Hayat boyu değerler eğİTİMİ

HAYAT BOYU

DEĞERLER EĞİTİMİ

Elinizde bulunan bu çalışma anaokulundan lise son sınıf öğrencilerine kadar temel ve ortaöğretim uygulamaları için hazırlanmış olmakla birlikte; kişinin sahip olduğu değerleri benimseyebilmesi ve örneklerle hayatına adapte edebilmesi adına tüm yaşantısı boyunca referans alabileceği bir formatta hazırlanmıştır. Bunun için çalışmamızın ismi “Hayat Boyu Değerler Eğitimi” olarak belirlenmiştir.

Çalışmamız içerisinde değerleri, değerler eğitiminin eğitim-öğretim faaliyetlerindeki yerini, gereksinimlerini ve uygulama metotlarını incelemeye çalıştık. Karşılaştırmalar ve analizler ile tutarlı bilgiler üretmeye üstün gayret sarfettik.

Değer Nedir?

Türk Dil Kurumunda değer ifadesinin karşılığı; “Bir şeyin önemini belirlemeye yarayan soyut ölçü, bir şeyin değdiği karşılık, kıymet”¹ olarak belirtilmektedir. Bununla birlikte değerler eğitimi kavramında kullanılan değerler insanı insan yapan ve diğer tüm varlıklardan ayıran hasletlerin toplamına karşılık gelmektedir. Örneğin doğruluk, çalışkanlık, yardımseverlik, dostluk vb. Bu değerlerin insanda olmasının sebebi insanın yaptıklarını içgüdüsel olarak değil, bilinçli ve vicdani sorumluluğu gereği yapıyor (veya yapması gerektiği için) olmasından kaynaklanmaktadır.

Değerler Eğitimi Nedir?

Değerler eğitimini açıklamak için de öncelikle eğitimin ne demek olduğunu ifade etmeliyiz. Eğitimin çeşitli açıklamaları mevcuttur:

Kişinin davranış örüntülerini değiştirme sürecidir (Tyler)

Bireyin davranışlarında kendi yaşantısı yoluyla ve kasıtlı olarak istendik değişme meydana getirme süreci olarak ele alınmıştır (Ertürk)

İnsanları belli amaçlara göre yetiştirme sürecidir (Fidan)

Açıklamalar için bkz.²

Değerler eğitimi denilince ne anlamalıyız? İnsanın doğuştan getirdiği ve kendi öz benliği içinde bulunan değerlerin belli bir amaç doğrultusunda belirli bir çerçevede bilinçli olarak olgunlaştırılması, geliştirilmesi için süre gelen eğitim yapısına değerler eğitimi denilmektedir.

Neden Değerler Eğitimi Uygulanmalıdır?

Bütün dünya insanları gerek kendi yaşadıkları sosyal çevrenin de etkileri ile veya fertlerin içlerinde bulundurdukları hırs ve ihtiras gibi duygular nedeniyle zamanla manevi erozyona uğramaktadırlar. Bu erozyonu hızlandıran birçok etmen sayılabilir: Para kazanma hırsı, gösteriş ve beğenilme istemi, kanuni boşluklar, çevrenin değer sahiplerine karşı ön yargılı yaklaşımları, sanal yapıların saptırmaları, kültürel yozlaşma… Daha birçoğunu sayabiliriz. Tüm bu gerçekler gün ışığı gibi açıkken biz eğitimcilere büyük görevler düşmektedir. Zira okullar sadece birer öğretim yuvası değil, aynı zamanda birer eğitim merkezleridir. Milli Eğitim Temel Kanununda³ da buna vurgu yapılmıştır: “…Türk Milletinin milli, ahlaki, insani, manevi ve kültürel değerlerini benimseyen, koruyan ve geliştiren; ailesini, vatanını, milletini seven ve daima yüceltmeye çalışan…”

Toplumu yetiştirecek mercii olarak görevlendirilen öğretmenlerin zaten mesleki ödevlerinden birisi de değerleri öğrencilerine benimsetmek ve uygulama çalışmalarıyla yetiştirmektir. Burada hatırlatılması gereken bir diğer unsur da eğitimin sadece okulda olmadığı, aile ortamında veya en basit sosyal çevrede (sokak, mahalle, spor kulüpleri vb.) de özellikle çocuklar ve gençler bu değer örnekleriyle eğitilmeli ve eğitimler pekiştirilmelidir. Bu husus çalışmamızda ayrıca ele alınmıştır.

Değerler Eğitimi Din Kültürü Dersi ile aynı mıdır?

Değerler Eğitimi ile din kültürü dersi yapısı birçok defa birbirine karıştırılmış olarak karşımıza çıkmaktadır. Bunun temelinde dini yapının maneviyat bakımından insana değer katkısı sağlamaya çalışması bulunmasıdır. Fakat değerler eğitimi ile din kültürü dersini kesin çizgilerle olmasa da birbirinden ayrı düşünmek doğru olanıdır. Nitekim herkesin din anlayışı farklılık gösterebileceği gibi değerler dini hayatı az yaşayan, çok yaşayan veya yaşamayan insanlar için de olmazsa olmazdır. Sadece dini referans alarak genelleme yapmak birçok defa açmazlara neden olacaktır. Bununla birlikte dini hassasiyetlerinden dolayı doğruluk, dürüstlük, çalışkanlık, yardımseverlik vs. değerlerini muhafaza etmeye çalışanları da yadsıyamayız. Özetle belirtmek gerekirse değerler eğitimi nitelikleri itibariyle tek bir derse indirgenmemeli, bilimsel etik gereği tüm branşlardaki öğretmenler tarafından işlenmelidir.

Değerler Eğitiminde Müfredat uygulanmalı mıdır?

Eğitim formal ve informal bir yapı gösterebilir. Okullardaki eğitim formal olmak durumundadır. Hedefler önceden tespit edilmeli, uygulama yöntemleri belirlenmeli, belirli bir sürede belirli bir davranışın edinilmesi için çalışmalar ona göre dizayn edilmelidir. Tabi öğrenme sürecinin de esasen bir ölçme değerlendirmeye tabi tutulması öğretim faaliyetinin bir gereğidir. Söz konusu manevi değerler olunca ölçme değerlendirme biraz vicdani sorumluluğa yüklenmiş görünmektedir. Belki bilgi seviyesi ölçülebilir fakat davranışların değişiklik ölçüsü kişinin kendi olgunluk seviyesi ile alakalıdır.

Değerler Eğitimi her yaş kategorisinde farklı değerlerin öğrencilere aşılanmasını gerektirir. Çünkü bazı değerler küçük yaşlarda edinilirken, bazı değerler ileri çocukluk ve ilk ergenlik dönemlerinde kavranabilmektedir. Zira, Değerler Eğitimindeki kazanımlarda tıpkı diğer ilmi ve bilimsel ders yapısı gibi kolaydan zora, somuttan soyuta, parçadan bütüne vs. yapılandırılmaktadır. Bu nedenle bazı değerleri anaokulu ve ilkokulda, bazı değerleri ortaokulda bazı değerleri ise daha çok lisede uygulamaktayız.

Değerler Eğitimi Nasıl İşlenmelidir?

Değerler eğitimi doğru işlenebilmesi için öncelikle okullarda değerler eğitimi komisyonu adı altında bir komisyon kurulmalıdır. Bu komisyon o yıl içerisinde neler yapılacaksa hangi değerler işlenecekse bunları belirlemeli, uygulama takvimi çıkarmalı, diğer tüm öğretmenler ile paylaşımda bulunmalı ve değerler eğitimi için örneklemlerin bulunduğu dosyaları her ay konusu geldikçe komisyon dışındaki tüm öğretmenlerle paylaşmalıdırlar. Tüm okul aynı havayı solumalı, aynı ritimde ilerlemeli, yekpare olmalıdır. Her öğretmen yaptığı örnekleri diğer öğretmenlerle paylaşmalı, yaptığı uygulamaları ve geri dönütlerini rapor halinde komisyona vermelidir. Sene sonunda yapılacak değerlendirmede uygulama örnekleri dosyalar halinde gelecek yıllara aktarılmalıdır. Her sene yene tecrübeler bu dosyaya eklenmelidir. Öğretmenler kendi portfolyolarını tutmalı ve verilen dosyalardaki örnekleri kendi branşlarına uygun hale getirip uygulamaları zenginleştirmeleri gerekmektedir. Okullarda işlenmesi gerekli olan Belirli gün ve haftalar bulunmaktadır. Değerler eğitimi için ayrıca vakit ayırmak zor geldiği durumlar söz konusuysa, belli değerler belli gün ve haftalarla birleştirilebilir. Böylelikle iki etkinlik aynı zamanlarda ve farklı branşlardan öğretmenlerin kontrolünde yapılabilir.

Her değer için belirli bir süre ayrılmalıdır. Bu sürenin bir ay olması makuldür. Değerler işlenirken ve bilgi aktarılırken her zaman direkt olarak değil, yakın anlam vererek, sezdirme yöntemi ve öğrencinin keşfetmesine yönelik çalışmaların da kullanılmasına dikkat edilmelidir. Her ayın bir sembolü, bir sloganı, ayrı bir teması, ayrı bir şahsiyeti olmalıdır. Ayın değerine uygun olarak belirlenmiş şahsiyet çok önemlidir. Yetiştirilmekte olan gençlerimize rol modeller üzerinden aktarımda bulunmalıyız.

Değerler Eğitiminde Rol Modelin Önemi

“Toplumun kültür değerlerinin bir kuşaktan diğerine aktarılması şeklindeki temel eğitimsel işlevinin yanında aile, özellikle okulöncesi dönemde çocuğun yaşamında en etkili sosyalleşme kurumudur. Çocukların sosyal kimliklerinin oluşumunda önemli bir etkiye sahip olan ebeveynler, onların davranışlarının, değerlerinin ve inançlarının gelişiminde de önemli bir rol üstlenmektedir. Çocuk yaşamın kurallarını ve toplumun temel prensiplerini, iletişim içerisinde olduğu aile bireylerinden öğrenir. Çocuklar için oldukça değerli olan aile bireyleri, özellikle anne ve babalar, çocukları doğrudan ya da dolaylı olarak etkileyen en önemli sosyal modellerdir.

Burada ifade edilen rol model (role model), “kişinin hedeflerini, tutumlarını ya da davranışlarını örnek aldığı, özdeşim kurduğu ve taklit etmeye çalıştığı insanlar ya da gruplar” olarak tanımlanmaktadır. Diğer bir tanımda ise rol modelin, “davranışı, kişisel tarzı ya da kendisine has özelliklerine özenilen kişi” olduğu belirtilmektedir. Bandura’nın da belirttiği gibi, insanlar bu güçlü modeller vasıtasıyla yaşamlarını biçimlendirmelerine imkân sağlayan, gözlemleyerek öğrenmeyle bilişsel kapasitelerini geliştirebilirler.

Bu modeller içerisinde anne ve babanın rol modelliği en önemli etkiye sahiptir. Öğrencilerin aile içerisinde özendikleri rol modelleri tespit etmek amacıyla yaptığı araştırmada Rimm, diğer aile üyeleri arasında anne ve baba rol modellerinin en yüksek orana sahip olduğunu tespit etmiştir (anne: %77, baba: %71). Yine bu araştırmada kızlar daha çok bayan rol modelleri, erkekler ise daha çok erkek rol modelleri tercih etmiştir. Anne ve babalar önemli rol modelleridir, ancak çocuklar sadece anne-babayı model almazlar. Aynı zamanda çocuklar için kardeşleri, akranlar ve diğer yetişkinler de önemli rol model olabilirler. Yine, kitle iletişim araçları tarafından sunulan sembolik modeller, aileden farklı bir etki kaynağıdır.”⁴

Her insan birilerini örnek almaktadır, ondan etkilenmekte ve onu taklit etmeye çalışmaktadır. Kişiler tarafından özellikleri benimsenip taklit edilen kişilere rol model denilmektedir. Anne ve babanın rol model olarak çocuklardaki etkisi özellikle okul öncesi dönemde zirve noktasındadır. Bunun için değer ve kültür aktarımında anne ve babaların bilinçli olması, doğru rol model olması açısından çok büyük önem arz etmektedir. Söz konusu kültür aktarımı olduğu için kültür aktarımında çocuklar ilgili şahsiyetlerle tanıştırılmalı, hayat hikâyeri ile örnek yaşantıları çocukların anlayabileceği seviyede anlatılmalıdır.

Değerler Eğitiminin Sınıf ve Okul Bazlı Uygulama Örnekleri:

A KATEGORİSİ ETKİNLİKLER – İlkokul ve Ortaokullar İçin

	Haftanın Adı	İlişkilendirilen Gün veya Hafta	Tarih	İlgili Değerler
1	Kültür Haftası	Ahilik Kültür Haftası	08-12 Ekim	Kanaatkârlık ve Sabır
Önerilen Etkinlik: “Bir Elmayı İki arkadaş paylaşabiliriz” temalı etkinlik. İlgili Öğretmenler: Rehberlik, Din Kültürü ve Ahlâk Bilgisi ve Sınıf Öğretmenleri
2	Düşünen Okul	Dünya Felsefe Günü	20 Kasım	Özgüven
Önerilen Etkinlik: “Ben Yapabilirim” temalı etkinlik. İlgili Öğretmenler: Rehberlik, Din Kültürü ve Ahlâk Bilgisi ve Sınıf Öğretmenleri
3	İnsan Hakları ve Demokrasi Haftası	İnsan Hakları ve Demokrasi Haftası	10 Aralık gününü içine alan hafta	Dostluk ve Yardımlaşma
Önerilen Etkinlik: “Dostluk Önemlidir” temalı etkinlik. İlgili Öğretmenler: Rehberlik, Din Kültürü ve Ahlâk Bilgisi ve Türkçe Öğretmeni
4	Sorumluluk Haftası	Sivil Savunma Günü	28 Şubat
Önerilen Etkinlik: “Ben Sorumluyum” temalı etkinlik. İlgili Öğretmenler: Rehberlik, Din Kültürü ve Ahlâk Bilgisi ve Sosyal Bilgiler Öğretmeni
5	Bilim ve Teknoloji Haftası	Bilim ve Teknoloji Haftası	08-14 Mart	Azim ve Çalışkanlık
Önerilen Etkinlik: “Ben Çalışkanım” temalı etkinlik. İlgili Öğretmenler: Rehberlik, Bilişim ve Fen Grubu Öğretmenleri
6	Okuma Haftası	Kütüphanecilik Haftası	Mart Ayının Son Haftası	Sevgi Saygı Hoşgörü
Önerilen Etkinlik: “Ben Hoşgörülüyüm” temalı etkinlik. İlgili Öğretmenler: Rehberlik, Din Kültürü ve Ahlâk Bilgisi ve Sosyal Bilgiler Öğretmeni
7	Tarihi Şahsiyetlerimiz Haftası	Yunus Emre Haftası	Mayıs Ayının ilk haftası	Liderlik ve Adalet
Önerilen Etkinlik: “Ben Liderim” ve “Ben Adaletliyim” temalı etkinlikler. İlgili Öğretmenler: Rehberlik, Din Kültürü ve Ahlâk Bilgisi ve Sosyal Bilgiler Öğretmeni
8	Ahlâk Haftası	Etik Günü	25 Mayıs	Doğruluk ve Dürüstlük
Önerilen Etkinlik: “Ben Dürüstüm” temalı etkinlik. İlgili Öğretmenler: Rehberlik, Din Kültürü ve Ahlâk Bilgisi, Türkçe ve Sınıf Öğretmenleri

A KATEGORİSİ ETKİNLİKLER – Liseler İçin

	Haftanın Adı	İlişkilendirilen Gün veya Hafta	Tarih	İlgili Değerler
1	Kültür Haftası	Ahilik Kültür Haftası	08-12 Ekim	Örf Adet ve Geleneklerimiz
Önerilen Etkinlik: “Evimizde pişen yemekten komşumuza da ikram ederiz.” temalı etkinlik. İlgili Öğretmenler: Rehberlik, Din Kültürü ve Ahlâk Bilgisi ve Tarih Öğretmeni
2	Düşünen Okul	Dünya Felsefe Günü	20 Kasım	Tarih Şuuru
Önerilen Etkinlik: “Tarih tekerrür etmez, tekerrür eden tarihten ibret almamaktır” temalı etkinlik. İlgili Öğretmenler: Rehberlik, Din Kültürü ve Ahlâk Bilgisi ve Tarih Öğretmeni
3	İnsan Hakları ve Demokrasi Haftası	İnsan Hakları ve Demokrasi Haftası	10 Aralık gününü içine alan hafta	Merasimlerimiz
Önerilen Etkinlik: “Bayramlaşma Merasimi” temalı etkinlik. İlgili Öğretmenler: Rehberlik, Din Kültürü ve Ahlâk Bilgisi ve Edebiyat Öğretmeni
4	Sorumluluk Haftası	Sivil Savunma Günü	28 Şubat	Tarihi ve Doğal Güzelliklerimiz
Önerilen Etkinlik: “Tarihi ve Doğal Güzelliklerimize Sahip Çıkalım” temalı etkinlik. İlgili Öğretmenler: Rehberlik, Din Kültürü ve Ahlâk Bilgisi ve Tarih Öğretmeni
5	Bilim ve Teknoloji Haftası	Bilim ve Teknoloji Haftası	08-14 Mart	Dilimizin Doğru Kullanımı
Önerilen Etkinlik: “Türkçe Tabelayı Destekleme Programı” temalı etkinlik. İlgili Öğretmenler: Rehberlik, Bilişim ve Fen Grubu Öğretmenleri
6	Okuma Haftası	Kütüphanecilik Haftası	Mart Ayının Son Haftası	Osmanlı Sanatı ve Zanaatı
Önerilen Etkinlik: “Hat, Tezhip, Ebru Sanatını Tanıyalım” temalı etkinlik. İlgili Öğretmenler: Rehberlik, Din Kültürü ve Ahlâk Bilgisi ve Tarih Öğretmeni
7	Tarihi Şahsiyetlerimiz Haftası	Yunus Emre Haftası	Mayıs Ayının ilk haftası	Tarihi Büyük Şahsiyetlerimiz
Önerilen Etkinlik: “Selahaddin Eyyubi’yi Tanıyalım” ve/veya “Yunus Emre’yi Tanıyalım” temalı etkinlikler. İlgili Öğretmenler: Rehberlik, Din Kültürü ve Ahlâk Bilgisi, Tarih ve Edebiyat Öğretmeni
8	Ahlâk Haftası	Etik Günü	25 Mayıs	Edep, Hayâ ve Fıtrat
Önerilen Etkinlik: “Söz Gümüşse Sükût Altındır” temalı etkinlik. İlgili Öğretmenler: Rehberlik, Din Kültürü ve Ahlâk Bilgisi, Türkçe ve Sınıf Öğretmenleri

Değerler Eğitimi Örneklemi Tablosu

AYIN DEĞERİ (ANAOKULU İLKOKUL VE ORTAOKUL)	ÖRNEKLEM	AYIN DEĞERİ (LİSE)	ÖRNEKLEM
SEVGİ - SAYGI VE HOŞGÖRÜ	"Empati" Kavramı ve farklılıklarımız	TÜRKÇE'NİN DOĞRU KULLANIMI	Türkçe Tabelayı Destekleme Kampanyası
DOĞRULUK VE DÜRÜSTLÜK	"Ben Doğruyum" Dürüst Bakkal Draması	TARİH ŞUURU	Tarih Tekerrür Etmez!
DOSTLUK	Arkadaşlarımı önemser, onlarla mutlu olurum	ÖRF - ADET VE GELENEKLERİMİZ	Evimizde pişen yemeği Komşumuza da ikram ederiz
ÖZGÜVEN	"Yapabilirim" Kavramı	MERASİMLERİMİZ	Bayramlaşma Merasimi Kız Kınası Merasimi
SORUMLULUK	Sorumluluk sahibiyim, Küçük kardeşime bakabilirim	EDEP - HAYÂ VE FITRAT	Söz gümüşse, sükût altındır!
KANAATKARLIK VE SABIR	Bir elmayı iki kişi paylaşabiliriz.	TARİHİ BÜYÜK ŞAHSİYETLERİMİZ	Ben Piri Reis'im Ben Selahaddin Eyyubiyim
LİDERLİK VE ADALET	Hz. Ömer'i tanıyalım	OSMANLI SANATI VE ZANAATI	Meddah ve Ortaoyunu Oynama
AZİM VE ÇALIŞKANLIK	Bu ay 500 Sayfalık kitap okuyabilirim	TARİHİ VE DOĞAL GÜZELLİKLERİMİZ	Yakın Çevremizi Tanıyor muyuz?

DEĞERLER EĞİTİMİ KONULARININ ÖRNEKLEMİ

1. 
   ANAOKULU – İLKOKUL VE ORTAOKUL KONULARI
   

AYIN KONUSU :SEVGİ – SAYGI – HOŞGÖRÜ

AYIN SEMBOLÜ : GÜL

YAKIN ANLAM : PEYGAMBER EFENDİMİZİN (SAV) SEMBOLÜ OLARAK: GÜL

AYIN HİKÂYESİ :BAYRAM TELAŞI

HİKÂYE : Halil Bey arabasına atlamış evine doğru yol alıyordu. Bir yandan ramazan ayı son orucunun ağırlığı, bir yandan bayram telâşı, bir yandan da arife günü olmasına rağmen tatil edilmeyen işin bitmez çilesi kendisini bir hayli yormuştu. Şimdi tek düşüncesi vardı; Bayram dolayısıyla aldığı hediyeleri evine ulaştırmak, dört gözle yolunu bekleyen çocuklarını sevindirmek… İftar yaklaştığı için yollar kalabalık, trafik sıkışıktı. Halil Bey günün yoğun geçmesinden dolayı diğer günlere kıyasla daha fazla acıkmıştı. Bu açlık kendisinde halsizlik oluşmasına, başının dönmesine sebep oluyordu: Bir kaza olmadan, sağ salim eve ulaşırım inşallah! Diye dua ediyordu. İşte bu anda anîden yanan kırmızı ışığı görünce geçip geçmemekte kararsız kaldı. Önündeki araba durunca oda firene bastı, ama biraz geç kalmıştı. Tekerlekleri kayan araba öndeki araca hafifçe çarptı. Halil Bey önemli bir kaza olmadığı için şükür ediyordu ki gözlerine inanamadı; Çarptığı aracın iri yarı şoförü hızla kapıyı açmış, elinde koca bir beysbol sopasıyla öfkeli öfkeli kendisine doğru geliyordu. Gelişinden belli, kesin dövecek diye düşündü. Karşılık mı verseydi acaba? Hayır! Bu hiçbir işe yaramaz dedi kendi kendine, Adam dev gibi, elimi kaldırmaya fırsat vermeden beni mahveder diyordu. Ne yapmalıydı Allah’ım! İşte adam iyice yaklaşmıştı. Bekli de az sonra kendini kaybedecek, gözlerini hastanede açacaktı. Adam varmıştı işte kapıya. Sağ eliyle sopayı sıkıyor sol eliyle de kapıyı açıyordu. Hemen adamı yatıştıracak bir şeyler söylemeliydi. Halil Bey, daha adam kapıyı açar açmaz, ağzını açmasına bile fırsat vermeden, zoraki tebessümle sağ elini ona doğru uzatıp; bayramınız mübarek olsun dedi, size bir şey olmadı inşallah? Dedi. Adam kendisine uzanan bu dost eli karşısında kısa bir şok geçirdi. Az önce avına saldırmak için bekleyen aslanın hırçın bakışlarını andıran bu gözlerde şimdi mahcubiyet okunuyordu. Halil Bey adamın sopayı saklamaya çalıştığını fark etti. Hala korkudan titreyen ellerini onun omzuna koyup; size bir şey olmadıysa endişelenmeye gerek yok. Cana gelecek olan mala gelsin. Öyle değil mi? dedi. Adam söyleyecek söz bulamıyordu. Ağzından dökülen iki üç cümleyle ancak şunları diyebildi: Sizin de bayramınız mübarek olsun efendim. Bizde de, arabalarımızda da önemli bir hasar yok. Hadi! İftara geç kalmayalım. Size uğurlar olsun.

ÖRNEK MATERYAL :

• 
  GÜL VE BÜLBÜLÜN DOSTLUĞUNU ANLATAN RESİM ÇALIŞMALARI
  
• 
  “GÜL DALINDA GÜZELDİR” TEMALI ŞİİR VE KOMPOZİSYON ÇALIŞMALARI
  

ÖRNEK ETKİNLİK -1: ANNE VE GÜL TEMALI DRAMA ETKİNLİĞİ

ÖRNEK ETKİNLİK -2: OTOBÜSTE YAŞLILARA YER VERMELİYİZ TEMALI DRAMA ETKİNLİĞİ

ÖRNEK ETKİNLİK -3: HUZUREVİ ZİYARETİ YAPILIR

Not: Ayın Değeri ile ilgili öğrencilere bir kitap okutturulur.

AÇIKLAMA: Gül, Peygamber Efendimize (SAV) duyulan muhabbetin sembolüdür. Fatih Sultan Mehmed’in sürekli gülü koklamasındaki sır da bunu içerir. Gül kokusu ayrıca, Peygamber Efendimizin ten kokusuna benzediği rivayet olunmaktadır.