Hldlniava V l h o n I n, I,1 V a hjhvi 3a I o I l n V 31 V h fi 11 fi

Bibi. Ayvanşarayi, Hadîka, I, 214, Fatih Camileri, 182; Öz, İstanbul Camileri, I, 110.

ESRA GÜZEL ERDOĞAN

NEŞ'ET (HOCA)

(l 735, Edirne -1807, istanbul) Divan şairi.

Adı Süleyman'dır. Seçkin ve kültürlü bir aileden gelir. Gençliğinde Konya'da bulundu ve Mevlevîliğe meyletti. İlim ve hat öğrenimini birlikte yürüttü. Nakşibendî Şeyhi Bursalı Emin Efendi'nin halifesi oldu. Arapça ve Farsça şiirler yazdı. Ömrünün çoğunu Mesnevi ve Farsça okutmakla geçirdi. Bu nedenle Hoca Neş'et diye tanınır. Mezarı Topkapı'dadır.

Zarif ve hoşsohbet bir kişi olan Neş'et'in Divarimâzn (Bulak, 1836) başka Tercü-me-i şerh-i dü-beyt-i Molla Cami adlı bir eseri vardır.

Neş'et, şiirlerinde zaman zaman çağının İstanbul'undan kesitler verir ve pek çok vesile ile şehrin sosyal hayatına işaretlerde bulunur. Bir kültür ve edebiyat mektebi haline getirdiği evinde üst rütbeli pek çok İstanbullunun toplandığım kaynaklar söyler. Bu bir bakıma, şehirle ilgili kararlarda onun da katkısı olduğunu gösterir. Nitekim o dönemde Bebek'te inşa olunan kasr-ı hümayun hakkında yazdığı methiyede bütün bir Bebek semtini mimari, (Bu aynıdır cihanda o kasr-ı münevverin / Oldu Bebekle şöhre-i âlem bi-nâberin), coğrafi (Mâhi vü mürg birbirine mihmân olur/Âb u hevâsı öyle latif öyle nazenin // Serv-i sehisi hulle-i se-bz ile hûr-ı ayn /Ruhü'l-Kudüsle hem-nefes imiş nesim-i bağ), toplumsal (Neş'et bu neş 'egâha gelip rûzigâr ile / Geçti neşât-ı neş'e-i gülzâr-veş hemin // Gülgeşt eden zevât-ı kirâmma yadigâr / Ola küşâda mihr-i gül-ü necm-iyasemin) vb yönlerden gayet güzel tahlil etmiştir.

Beşiktaş'ta o yıllarda yaptırılan Neşatâ-

Neve Şalom Sinagogu

Levent Yalçın, P 1994

bâd adlı sahilsaray için söylediği ve "Ne-şatâbâdı yâ Rab eyle her anda ferâhâbâd" tarih mısraını da içeren kıt'a-i kabiresi, bir mimari eser için söylenebilecek hemen bütün özellikleri içeren bir belge niteliğindedir: Beneşe-zânnm aksi düşer deryaya sahilden / Görünür lâciverdi rûy-i der-yâ-yı güher âzâd /... /Hemân bir levha-i zümrüd çamenzân bu gülşende/ Ya-hud gülzâr-ı cennettir hazâni etmemiş şimşâd/... /Bina emr-i hümâyunu ile bahş-ı mülûkâne/Buyurdu hazret-i sultâna i'ta-yı Neşâtâbâd.

Neş'et, şiirde söz sanatları vesilesiyle de İstanbul'un çeşitli semtlerinden bahsetmiştir (Neden ey tıfl-i dil âsâyiş-i ger-dûna inkârın/Senin hâbîde-i mehd-i Beşiktaş olduğun var mı).

İSKENDER PALA

NEVE ŞALOM SİNAGOGU

Beyoğlu İlçesi'nde Kuledibi'nde Büyük Hendek Caddesi'nde bulunmaktadır.

Barış Vahası demek olan bu anlamlı ismi taşıyan sinagoglara İstanbul tarihinin eski dönemlerinde de rastlanır. Günümüzdeki Neve Şalom Sinagogu ise Birinci Karma Musevi İlkokulu jimnastik salonunun ibadethane haline getirilmesi biçiminde inşa edilmiştir. 1930'lu yıllarda Keneset (Apollon) ve Zulfaris sinagogları Galata ve Beyoğlu'nun hızla artan Musevi nüfusunun dini ihtiyaçlarına cevap veremez olunca, özellikle dini bayramlarda muhtelif salonlar kiralanıyor ve o günlere özel izin alınarak geçici ibadethane olarak kullanılıyordu. Yeni ve geniş bir sinagogun inşası zorunluluğu gündeme gelince en müsait yer olarak ilk önce Refik Saydam Caddesi'nde Kazablanka Gazinosu'nun yanında bulunan ve Bağdatlı hayırsever Elia Ka-doorie'nin cemaata bağışladığı arsa öngörüldü. Ancak konu ile ilgili girişimler devam ederken gittikçe artan gereksinme ve baskıyı kısmen hafifletmek için cemaat başkanı Marsel Franko, Büyük Hendek Caddesi üzerindeki ilkokulun sinagog olarak tadilini kararlaştırdı ve gerekli değişiklikleri tamamlayarak sinagogu 26 Eylül 1938'de Roşaşana Bayramı'na (Musevi dini yılbaşısı) yetiştirdi. Ancak gerekli izinler alınmadığındafı binanın okul olarak es-