Hldlniava V l h o n I n, I,1 V a hjhvi 3a I o I l n V 31 V h fi 11 fi

NEANDROS ADASI

58

r

59

NECCARZADE TEKKESİ

fir taşından, diğeri ise beyaz mermerden yapılmıştı. İç mekânlar ise yine mermer plakalarla ve mozaiklerle zengin biçimde bezenmişti.

Nea Ekklesia'nın kubbeleri altındaki şapeller, Hz isa'ya, Meryem Ana'ya, llyas Peygamber'e, Aziz Nikolaos'a ve başme-leklerden Cebrail'e adanmıştı. Bunlardan sonuncusu sonradan Mikail'e ithaf edildi.

Orta Bizans döneminde, kilise saray mensuplarının katıldığı ayinlere tahsis edildi. Ancak hiçbir zaman mezar yeri olarak kullanılmadı. Latin işgali sırasında (1204-1261) kilisenin süslemeleri talan edildi. Bu tarihlerde kilise Haçlılar tarafından, Büyük Saray'ın bitişiğindeki Bukoleon Sarayı'na(-») atfen, Bukoleon'un Aziz Mi-hael'i adıyla anıldı.

Nea Ekklesia'nın, Konstantinopolis'in Osmanlılar tarafından fethedilmesinden (1453) sonraki kaderine ilişkin kesin bilgiler yoktur. Orijinali 1480'de çizilmiş olan ve Vavassore Panoraması olarak tanınan bir tabloda kilise seçilmektedir. Ancak bundan kısa süre sonra artık ondan söz edilmez. C. Mango'ya göre bunun nedeni, Osmanlılar döneminde barut deposu olarak kullanılan ve büyük olasılıkla Nea Ekklesia ile aynı yapı olan Güngörmez Kilisesi'nin, 1490'da yıldırım neticesinde yıkılarak yok olmasıdır. BibLJanin, Eglises et monesteres, I, 3, 361-364; P. Magdalino, "Observations on the Nea Ekklesia of Basil I", Jahrbuch der österreichisc-hen byzantinistik, S. 37 (1987), s. 51-64; C. Mango, Le developpement urbain de Constan-tinople (IV-VIF siecle), Paris, 1985, s. 9.

ALBRECHT BERGER

NEANDROS ADASI

"Tavşan Adası" da denilen bu küçük ada, Büyükada'nın 1,4 mil kadar güneyinde, eni boyu 90 m olan, ağaçsız, çıplak bir kara parçasıdır.

Marmara Denizi'nde balığın bol olduğu yıllarda Neandros, balıkçılar için bir nevi üs durumundaydı. Burası balığın toplanıp dağıldığı yer olarak anılırdı. Adada voli çevrilir, civarında olta ve ınp ile çok miktarda her çeşit balık tutulurdu.

Öteki "Hayırsız Adalar" gibi Neandros' ta da adatavşanı çok olduğu için halk bu adaya "Tavşan Adası" ismini takmıştır.

Neandros'un kelime anlamı "Yeni And-ros"tur. Ege Denizi'ndeki Yunan adalarından biri olan Andros Adası'ndan göç edip, Heybeliada'ya yerleşmiş olanlar, Heybeli-ada'da bir koloni oluşturmuşlardı. Hattâ Heybeliada'da bugünkü Heybeli Mektebi Sokağı'mn bulunduğu yöreye Andros-lular Mahallesi denilirdi. Androslular balığa çıktıklarında Büyükada'nın arkasın-

Neandros Adası

TETTVArşivi

daki bu küçük adaya kendi adalarının ismini anmak için "Yeni Andros" anlamına "Neandros" demişlerdir. Bugün bu adaya "Niandros", hattâ "Yandros" da denilmektedir. Haritalardaki resmi adı da "Balıkçı Adası"dır.

Neandros'un elverişli bir plajı yoktur. Bizans zamanında taşocağı olarak kullanılmıştır. Adada bir manastır harabesi görülmektedir. Bu manastır 846 ve 8ö7'de iki kez patrik seçilmiş, fakat bu arada Sede-fadası'nda sürgün hayatı yaşamış, çok ıstırap çekmiş bir din adamı olan İgnatios tarafından İoannes Prodromos (Aya Yani) adına yaptırılmıştır. Manastırda bir süre münzevi keşişler yaşamış, sonra terk edilmiştir.

NEJAT GÜLEN