
Düz deyirsiyiz ançıp bu çox qarmaşıq durur : _*4nc*2. Bunu qullanmaq gerçəktən də çətin işdir.
Başlatan SanalBaba - Son mesaj Gönderen: bensay Başlatan SanalBaba - Son mesaj Gönderen: bensay
Uğrola SanalBaba,
Bendeki karşılamacayı paylaşayım:
Temel : Taban, altık
Temel : Ana, belli başlı
Temelli : Tabanlı, altıklı
Temelli : Sürekli, sürekli olarak, kalıcı, kalıcı olarak, büsbütün, tümüyle
Uğrola SanalBaba,
Bendeki karşılamacayı paylaşayım:
Temel : Taban, altık
Temel : Ana, belli başlı
Temelli : Tabanlı, altıklı
Temelli : Sürekli, sürekli olarak, kalıcı, kalıcı olarak, büsbütün, tümüyle
Selam arkadaşlar esik kurganından çıkan yazıyı okuma başlığı olarak düşündüm
